Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2014
Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου, Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Προέδρου του ΠΑΣΟΚ
στην εκδήλωση στο Caravel για την Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη
Είμαστε σήμερα εδώ συγκεντρωμένοι και σας ευχαριστώ γιατί στην αρχή της εκδήλωσης τιμήσατε τη μνήμη του Γιάννη Χαραλαμπόπουλου, ενός πραγματικού λεβέντη, ενός ανθρώπου που διήνυσε τη μακρά διαδρομή του την πολιτική με πολύ μεγάλη αξιοπρέπεια και καθαρότητα και τον αποχαιρετούμε όντας υπερήφανοι, γιατί συνέβαλε στην διαμόρφωση του ΠΑΣΟΚ, της κεντροαριστεράς, της Δημοκρατικής Παράταξης και είναι ένας από εκείνους που μπορούν και μετά θάνατο να υπερασπίζονται και να αποκαθιστούν την τιμή του πολιτικού κόσμου, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για την ίδια τη δημοκρατία.
Επειδή η συγκέντρωση αυτή είναι συγκέντρωση των εταίρων και φίλων μας της Ελιάς που έδωσαν μαζί με το ΠΑΣΟΚ τη μάχη των ευρωεκλογών με στρατηγική επιτυχία, μπορεί οι αριθμοί να μην ήταν αυτοί που θα θέλαμε, ή αυτοί που αξίζουν στο χώρο μας, αλλά το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών κράτησε τη χώρα όρθια και την παράταξη στο επίκεντρο των διεργασιών, είναι μια ωραία ευκαιρία να σας ευχαριστήσω όλες και όλους γι’ αυτή την ωραία προσπάθεια. Το εγχείρημα της Ελιάς απέδειξε ότι μπορούμε να συνεργαστούμε με αμοιβαίο σεβασμό, ισότιμα, χωρίς προκαταλήψεις και αυτό ο κόσμος το αντιλαμβάνεται, το υιοθετεί, το αγκαλιάζει, το στηρίζει.
Επίσης είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι διατυπώσαμε με την ευκαιρία των ευρωεκλογών πολύ καθαρές και ελκυστικές προγραμματικές θέσεις. Αναδείξαμε μια φυσιογνωμία αξιακή και πολιτική η οποία δίνει το στίγμα της Δημοκρατικής Παράταξης, γιατί οι ευρωεκλογές δεν ήταν ευρωπαϊκές εκλογές, αλλά ήταν στην πραγματικότητα μια δοκιμασία εθνικού χαρακτήρα.
Και το κυριότερο, ίσως, θέλω να εκφράσω για μια ακόμη φορά την ικανοποίησή μου γιατί συγκροτήσαμε ένα ψηφοδέλτιο υψηλού επιπέδου. Ένα ψηφοδέλτιο ποιότητας. Ένα ψηφοδέλτιο νεανικό, αγωνιστικό, αντιπροσωπευτικό που αλώνισε τη χώρα, μας εκπροσώπησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και συνέβαλε τα μέγιστα στο εκλογικό και πολιτικό αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής.
Τώρα πάνω σε αυτό το κεκτημένο, το τόσο σημαντικό της Ελιάς χτίζουμε τη Δημοκρατική Παράταξη. Η Ελιά είναι ένα πάρα πολύ ωραίο όνομα, αλλά αναφέρομαι στο περιεχόμενο τώρα της προσπάθειάς μας, τη Δημοκρατική Παράταξη, δηλαδή τη συνένωση των δυνάμεων όλου αυτού του μεγάλου ιστορικού και ιδεολογικού και πολιτικού χώρου που περιλαμβάνει το προοδευτικό κέντρο, το οποίο δεν πρέπει να ξεχνάμε ως έννοια, γιατί έχει παίξει ένα πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του σύγχρονου ελληνικού κράτους και δεν ευθύνεται για τις περισσότερες από τις παρεκβάσεις που έχουμε καταγράψει στο δημόσιο βίο.
Ενώνει την παράδοση και τη δυναμική του προοδευτικού κέντρου με την παράδοση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, της εγχώριας κεντροαριστεράς. Τι είναι αυτή η παράταξη; Αυτή η παράταξη είναι κατ΄ αρχάς η παράταξη της ψυχραιμίας, της ηρεμίας, του ορθολογισμού. Κάτι το οποίο έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία, γιατί βλέπουμε μια ταραγμένη κοινωνία και μια ακόμη πιο ταραγμένη πολιτική ζωή που αρνείται να αντιληφθεί το αυτονόητο και ρέπει προς οτιδήποτε είναι μη ορθολογικό και συνωμοσιολογικό.
Είναι η παράταξη του εκσυγχρονισμού, των μεγάλων τομών, των διαρθρωτικών αλλαγών, η παράταξη που πιστεύει ότι η Ελλάδα έχει ένα δυναμικό αναξιοποίητο που βρίσκεται μέσα στην κοινωνία και τις δημιουργικές της δυνάμεις, αλλά και μέσα στις δομές του κράτους και έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία η Ελλάδα να γίνει επιτέλους ένα κανονικό κράτος. Είναι μια δύναμη της ευαισθησίας της κοινωνίας που αντιλαμβάνεται την πολύ μεγάλη σημασία της κοινωνικής συνοχής, αλλά όχι παθητικά, με την έννοια της αναδιανομής και της αλληλεγγύης, όχι ως φιλανθρωπία, αλλά ως πολιτική και κοινωνική υποχρέωση.
Και βέβαια είναι μια δύναμη που πιστεύει στην επιχειρηματικότητα και στην εργασία, που πιστεύει στην παραγωγή και στηρίζει πάνω σε αυτή την αντίληψη και την εθνική ανταγωνιστικότητα και το νέο μοντέλο ανάπτυξης.
Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά του δικού μας χώρου. Αυτά θέλουμε να εκφράσουμε. Δεν είναι εύκολο βέβαια. Και δεν είναι εύκολο γιατί βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα μικρό τεχνητό διπολισμό, όπως πολύ σωστά έχει ειπωθεί. Το φαινόμενο αυτό οξύνεται.
Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πάμπολλα φαινόμενα πολιτικής αλαζονείας. Δεν είναι μία η πηγή της πολιτικής αλαζονείας στη χώρα μας την περίοδο αυτή. Το ΠΑΣΟΚ έχει υποστεί πολλά. Έχει ασκήσει πολύ σκληρή και ειλικρινή αυτοκριτική. Έχει βιώσει τη μετάπτωση από τη θέση του πρώτου κόμματος, του ηγεμονικού κόμματος, του κόμματος της απόλυτης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, στη θέση ενός κόμματος που αγωνίζεται να ανασυγκροτηθεί και έχει περάσει προ πολλού τη φάση των αλαζονικών συμπεριφορών.
Αλλά φαίνεται ότι στο κενό που άφησε ο παλαιός δικομματισμός με τις υπερβολές του, αυτές που έδιναν χρώμα την περίοδο πριν την κρίση, τώρα εμφανίζονται μορφές πρόωρου, πρώιμου και μεσαίου δικομματισμού, οι οποίες είναι πολύ πιο έντονα αλαζονικές και βλέπουμε αυτές να μεταφυτεύονται και σε άλλους χώρους, σε χώρους μικρούς, νεοπαγείς, που παρ’ όλα αυτά δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται ούτε τη δυσκολία των καταστάσεων, ούτε τις δυνατότητες που πραγματικά έχουν.
Η χώρα περνάει τώρα μια πολύ περίεργη φάση. Λειτουργεί εργαστηριακά. Είπα προχθές ότι αυτό που συμβαίνει τώρα είναι σκηνές από το μέλλον. Η βούλησή μας να οργανώσουμε τη διαπραγμάτευση για την έξοδο από την κρίση. Η βούλησή μας να αγωνιστούμε να κερδίσουμε εθνικό χρόνο, προκειμένου να συμφωνήσουμε την έξοδο από την κρίση με ασφαλή τρόπο και να παραδώσουμε τη χώρα ως μια χώρα κανονική, ομαλή, αυτόνομη, ισότιμη πραγματικά μέσα στην Ευρώπη, μέσα στην ευρωζώνη, ικανή να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, αυτή μας η βούληση και αυτή μας η εξαγγελία, έχει προκαλέσει πολύ μεγάλη ταραχή.
Και φαίνεται καθαρά τώρα, βλέπετε πώς αντιδρούν οι αγορές, πώς αντιδρούν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Αυτό επιβάλλει τώρα να καταλάβουμε ότι το κάθε τι που λέγεται ή που γίνεται στο εσωτερικό της χώρας, ο κάθε υπαινιγμός, η κάθε αμφισβήτηση των προθέσεων της ίδιας της χώρας, η έλλειψη συστράτευσης, η έλλειψη θάρρους. Οποιαδήποτε αμφισβήτηση της αλήθειας στην πραγματικότητα, έχει κόστος. Έχει τεράστιο κόστος.
Εμείς τώρα πρέπει να λειτουργήσουμε όπως επιχειρήσαμε να λειτουργήσουμε όλα τα προηγούμενα χρόνια. Να λειτουργήσουμε ως εγγυητές της σταθερότητας, όχι της κυβερνητικής. Δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία η κυβερνητική σταθερότητα, αλλά ως εγγυητές της σταθερότητας της συνολικής εθνικής προσπάθειας που πρέπει να οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση.
Η έξοδος από την κρίση είναι και πραγματική, αλλά έχει και συμβολισμούς οι οποίοι λειτουργούν τελικά σε πραγματικό επίπεδο. Πρέπει να εγγυηθούμε τη σταθερότητα αυτή, πρέπει να εγγυηθούμε τον ορθολογισμό, την κοινή λογική, την ψυχραιμία, την ηρεμία, την ικανότητα των πολιτών να σκέφτονται και βεβαίως πρέπει να αναδείξουμε το στοιχείο της δημοκρατικής ευθύνης.
Το έκανα στη Βουλή στην τελευταία συζήτηση για την πρόταση εμπιστοσύνης. Ο λαός έχει μια ιστορική αθωότητα. Πίστεψε σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης αυτά που του έλεγαν κόμματα και κυβερνήσεις. Όλα τα μεγάλα ιστορικά λάθη της μεταπολίτευσης, για να ξεκινήσω από το 1974 και μετά, όλα τα μεγάλα ιστορικά λάθη της μεταπολίτευσης, αυτά που πληρώνει με αίμα και ιδρώτα η χώρα τα τελευταία πέντε χρόνια, είναι δημοκρατικά ψηφισμένα.
Ο ελληνικός λαός έχει επικυρώσει αυτές τις πολιτικές που οδήγησαν τη χώρα σε αδιέξοδο. Είπαμε ότι δεν έχει ευθύνη γιατί πίστεψε καλόπιστα και δημοκρατικά σε αυτούς που τα έλεγαν αυτά, είτε ήταν κυβερνήσεις, είτε ήταν αντιπολιτεύσεις, αλλά εν πάση περιπτώσει φτάσαμε εδώ που φτάσαμε.
Τώρα κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν ξέρει, ότι δεν είδε, ότι δεν άκουσε. Άρα υπάρχει μια υποχρέωση αλήθειας από την πλευρά του πολιτικού συστήματος και μια υποχρέωση αυστηρής κριτικής, ελέγχου και ευθύνης τελικά από την πλευρά των πολιτών, από την πλευρά του εκλογικού σώματος, από την πλευρά της κοινωνίας.
Εδώ είναι ο δικός μας ρόλος. Δεν έχουμε κανένα πάθος να βρισκόμαστε πάντα σε ένα κυβερνητικό σχήμα. Ούτε το επιδιώκουμε αυτό, ούτε είναι το πιο ευχάριστο, ούτε είναι το πιο εύκολο. Και θα θυμάστε ότι το ΠΑΣΟΚ τον Ιούνιο του 2012 έκανε την επιλογή να μη μετέχει στην κυβέρνηση με πολιτικά στελέχη. Και αυτό είχε προκαλέσει τότε ορισμένες αντιδράσεις.
Αργότερα, ένα χρόνο μετά αποφασίσαμε να μετάσχουμε με πολιτικά στελέχη και με εμένα τον ίδιο στην κυβέρνηση για να δώσουμε μια ώθηση, για να υπηρετήσουμε μια πολιτική. Οι προτάσεις μας το 2012 νομίζω ότι ισχύουν απολύτως, γιατί όλες οι δυνάμεις που πιστεύουν πράγματι και πρέπει να το αποδείξουμε αυτό στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας, στην ανάγκη η χώρα να γίνει ένα ανταγωνιστικό, ισότιμο, πραγματικά αυτοδύναμο κράτος μέσα στην Ευρώπη και μέσα στην ευρωζώνη και να ανακτήσει τη θέση στην περιοχή και τον κόσμο, όλες οι δυνάμεις πρέπει να συστρατευθούν.
Εμείς ποτέ δεν πάψαμε να απευθύνουμε την πρόσκληση αυτή. Δεν έχουμε αποκλείσει ποτέ κανέναν. Έχουμε φερθεί στους πάντες με σεβασμό και ευγένεια. Έχουμε δεχτεί όμως αποκλεισμούς, προπηλακισμούς, ασέβειες, αγένειες ιστορικές, όχι προσωπικές, πολιτικές όχι ηθικές. Δεν μας ενδιαφέρουν ούτε τα προσωπικά, ούτε τα ηθικά ζητήματα από ένα σημείο και μετά. Ο καθένας έχει την ηθική του υπόσταση και την προσωπικότητά του.
Μας ενδιαφέρει όμως το πολιτικό και εν τέλει το ιστορικό αποτέλεσμα. Και δεν έχουμε πει τίποτα. Στην πραγματικότητα έχουμε σιωπήσει. Έχουμε επιδείξει τη μέγιστη δυνατή ανεκτικότητα, γιατί θεωρούμε ότι μέχρι το τέλος πρέπει να συνεχιστεί αυτή η προσπάθεια να συσπειρωθούν οι δυνάμεις που πιστεύουν σε μια Ελλάδα η οποία αξίζει στη νέα της γενιά. Αυτό το εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Θα το κάνουμε όμως όλοι μαζί ευκολότερο, πιστεύω.
Χαίρομαι γιατί αντιλαμβάνεστε το ρόλο του ΠΑΣΟΚ και σας διαβεβαιώ ότι και το ΠΑΣΟΚ αντιλαμβάνεται πλήρως το ρόλο όλων των εταίρων του, των φίλων του, των συμμάχων του, των συμμαχητών του είτε αυτοί είναι οντότητες πολιτικές, φορείς, κόμματα και κινήσεις, είτε είναι πρόσωπα.
Ναι, στο ΠΑΣΟΚ υπάρχει πρόβλημα εσωτερικό. Όχι αυτό που φαίνεται. Είναι πολύ μικρές οι προσωπικές φιλόδοξες στρατηγικές και δεν έχουν καμία απολύτως σημασία στη ροή της ιστορίας. Υπάρχει ένα πρόβλημα. Το ΠΑΣΟΚ ακόμη δεν έχει συνέλθει από το μεγάλο ιστορικό και τελικά πολιτιστικό σοκ που προκάλεσε η αντιμετώπιση της αλήθειας της κρίσης το 2009 – 2010. Ποτέ δεν ξεπεράστηκε αυτό. Γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο.
Είναι πραγματικά σοκαριστικό να αναγκάζεσαι να ακυρώσεις ή να αναστείλεις παροχές που έχεις κάνει ιστορικά εσύ. Είναι πάρα πολύ δύσκολο, σκληρό συναισθηματικά και φυσικά πολιτικά, να παίρνεις μέτρα τα οποία είναι αντιδημοφιλή. Να ανακόπτεις τη βεβαιότητα της χώρας επί 10ετίες ολόκληρες ότι πάντα όλα θα πηγαίνουν από το καλό στο καλύτερο. Μέσα σε μια εξέλιξη γραμμική, όπου τίποτα δεν αμφισβητείται, τίποτα δεν διακυβεύεται, όλα θα γίνουν καλύτερα, όλοι μπορούμε να ελπίζουμε σε μια πολιτική η οποία είναι μια πολιτική ευημερίας, παροχών, μια πολιτική γενναιόδωρη, μια πολιτική η οποία δεν χρειάζεται να επανεξετάσει τις αρχές από τις οποίες διέπεται.
Αυτό δυστυχώς δεν μπορεί να συνεχιστεί. Τα τελευταία χρόνια έχουμε ακολουθήσει εκ των πραγμάτων μια διαφορετική κατεύθυνση. Αυτό έχει προκαλέσει ένα σοκ και ακόμη τώρα υπάρχουν εμφανείς παρενέργειες αυτής της κατάστασης.
Θα το ξεπεράσουμε όμως, γιατί όταν λέμε ότι είμαστε η δύναμη της αλήθειας, η δύναμη της ευθύνης, η δύναμη της λογικής, η δύναμη της κοινωνικής ευαισθησίας, η δύναμη μιας στρατηγικής καθαρότητας και μιας προοπτικής, πρέπει να το εννοούμε και φυσικά υπάρχουν και φαινόμενα τα οποία είναι ανεξήγητα και προκλητικά.
Δεν είναι δυνατόν να ζητούν τα ρέστα για πολιτικές επιλογές μεγάλης σημασίας, για ιστορικούς αναπροσανατολισμούς της παράταξης και της χώρας, αυτοί που έλαβαν τις αποφάσεις, ή που στήριξαν τις αποφάσεις. Ή που δεν είχαν το θάρρος να διατυπώσουν το κριτικό τους λόγο όταν ελήφθησαν οι αποφάσεις αυτές.
Αλλά αυτά είναι μια συζήτηση την οποία θα την κάνουμε αλλού σε άλλα συμφραζόμενα, με άλλο ακροατήριο. Νομίζω ότι όλοι καταλαβαινόμαστε μεταξύ μας. Τα γεγονότα είναι πάρα πολύ νωπά για να μπορεί κανείς να τα αλλοιώσει, ή να τα διαστρέψει.
Δεν θα μας ανακόψουν αυτά. Δεν θα μας ανακόψουν ούτε οι δημοσκοπήσεις, πρέπει να σας πω, γιατί όπως απέδειξε η εμπειρία της Ελιάς, και η εμπειρία του ΠΑΣΟΚ το 2012 στις διπλές εκλογές, ο χώρος αυτός κινείται υπεράνω των δημοσκοπήσεων. Κινείται πάνω σε συχνότητες που δεν τις λαμβάνουν αυτού του τύπου οι δημοσκοπήσεις. Και αυτό νομίζω ότι το έχουμε αποδείξει εκλογικά και μπορεί να έχουμε τη βεβαιότητα ότι θα το ξαναποδείξουμε όταν θα έρθει η ώρα.
Και κλείνω λέγοντας ότι τι είναι αυτό που βιώνουμε τώρα, για να μιλήσουμε για την ουσία της πολιτικής, γιατί εκεί παίζονται όλα. Πήραμε δυο αποφάσεις. Την απόφαση να πούμε ότι η διαδικασία εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας θα ξεκινήσει το Φεβρουάριο. Άρα ανατρέψαμε μια σειρά από σενάρια. Ακυρώσαμε προσδοκίες. Σταθεροποιήσαμε ουσιαστικά τη χώρα και στη συνέχεια πήγαμε στη Βουλή και ανανεώσαμε την εμπιστοσύνη της Βουλής προς την κυβέρνηση.
Θα μου πείτε, δεν ήταν δεδομένο; Ναι, ήταν δεδομένο, αλλά είδατε πώς εξελίχθηκε η συζήτηση; Είδατε συμπεριφορές; Είδατε επιχειρήματα; Είδατε ποιος είναι ο πυρήνας της αντιπαράθεσης της πολιτικής; Και όταν αυτό τελείωσε η χώρα άρχισε πάλι να βιώνει μια ύστερη φάση της κρίσης, χωρίς κανένα λόγο στα μεγέθη της τα χρηματοοικονομικά, κάτι που δεν δικαιολογείται καθόλου, μα καθόλου από τα μεγέθη τα δημοσιονομικά και τα μακροοικονομικά της χώρας. Γιατί η επιτυχία της προσπάθειας είναι τεράστια και αποδεδειγμένη και αποδεκτή από τους πάντες.
Άρα βλέπουμε αυτή την αλληλεπίδραση μεταξύ πολιτικής και οικονομίας, μεταξύ εσωτερικού και διεθνούς πολιτικού γίγνεσθαι, μεταξύ εσωτερικών και διεθνών επικοινωνιακών παιγνίων και εμείς πρέπει να παρέμβουμε τώρα, τη στιγμή αυτή και να σπάσουμε το φαύλο κύκλο για μια ακόμη φορά.
Και πιστεύω ότι η προσπάθεια της Δημοκρατικής Παράταξης, η συσπείρωση του χώρου και η αντιμετώπιση όλων των φαινομένων που είπα προηγουμένως, είναι ένας μοχλός με προστιθέμενη αξία και αυτή η προστιθέμενη αξία οφείλεται σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό σε εσάς, στους φίλους μας, στους συντρόφους μας, τους εταίρους μας της Ελιάς και της ευρύτερης Δημοκρατικής Παράταξης.
Σας ευχαριστώ πολύ.
