19 Ιανουαρίου 2008
Χθες στην ομιλία του ο Γιώργος Παπανδρέου είπε πως «η 11η Νοεμβρίου ανήκει στο παρελθόν». Συμφωνώ απολύτως μαζί του. Στο παρελθόν ανήκει άλλωστε και η 16η Σεπτεμβρίου, η ημέρα των τελευταίων βουλευτικών εκλογών. Και οι δύο όμως αυτές ημερομηνίες, παρότι ανήκουν στο παρελθόν, προσδιορίζουν το παρόν και σε μεγάλο βαθμό το μέλλον και της παράταξης και του τόπου.
Ο χρόνος που μεσολάβησε τόσο από το Σεπτέμβριο όσο και από το Νοέμβριο μέχρι σήμερα, ως ημερολογιακός χρόνος είναι πολύ μικρός. Ως πολιτικός χρόνος όμως μας φαίνεται μακρύς και ιδιαίτερα πυκνός. Επίσης είναι προφανές ότι η 11η Νοεμβρίου ανήκει ως ημερομηνία στο παρελθόν, οι δεσμεύσεις όμως που αναλήφθηκαν ένθεν κακείθεν, ισχύουν απολύτως.
Εγγυητής της Ενότητας
Καθοδόν λοιπόν προς την 11η Νοεμβρίου και τη νύχτα της μέρας αυτής που είναι τόσο σημαντική για το κίνημά μας και το πολιτικό σύστημα της χώρας, δήλωσα με τον πιο σαφή τρόπο ότι ήμουν και θα είμαι εγγυητής της ενότητας του ΠΑΣΟΚ.
Δε φτάνει φυσικά η δική μου εγγύηση, γιατί δεν είμαι αυτός που έχει την ευθύνη της καθοδήγησης του κόμματος, αλλά πιστεύω ότι και η δική μου εγγύηση είναι μία συμβολή στο μέλλον της παράταξης. Σεβάστηκα εξαρχής και σέβομαι το αποτέλεσμα της 11ης Νοεμβρίου.
Άφησα λοιπόν και αφήνω ελεύθερο και καθαρό το πεδίο ώστε ο Γιώργος Παπανδρέου να ξεδιπλώσει το σχέδιό του, να κάνει τις επιλογές του τόσο ως προς τα πρόσωπα, όσο και ως προς τις πολιτικές ιεραρχήσεις και πρωτοβουλίες. Να κάνει τους χειρισμούς του, να δώσει τον τόνο του αντιπολιτευτικού λόγου, να διατυπώσει την προγραμματική πρόταση του ΠΑΣΟΚ.
Ο δήθεν εσωτερικός εχθρός
Φάνηκε άλλωστε τους δύο τελευταίους μήνες πολύ καθαρά ότι το πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ ούτε ήταν, ούτε είναι ο δήθεν εσωτερικός εχθρός, οι δήθεν συνωμότες, οι δήθεν εκλεκτοί των εκδοτικών συμφερόντων, οι δήθεν υπονομευτές.
Οι δύο αυτοί μήνες μας έκαναν, φαντάζομαι, όλους σοφότερους. Ήταν πολύ διαφωτιστικοί για το πολιτικό πρόβλημα της χώρας, για το τι γίνεται στο χώρο του Τύπου, για το τι ήθελαν και τι θέλουν πράγματι τα συμφέροντα που είχαν και άποψη για το ΠΑΣΟΚ, όπως έχουν άποψη για κάθε πολιτικό θεσμό και για κάθε πολιτικό σύστημα.
Για το ποιοι διαπλέκονται πράγματι και ποιους υποστηρίζουν, για το τι επεδίωκε και επιδιώκει η κυβέρνηση, ποιοι συναλλάσσονται με την κυβέρνηση και με ποιους συναλλάσσεται η κυβέρνηση, με λίγα λόγια αυτοί οι δύο τελευταίοι μήνες ήταν πολύ κρίσιμοι γιατί μάθαμε καλύτερα ποιος είναι ποιος.
Κάνουν συνεπώς πολύ κακό στο ΠΑΣΟΚ όσοι τροφοδοτούν την εσωστρέφεια, αντί να οργανώνουν την εξωστρέφειά του. Κάνουν κακό οι επαγγελματίες κινδυνολόγοι, που πρέπει να θυμούνται τη γνωστή παιδική ιστορία του βοσκού που καλούσε σε επαγρύπνηση για το λύκο που επιτίθεται στο μαντρί.
Ένα ΠΑΣΟΚ που δεν διαχωρίζει τα στελέχη του
Θέλουμε είμαι βέβαιος όλοι ένα ΠΑΣΟΚ μεγάλο, ενωμένο, δημοκρατικό, αποκεντρωμένο, δίκαιο . Ένα ΠΑΣΟΚ που δεν διαχωρίζει τα στελέχη του, που δεν αποκλείει στελέχη του και ιδίως σε τοπικό επίπεδο -εκεί έχει σημασία αυτό, σε τοπικό επίπεδο- με διάφορα κριτήρια του παρελθόντος όπως είναι για παράδειγμα η προτίμηση στη διαδικασία της 11ης Νοεμβρίου. Αυτές είναι αυτονόητες εγγυήσεις ενότητας και αποτελεσματικότητας.
Στο ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχει εσωκομματική αντιπολίτευση, πρέπει όμως να υπάρχει πραγματική και απροσχημάτιστη εσωκομματική δημοκρατία. Δε με ενδιαφέρουν, όπως ξέρετε, ούτε οι μηχανισμοί, ούτε οι συσχετισμοί, ούτε οι αριθμητικές καταγραφές. Άλλωστε τέτοια καταγραφή είχαμε πριν από πολύ λίγο χρόνο. Με ενδιαφέρει το πολιτικό αποτέλεσμα, η προοπτική, η σχέση με την κοινωνία. Με ενδιαφέρει ο σεβασμός των κοινωνικών κινημάτων, που πρέπει να είναι αυθόρμητα γνήσια και όχι κατασκευασμένα υπό κομματικό έλεγχο.
Το ΠΑΣΟΚ και τα δίκτυα πολιτών και ιδεών
Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να σέβεται όλες τις κοινωνικές πρωτοβουλίες, όλα τα δίκτυα πολιτών και όλα τα δίκτυα ιδεών, χωρίς διακρίσεις, να τα καλωσορίζει, να τα αξιοποιεί, να τα θεωρεί πλούτο μέσα στην πολυφωνία που πρέπει να καλύπτει ένα κόμμα τόσο ευρύ, πολυσυλλεκτικό, πλειοψηφικό, όπως το ΠΑΣΟΚ.
Εν πάση περιπτώσει ας προχωρήσουμε επί της ουσίας, ας παίξουμε μπάλα στο γήπεδο της κοινωνίας και όχι της σκόπιμης εσωστρέφειας που μικραίνει το ΠΑΣΟΚ.
Κρίση αναπτυξιακή, κοινωνική, ηθική
Η χώρα βρίσκεται σε βαθιά κρίση που έχει πάψει προ πολλού να είναι κρίση μόνον ή κυρίως πολιτική. Είναι κρίση αναπτυξιακή, είναι κρίση κοινωνική, είναι κρίση ηθική.
Η κοινωνία έχει χάσει τους κώδικές της, έχει χάσει τον ιστό της, βυθίζεται στο τέλμα, στην αναξιοκρατία, στην ισοπέδωση των προσώπων, στην εξοικείωση με την αδικία και την παρανομία. Επικρατεί η ευτέλεια. Χρειάζεται ένα κίνημα κατά της χυδαιότητας, ένα κίνημα κατά της ευτέλειας.
Η χυδαία λογική του συμψηφισμού
Χυδαία είναι και η λογική του συμψηφισμού που δείχνει την ενοχή και τον πανικό της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση μετά από δύο εκλογικές νίκες, μετά από τέσσερα χρόνια θητείας και διαχείρισης των δημοσίων πραγμάτων, αρνείται να αναλάβει την ευθύνη της. Η δική μας κυβερνητική περίοδος κρίθηκε δυο φορές και κρίθηκε αυστηρά. Ας αφήσουν λοιπόν τους δήθεν συμψηφισμούς. Αν είχαν και το παραμικρό στοιχείο, σε σχέση με την κυβερνητική θητεία του ΠΑΣΟΚ, θα το είχαν διατυμπανίσει από τους πρώτους μήνες ή έστω προεκλογικά. Τώρα ας πιει ο κ. Καραμανλής το πικρό ποτήρι της δικής του προσωπικής ευθύνης.
Η εικόνα του Καραμανλή
Χθες, ο Πρωθυπουργός στη Βουλή, ήταν αμήχανος, κοινότοπος, αδύναμος. Ήταν μικρότερος των αναγκών της χώρας και κατώτερος των περιστάσεων που καλείται να αντιμετωπίσει η κυβέρνησή του.
Η κρίση του πολιτικού συστήματος
Ο Γιώργος Παπανδρέου μίλησε για "την ανάγκη ριζικής ανανέωσης του πολιτικού συστήματος" και συμφωνώ απολύτως. Το πολιτικό σύστημα εγκλωβίζει την κοινωνία, την υποαντιπροσωπεύει. Θα έλεγα ότι, ακόμη χειρότερα, αναπαράγει την πιο συντηρητική, την πιο αντιπαραγωγική και αντιαναπτυξιακή και άδικη όψη της κοινωνίας. Και αυτό δεν αφορά μόνο το κομματικό σύστημα. Αυτό αφορά το σύνολο των θεσμών δυστυχώς. Αφορά τη Δικαιοσύνη, αφορά τις ανεξάρτητες Αρχές, αφορά τα Μέσα Ενημέρωσης όλο το σύστημα επικοινωνίας. Αφορά δήθεν δημοσιογράφους που ενεργούν ως νονοί. Αφορά ένα τμήμα, δυστυχώς μεγάλο, του επιχειρηματικού κόσμου. Αφορά παράγοντες που θέλουν χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση να εκπροσωπούν την κοινωνία και να διαμορφώνουν τη νοοτροπία και τις αξίες της κοινωνίας.
Τέσσερις μόλις μήνες μετά τις εκλογές η Κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός εξέπεσε. Ακυρώθηκε πολιτικά. Αδυνατεί να διαχειριστεί οποιοδήποτε θέμα και πολύ περισσότερο οποιαδήποτε κρίση. Είναι φτερό στον άνεμο των σκανδάλων που παράγει η δική του Κυβέρνηση και η δική του ομάδα εξουσίας.
Μάλιστα αυτός ο πολιτικά αδύναμος Πρωθυπουργός στη χειρότερη στιγμή για την Κυβέρνηση και τον εαυτό του, πηγαίνει στην Άγκυρα. Η Άγκυρα δεν είναι Ινδία! Ας το αφήσει τουλάχιστον για κάπως αργότερα. Δεν έχει, αν μη τι άλλο, τις ψυχολογικές προϋποθέσεις και την ετοιμότητα για τους χειρισμούς που απαιτεί ένα τέτοιο ταξίδι.
Όχι στη «μιντιακή αντιπολίτευση»
Μέσα σε αυτό το κλίμα οι ευθύνες του ΠΑΣΟΚ είναι ακόμη βαρύτερες, είναι βαρύτατες. Περιμένουν πολλά οι πολίτες, αξιώνουν πολλά. Συμφωνούμε –ελπίζω- όλοι μας εδώ μέσα ότι η «δημοσιογραφική αντιπολίτευση» -χρησιμοποιώ τον όρο εντός εισαγωγικών- ή καλύτερα η «μιντιακή αντιπολίτευση», που τρέχει πίσω από τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και καθοδηγείται από την κίτρινη ή τη ροζ σκανδαλολογία, δεν οδηγεί πουθενά.
Αυτονομία της πολιτικής σημαίνει χειραφέτηση της πολιτικής από τον απλουστευτικό, δημαγωγικό και ανούσιο, μιντιακό λόγο. Αυτονομία της πολιτικής σημαίνει αυτονομία της ατζέντας, των πρωτοβουλιών.
Τα μικρότερα κόμματα και το ΠΑΣΟΚ που θέλουμε
Η αναμονή της φθοράς της Κυβέρνησης και η λογική του ώριμου φρούτου, δεν οδηγεί επίσης πουθενά. Τα μικρότερα κόμματα έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα στην είσπραξη της δυσφορίας και της απογοήτευσης του κόσμου.
Οι πολίτες που προσβλέπουν στα μικρά κόμματα, που αναζητούν μια αίσθηση φρεσκάδας και ανανέωσης, κάτι θέλουν να πουν. Αλλά ξέρουν πολύ καλά ότι μόνο με αυτά δεν κυβερνιέται ο τόπος. Ξέρουν και οι ίδιοι ότι χρειάζεται μια άλλη πρόταση διακυβέρνησης.
Αυτοί οι πολίτες, αυτές οι κοινωνικές δυνάμεις είναι δυνάμεις δικές μας, φιλικές προς εμάς, είναι άνθρωποί μας και πρέπει να έχουμε ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας μαζί τους.
Πρέπει να τους πούμε ότι θέλουμε ένα ΠΑΣΟΚ που δεν κρύβεται χαιρέκακα πίσω από τα αδιέξοδα της ανικανότητας, ακόμη και τις ατυχίες -γιατί κι αυτές υπάρχουν- της Κυβέρνησης.
Ένα ΠΑΣΟΚ, που αναλαμβάνει πρωτοβουλίες με λόγο γνήσιο, ειλικρινή, γενναιόδωρο, πρωτότυπο, συγκεκριμένο. Ένα ΠΑΣΟΚ, που καταδικάζει την ηδονοβλεπτική προσέγγιση των γεγονότων, που δεν κατατρίβεται στα μικρά αλλά αναδεικνύει τα μεγάλα. Ένα ΠΑΣΟΚ, που μιλάει στο όνομα των αξιών, των θεσμών και των δικαιωμάτων, που ελέγχει τις πράξεις και τις παρεκτροπές της εξουσίας και των εκπροσώπων της, αλλά που αναγνωρίζει σε κάθε άνθρωπο το τεκμήριο αθωότητας, το δικαίωμα στην προστασία της προσωπικότητας, το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια.
Πρέπει να είμαστε πάντα εκπρόσωποι μιας αξιακής αντίληψης της πολιτικής.
Τα πραγματικά προβλήματα των πολιτών
Θέλουμε όλοι ένα ΠΑΣΟΚ που δεν ανέχεται να κατακλύζεται επί ένα πλέον μήνα η κοινή γνώμη από μονοθεματικές συζητήσεις, πίσω από τις οποίες έχουν εξαφανιστεί όλα τα μεγάλα προβλήματα του τόπου και των πολιτών:
Η ακρίβεια και η ασύδοτη λειτουργία της αγοράς, η εισοδηματική ανεπάρκεια, η πίεση στα φτωχά και τα μεσαία εισοδήματα, η κατάσταση στην υγεία και την παιδεία, η υπονόμευση των ασφαλιστικών Ταμείων, η ύποπτη κατάσταση σε πολλές μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις, η βαθιά παγκόσμια κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος που δεν είναι εξωτικό πρόβλημα αφορά το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και όχι μόνο τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες, αλλά καθένα που έχει ή που θέλει να συνάψει ένα στεγαστικό ή ένα καταναλωτικό δάνειο.
Η κοινωνία κουτσομπολεύει, αλλά ασφυκτιά
Η κοινωνία κουτσομπολεύει αλλά και ασφυκτιά. Χρειάζεται άλλη πολιτική χωρίς αγκυλώσεις, χωρίς απλοϊκά στερεότυπα, χωρίς μικροψυχίες, χωρίς μικροκομματισμούς και κυρίως χρειάζεται μια πολιτική χωρίς αμυντικά και φοβικά αντανακλαστικά.
Το μεγάλο στοίχημα για το ΠΑΣΟΚ είναι να κάνει την ευρύτερη Αριστερά, τη μεγάλη Κεντροαριστερά, την κυβερνητική, πλειοψηφική Κεντροαριστερά ξανά μια δύναμη ριζοσπαστική, ανατρεπτική, προοδευτική. Γιατί το μεγάλο πρόβλημα της ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς είναι ότι έχει γίνει εδώ και χρόνια συντηρητική, φοβική, αμυντική και δίνει το προβάδισμα, την ηγεμονία, στο χώρο της ευρύτερης ευρωπαϊκής Δεξιάς.
Αυτό πρέπει να ανατρέψουμε.
Περιμένω οι τελικές προγραμματικές θέσεις που θα προταθούν στο Συνέδριο, να ανταποκρίνονται σε αυτές τις ανάγκες και σε αυτές τις αξιώσεις. Θα συμβάλλω ενεργά στον προσυνεδριακό διάλογο και στην επαφή με την κοινωνία. Γι' αυτό βρίσκομαι στην πολιτική, το έχω πει πολλές φορές.
Το να έχω να πω και κυρίως το να μπορώ να πω ελεύθερα, καινούργια, ριζοσπαστικά και ειλικρινή πράγματα, είναι όρος απαράβατος για την παρουσία μου στην πολιτική. Θεωρώ ότι η θεμελιώδης εντολή που έχουν δώσει οι πολίτες σε όλους μας και στην καθεμιά και τον καθένα από εμάς ξεχωριστά, είναι αυτή. Αλλιώς περιττεύει η παρουσία μας στο δημόσιο βίο.
Είμαι βέβαιος ότι μοιραζόμαστε όλοι την ίδια αγωνία και την ίδια αίσθηση ευθύνης. 
