6 Οκτωβρίου 2007
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
«ουδέν κακόν αμιγές καλού». Το δυσμενές εκλογικό αποτέλεσμα και η κίνηση της διαδικασίας εκλογής νέου Προέδρου στο ΠΑΣΟΚ μας έφερε ξανά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κοινωνίας.
Επανέφερε την πολιτική στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Και μπορεί αυτό το έντονο ενδιαφέρον της κοινωνίας να έχει και ορισμένες αρνητικές όψεις σ’ αυτή την πρώτη φάση, τελικά όμως μπορεί να μας προσφέρει μια νέα ισχυρή αφετηρία, εάν εμείς διαμορφώσουμε και εφαρμόσουμε μια στρατηγική ανασυγκρότησης και νίκης. Το μπορούμε και το οφείλουμε, όχι μόνο στην παράταξη, αλλά σε όλον τον ελληνικό λαό.
Απευθυνόμαστε συνεπώς σήμερα όλοι μας στο ευρύτερο εθνικό και πολιτικό ακροατήριο. Απευθυνόμαστε σε όλους τους πολίτες, σε όλες τις Ελληνίδες και όλους τους Έλληνες. Σε αυτούς που ψήφισαν, αλλά και σε αυτούς που δεν ψήφισαν ΠΑΣΟΚ, ιδίως σ’ αυτούς που σκέφτηκαν κάποια στιγμή να ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ, ταλαντεύτηκαν, αλλά αποφάσισαν διαφορετικά. Τους θέλουμε πίσω. Θέλουμε να συμπορευτούμε με όλους αυτούς και με άλλους πολλούς στην πορεία προς τη νίκη που αρχίζουμε σήμερα. Στην πορεία για το σχηματισμό της νέας κοινωνικής πλειοψηφίας.
Θέλω όμως, πριν από οτιδήποτε άλλο, να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στους πολίτες που μας ψήφισαν, στα 2.750.000 Ελληνίδων και Ελλήνων που συγκροτούν το κοινωνικό ΠΑΣΟΚ, που πιστεύουν στην παράταξη και που θέλουν το καλύτερο και για το ΠΑΣΟΚ και για τον τόπο.
Τους ευχαριστώ και προσωπικά, από τα βάθη της καρδιάς μου, για την αγωνιστικότητά τους, για την πίστη τους, για την κριτική που μας ασκούν, για την κριτική που ασκούν και σε μένα, τώρα που τα φώτα πέφτουν πιο έντονα πάνω μας, τώρα που εγκαθιδρύουμε μια νέα πιο ισχυρή και πιο βαθιά σχέση εμπιστοσύνης για το μέλλον.
Αυτό που γίνεται, συντρόφισσες και σύντροφοι, μέσα στο ΠΑΣΟΚ από το βράδυ της Κυριακής των εκλογών δεν αφορά το παρελθόν, αλλά το μέλλον. Διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις της επόμενης ημέρας. Κρίσιμη για μας δεν είναι η 11η Νοεμβρίου, αλλά η 12η Νοεμβρίου.
Ξέρουμε άλλωστε πολύ καλά ότι δεν σταμάτησε ο πολιτικός χρόνος, προκειμένου να βρούμε το βηματισμό μας. Έξω από την αίθουσα αυτή τρέχουν διαρκώς τα γεγονότα και διαμορφώνεται καθημερινά ένα νέο, εξαιρετικά δυσμενές και πολύπλοκο πολιτικό τοπίο.
Διαμορφώνεται από την πλευρά της κυβέρνησης, αλλά και από την πλευρά των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης, που ασκούν την πολιτική τους με πολύ μεγαλύτερη άνεση σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ, γιατί δεν βαρύνονται με τις υποχρεώσεις ενός κόμματος εξουσίας που κυβέρνησε στο παρελθόν και ό,τι λέει ξέρει ότι πρέπει να το κάνει πράξη μόλις κληθεί ξανά στην εξουσία.
Μέσα σε 20 μόλις ημέρες από τις εκλογές χώρεσαν:
- ο εξωραϊσμός της εικόνας της κυβέρνησης του κ. Καραμανλή, με νεώτερους σε ηλικία Υπουργούς
- ο ευτελισμός και η εγκατάλειψη όλων των δήθεν μεταρρυθμίσεων της πρώτης θητείας του κ. Καραμανλή, με κορυφαίο παράδειγμα την αδρανοποίηση του νόμου για τα Πανεπιστήμια και την απόσυρση του βιβλίου της Ιστορίας
- η οργανωμένη κινδυνολογία για τα ασφαλιστικά δικαιώματα, που έχει ως στόχο να τρομοκρατήσει τους πολίτες και να κάμψει προκαταβολικά τις αντιστάσεις της κοινωνίας.
- η απόλυτη αμηχανία στην εξωτερική πολιτική, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη διαχείριση του ζητήματος των Σκοπίων
- η άμεση και ακαριαία διάψευση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης με την κατάθεση του σχεδίου προϋπολογισμού
- η επιβεβαίωση του ταξικού χαρακτήρα της οικονομικής και φορολογικής πολιτικής του κ. Καραμανλή, που λειτουργεί τώρα ακόμη πιο έντονα ως μηχανισμός αντίστροφης αναδιανομής εις βάρος των ασθενέστερων, των φτωχότερων, αλλά και των μεσαίων στρωμάτων
- και βέβαια, η εξαγγελία της αλλαγής του εκλογικού νόμου, με ό,τι αυτό σημαίνει για το χρόνο των εκλογών και για το «στένεμα» του πολιτικού ορίζοντα της κυβέρνησης.
Απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση, συντρόφισσες και σύντροφοι, το ΠΑΣΟΚ οφείλει να λειτουργεί ως φραγμός. Ως εκφραστής των λαϊκών συμφερόντων. Ως υπερασπιστής των δικαιωμάτων των πολιτών. Ως ασπίδα της κοινωνίας. Ως δύναμη προοδευτικών αλλαγών.
Η νέα αντιπολίτευσή μας – γιατί η παλιά κρίθηκε στις εκλογές – οφείλει να είναι μαχητική, δυναμική, αλλά πάντα υπεύθυνη, πάντα προγραμματική, ιδεολογικά και πολιτικά οριοθετημένη σε σχέση με τη δεξιά και τη συντήρηση.
Η νέα αντιπολίτευσή μας πρέπει να είναι αντιπολίτευση με καλά αντανακλαστικά, χωρίς μικροκομματικές σκοπιμότητες, που μας εκθέτουν στα μάτια μιας μεγάλης μερίδας των πολιτών. Πρέπει να είναι αντιπολίτευση με εθνική και θεσμική υπευθυνότητα. Αντιπολίτευση χωρίς το άγχος του κυβερνητισμού, αλλά πολιτικά ώριμη, που αποδεικνύει ότι αξίζει τον κόπο να κληθεί να κυβερνήσει τη χώρα.
Δυο είναι οι βασικές προϋποθέσεις της φυγής προς τα εμπρός και της νίκης: Πρώτον, ένα νέο ΠΑΣΟΚ και, δεύτερον, μια νέα κοινωνική πλειοψηφία.
Το ΠΑΣΟΚ της νίκης είναι πάντα – όπως ήταν εκ γενετής – πατριωτικό, λαϊκό, προοδευτικό, ριζοσπαστικό.
***
Ο κύκλος της μεταπολίτευσης πράγματι τέλειωσε. Η κοινωνία δεν εκφράζεται από το πολιτικό σύστημα με επαρκή και αυθεντικό τρόπο. Σε αυτό οφείλεται άλλωστε και ο ισχυρός κλυδωνισμός του δικομματισμού στις εκλογές, που στοίχισε πολύ και στα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ.
Χρειαζόμαστε συνεπώς ριζικές αλλαγές στη λειτουργία των κομμάτων.
Το ΠΑΣΟΚ πρωτοπόρησε στα θέματα αυτά το 1974 με τις πρωτοβουλίες του Ανδρέα Παπανδρέου. Πρέπει να πρωτοπορήσουμε και τώρα, μετασχηματίζοντας πράγματι το συλλογικό μας εαυτό σε ανοικτό, δημοκρατικό, αποκεντρωμένο κόμμα.
Ο Πρόεδρος ενός τέτοιου κόμματος οφείλει να είναι πρώτος μεταξύ ίσων. Γιατί χρειάζεται την ενεργό και απροκατάληπτη συμμετοχή όλων των στελεχών και όλων των μελών προκειμένου να επιτευχθεί η νίκη και προκειμένου να κυβερνηθεί η χώρα.
Η δεύτερη προϋπόθεση της νίκης, συντρόφισσες και σύντροφοι, είναι η συγκρότηση μιας νέας κοινωνικής πλειοψηφίας, πάνω όμως σε μια απλή και ισχυρή πολιτική συμφωνία. Χωρίς λευκές επιταγές.
Αυτό προϋποθέτει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη χώρα, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το κράτος, την οικονομία και την κοινωνία.
Το πρόβλημα των σοσιαλιστικών κομμάτων εξουσίας στην Ευρώπη είναι πως δεν πείθουμε εύκολα τους πολίτες, γιατί οι πολίτες είναι δύσπιστοι.
Δυσκολεύονται να αποδεχθούν ότι μπορεί να εφαρμόζεται μια κυβερνητική πολιτική, που είναι ταυτόχρονα και αναπτυξιακή και αναδιανεμητική.
Ότι μπορεί να εφαρμόζεται μια κυβερνητική πολιτική που ολοκληρώνει το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος, σεβόμενη ταυτόχρονα τα στενά δημοσιονομικά όρια του Συμφώνου Σταθερότητας. Μια πολιτική που είναι εξωστρεφής και ανταγωνιστική σε σχέση με την οικονομία, αλλά ταυτόχρονα στοχεύει στη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ο πολίτης φοβάται ότι οι καλές προθέσεις και οι εύκολες προεκλογικές εξαγγελίες προσκρούουν πάρα πολύ γρήγορα, μετά το σχηματισμό μιας σοσιαλιστικής κυβέρνησης, στο φραγμό και το άγχος της δημοσιονομικής πολιτικής, που τελεί υπό τον αυστηρό και διαρκή έλεγχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και γενικότερα των ευρωπαϊκών οργάνων.
- Οικολογική ευαισθησία και διορατικότητα
- Αναδιανομή του κοινωνικού πλεονάσματος υπέρ των φτωχότερων, αλλά και υπέρ των μεσαίων εισοδημάτων που συμπιέζονται διαρκώς
- Ολοκλήρωση των δομών του κοινωνικού κράτους, με βάση την αδιαπραγμάτευτη λογική του δημόσιου αγαθού στην υγεία, την παιδεία, την πρόνοια, το ασφαλιστικό σύστημα, τα δημόσια δίκτυα, τις καθολικές δημόσιες υπηρεσίες. Στα μεγάλα θέματα του κοινωνικού κράτους πρέπει να ξαναβρούμε το κομμένο νήμα και τη χαμένη δυναμική της δεκαετίας του ’80, της δεκαετίας των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.
Για να το πετύχουμε αυτό χρειαζόμαστε δύο βασικά πράγματα:
Η Ελλάδα, συντρόφισσες και σύντροφοι, είναι μια ευλογημένη χώρα. Αλλά είναι μια χώρα με προβλήματα και υστερήσεις. Μια χώρα που ανήκει στον κύκλο των πιο αναπτυγμένων χωρών όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά του κόσμου και ταυτόχρονα μια χώρα με διαρθρωτικά προβλήματα στην παραγωγική της δομή. Με θεσμικές και πολιτικές ελλείψεις, με πολιτιστικές πολλές φορές υστερήσεις, με γοητευτικές, αλλά συχνά παραλυτικές αντιφάσεις.
Η Ελλάδα όμως μπορεί να κάνει τη διαφορά. Να διατηρήσει όλα τα πλεονεκτήματά της και να μετατρέψει τα μειονεκτήματά της σε συγκριτικό πλεονέκτημα για την εφαρμογή ενός μεταβιομηχανικού μοντέλου ανάπτυξης.
Το μεγαλύτερο ατόπημα του κ. Καραμανλή είναι ότι δε διαθέτει κανένα σχέδιο για τη χώρα, για το κράτος, την οικονομία, την κοινωνία. Αυτό είναι ακόμα χειρότερο και από την ύπαρξη ενός κακού σχεδίου.
Σε αυτή τη λογική της τυχαίας συντηρητικής διαχείρισης, της ταξικής επιλογής και της αντίστροφης αναδιανομής σε βάρος των ασθενέστερων, εμείς αντιτάσσουμε τη λογική ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τη χώρα:
Το κοινωνικό κράτος δεν είναι για μας ένα άθροισμα ιδρυματικών παροχών. Είναι ένα ολοκληρωμένο μοντέλο ανάπτυξης που συμβάλλει στην αύξηση του ΑΕΠ, που δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, που εγγυάται καλή ποιότητα ζωής για όλους.
Ολοκληρωμένο σχέδιο για την κοινωνία και την οικονομία σημαίνει κάτι πολύ περισσότερο από τα τετριμμένα για υποδομές, έργα, χρηματοδοτήσεις, ΚΠΣ, πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, οικονομικές και δημοσιονομικές σχέσεις μεταξύ κεντρικής διοίκησης και αυτοδιοίκησης.
Σημαίνει ηθική, συναισθηματική, ιδεολογική και αξιακή δέσμευση του ΠΑΣΟΚ, όταν θα είναι κυβέρνηση, αλλά και σήμερα που είναι αντιπολίτευση, πως θα απαντά σε όλα τα κρίσιμα διλήμματα με τον πιο προοδευτικό, τον πιο φιλολαϊκό, τον πιο αριστερό τρόπο.
***
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, συντρόφισσες και σύντροφοι, μας κληροδότησε δύο άξονες πάνω στους οποίους οφείλει να κινείται σταθερά και αταλάντευτα το ΠΑΣΟΚ:
Ο πρώτος άξονας είναι ο χαρακτήρας ενός κόμματος που είναι το πιο προοδευτικό, το πιο λαϊκό, το πιο αριστερό με την έννοια αυτή κόμμα. Που είναι όμως ταυτόχρονα -και πάμε στον άλλο άξονα- ένα κόμμα πολυσυλλεκτικό, πλειοψηφικό, ένα κόμμα εξουσίας. Δε μας κληροδότησε ο Ανδρέας Παπανδρέου ένα κάπως μεγαλύτερο ΚΚΕ ή έναν κάπως μεγαλύτερο Συνασπισμό.
Με βάση αυτό το σχέδιο για τη χώρα μπορούμε να συγκροτήσουμε τη νέα κοινωνική πλειοψηφία.
- Για την ανάπτυξη, αλλά και για την κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή,
- Για την πλήρη απασχόληση,
- Για τον μετασχηματισμό του κράτους από ένα κράτος γραφειοκρατικό, αναποτελεσματικό, αυταρχικό, δυσκίνητο που αγνοεί τον πολίτη, που δεν τον σέβεται, που τον εγκαταλείπει τη στιγμή της ανάγκης και της κρίσης, σε ένα κράτος που είναι λειτουργικό, αποτελεσματικό, αποκεντρωμένο, ευέλικτο. Σε ένα κράτος που σέβεται και τιμά τον πολίτη. Σε ένα κράτος που στέκεται δίπλα του τη στιγμή της ανάγκης. Σε ένα κράτος που του προσφέρει ασφάλεια και προστασία. Σε ένα κράτος ικανό να προβλέπει και να διαχειρίζεται κρίσεις. Σε ένα κράτος που ανακόπτει και αποκαθιστά τις αδικίες και τις ανισότητες που παράγονται από την αγορά και την κοινωνία.
Δεν υπάρχει, συντρόφισσες και σύντροφοι, ούτε δίκαιη αγορά, ούτε δίκαιη κοινωνία. Η κοινωνία κινείται με βάση τη λογική του ισχυρού. Παράγει ανισότητες, αδικίες, περιθωριοποιεί. Μόνον μέσα από τη δημοκρατία και την πολιτική, μόνο μέσα από τη συγκρότηση ενός σύγχρονου και ολοκληρωμένου κοινωνικού κράτους δικαίου, μπορείς να ανακόψεις και να αποκαταστήσεις τις αδικίες της κοινωνίας και της αγοράς και να μετατρέψεις μια άδικη κοινωνία σε μια κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης μέσω του κοινωνικού κράτους.
Ο ριζικός μετασχηματισμός του κράτους είναι το μεγάλο στοίχημα της εποχής μας. Απ’ αυτό εξαρτάται η δυνατότητα εφαρμογής όλων των επιμέρους πολιτικών και η δυνατότητα να εφαρμόσουμε μια πολιτική αλλαγών και τομών που έχει ανάγκη ο τόπος. Γιατί ουδέτερες μεταρρυθμίσεις χωρίς πρόσημο δεν υπάρχουν. Ο κόσμος έχει ανάγκη από προοδευτικές αλλαγές.
***
Συντρόφισσες και σύντροφοι, η 11η Νοεμβρίου είναι μια τεράστια ευκαιρία για τη νέα συνάντηση του ΠΑΣΟΚ με την κοινωνία.
Στις 11 Νοεμβρίου δεν διεκδικώ να εκλεγώ Πρόεδρος για να κερδίσω ένα προσωπικό ή μοναχικό στοίχημα. Μόνος μου ούτε μπορώ, ούτε θέλω να κάνω τίποτα. Είμαι εδώ για να ενώσω, για να σεβαστώ, να τιμήσω και να αγκαλιάσω όχι μόνον όλους εκείνους που συμφωνούν μαζί μου, αλλά κυρίως αυτούς που διαφωνούν μαζί μου.
Είμαι ένας από εσάς, δεν γεννήθηκα μέσα στην εξουσία. Και νομίζω, ότι όπως ο καθένας και η καθεμιά από εσάς έχει το δικαίωμα να μιλά στο όνομα της κοινωνίας και του λαού, έτσι έχω κι εγώ το δικαίωμα και την ηθική υποχρέωση να το κάνω.
Μπορεί τώρα να απωθούμε τους πολίτες. Μπορεί ο πολίτης να νιώθει ξένος προς αυτό που συμβαίνει, γιατί ίσως παρακολουθεί μια σύγκρουση μηχανισμών. Δεν είναι αυτή η εικόνα του ΠΑΣΟΚ. Εμείς θέλουμε το κοινωνικό ΠΑΣΟΚ, το ΠΑΣΟΚ που ανοίγεται στην κοινωνία.
Θέλουμε, λοιπόν, να καλέσουμε όλους τους πολίτες, που είναι κοντά μας, που συγκροτούν την ελπίδα μας, να έρθουν και να εκφραστούν. Θέλουμε στις 11 Νοεμβρίου το ΠΑΣΟΚ να είναι το πιο μεγάλο, το πιο πλειοψηφικό, το πιο ισχυρό όλων των εποχών.
Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος διάσπασης, δεν κινδυνεύει η ενότητα του ΠΑΣΟΚ όταν εφαρμόζεται μια φυσιολογική και αυτονόητη δημοκρατική διαδικασία, αξιοκρατικής και δημοκρατικής επιλογής.
Είμαστε, λοιπόν, ενωμένοι. Πρέπει να είμαστε όμως και πολιτικά αποτελεσματικοί. Πρέπει να είμαστε μεγάλοι και νικηφόροι. Πρέπει, λοιπόν, να κοιτάξουμε στα μάτια αυτούς τους πολίτες, που με αγωνία μας ρωτούσαν την παραμονή των εκλογών «τι γίνεται, θα νικήσουμε, πού πάει το πράγμα», ώστε να μπορέσουμε να τους πούμε «ναι, την άλλη φορά θα νικήσουμε, θα κάνουμε πράξη αυτά που υποσχόμαστε».
Και προφανώς θα τα κάνουμε όλα αυτά πράξη, όχι στο όνομα μιας οποιασδήποτε πλειοψηφίας, αλλά μιας μεγάλης κοινωνικής, λαϊκής, προοδευτικής πλειοψηφίας. Στο όνομα του γενικού συμφέροντος του ελληνικού λαού, στο όνομα των πιο αδύνατων, των μη προνομιούχων, των πιο φτωχών, αυτών που συμπιέζονται, αυτών που αγωνιούν.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, μας ενδιαφέρει όλους η 11η Νοεμβρίου. Ακόμη πιο πολύ όμως μας ενδιαφέρει η 12η Νοεμβρίου. Αυτήν την ημέρα σας καλώ να κοιτάξουμε.
Να σκεφτούμε πως θα ξημερώσει για το ΠΑΣΟΚ η επόμενη μέρα και να δώσουμε ξανά ελπίδα και προοπτική.