Πέμπτη 27 Μαΐου 2021
Συνέντευξη Ευάγγελου Βενιζέλου στον δημοσιογράφο Χρήστο Μιχαηλίδη, στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνία, και στην εκπομπή «Καθρέφτης»
Χ. Μιχαηλίδης: Ίσως ακούσατε, συζητούσαμε για το Κυπριακό που πηγαίνουν σε βουλευτικές εκλογές την Κυριακή. Δυστυχώς υπήρξε και η πολύ δυσάρεστη –και για εμένα προσωπικά– είδηση της απώλειας του Νίκου Ρολάνδη, ενός ανθρώπου τον οποίο εκτιμούσα πάρα πολύ. Ειδικά, η σκέψη του για το Κυπριακό ήταν τέτοια που εάν τον ακούγαμε, ίσως να ήταν διαφορετικά τα πράγματα σήμερα. Δεν ξέρω εάν θέλετε κάτι να.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι, πράγματι, ο Νίκος Ρολάνδης ήταν μία ιδιαίτερη, εξαιρετική περίπτωση στην κυπριακή πολιτική ζωή, είχε πάντα μία σοβαρότητα και ένα στοχασμό. Λυπάμαι και εγώ πάρα-πάρα πολύ. Έχουν λείψει τέτοιες μορφές.
Χ. Μιχαηλίδης: Χάθηκαν δύο άνθρωποι σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι, και ο Βάσος.
Χ. Μιχαηλίδης: Αλλά και ο Αλέκος Μαρκίδης που ήταν…
Ευ. Βενιζέλος: Καλά, και ο Αλέκος παλαιότερα, λίγους μήνες πριν. Ένας μεγάλος νομικός και ένας εξαιρετικά σοβαρός άνθρωπος ο οποίος βοήθησε σε όλες τις διαπραγματεύσεις. Είχα μία στενή προσωπική σχέση και με τον Αλέκο, βέβαια, και με το Βάσο, λιγότερο με το Νίκο Ρολάνδη. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, νιώθω πολύ οικείος με όλη την Κύπρο, με όλους τους Κύπριους και με όλο το κυπριακό πολιτικό σύστημα βεβαίως.
Χ. Μιχαηλίδης: Κύριε Βενιζέλο, θα ήθελα να ξεκινούσαμε τη συζήτησή μας τώρα. Διάβασα αρκετά πράγματα που είπατε αυτή την εβδομάδα, αλλά ας ξεκινήσουμε από το θέμα της Λευκορωσίας, εάν έχετε την καλοσύνη. Τι έγινε εκεί και ποια είναι η δική σας αποτίμηση αυτού του γεγονότος.
Ευ. Βενιζέλος: Γεγονοτολογικά δεν ξέρουμε τι έγινε, ξέρουμε αυτά που έχουν γραφεί στον διεθνή Τύπο. Πρόκειται όμως αναμφίβολα για μία πράξη κρατικής τρομοκρατίας, για μία κραυγαλέα παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, για μία πράξη εκτός διεθνούς νομιμότητας, για μία βάναυση προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διότι, δεν είναι μόνον αυτό που έγινε με το αεροσκάφος, η απαγωγή του αεροσκάφους –για να μη μιλήσω για αεροπειρατεία, γιατί υποτίθεται ότι τυπικώς στην αεροπειρατεία πρέπει να υπάρχει ιδιωτικός σκοπός ή ιδιωτικό, ας το πούμε, όφελος– αλλά, εν πάση περιπτώσει, εδώ έχουμε τη σύλληψη ενός δημοσιογράφου και βλέπουμε ότι, πιθανόν, στόχος να ήταν η ηγέτης της αντιπολίτευσης η οποία βρισκόταν στην Αθήνα για το Forum των Δελφών. Εν πάση περιπτώσει, δεν δίστασε η Λευκορωσία να φερθεί με τον τρόπο αυτό, άρα να πει ότι αδιαφορεί για τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, για τις αντιδράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης βεβαίως, και ότι μπορεί να ενεργεί όπως θέλει, όποτε θέλει, χωρίς να δίνει λογαριασμό. Έτσι νομίζει. Για αυτό και χαίρομαι που η Ευρωπαϊκή Ένωση –και το ίδιο ελπίζω ότι θα γίνει και από τις Ηνωμένες Πολιτείες– έχει αντιδράσει με πραγματικές κυρώσεις τη φορά αυτή.
Χ. Μιχαηλίδης: Πιστεύετε όμως ότι όταν έρθει η στιγμή των πραγματικών κυρώσεων, ότι όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συναινέσουν; Κάνω το ερώτημα, διότι τον περασμένο Σεπτέμβριο, μετά από τα γεγονότα στις εκλογές που έγιναν εκεί, που δεν ήταν κανονικές εκλογές, όταν ετέθη το ζήτημα στις Βρυξέλλες, υπήρξε veto.
Ευ. Βενιζέλος: H Λευκορωσία δεν είναι Ρωσία, είναι η αλήθεια, ούτε αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο τα κράτη μέλη. Εδώ, εν θερμώ, ελήφθη μία απόφαση που αφορά τον αποκλεισμό του εναερίου χώρου. Αυτό νομίζω ότι μπορούσε να το αποφασίσει και να το εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό δεν σημαίνει ότι ξεπερνά τα προβλήματά της και τις αμηχανίες της, ότι γίνεται ο καταλυτικός διεθνής παράγων, δεν είναι, δεν έχει αυτή τη στιγμή τα προσόντα, ας το πω έτσι, και τη δυνατότητα τη θεσμική να παίξει αυτόν το ρόλο. Αλλά έγινε ένα βήμα λόγω ας πούμε, του «αυτόφωρου» χαρακτήρα του αδικήματος και της κραυγαλέας προσβολής του Κράτους Δικαίου.
Χ. Μιχαηλίδης: Η Ρωσία πού εμπλέκεται σε αυτήν την ιστορία τώρα και, κατ’ επέκταση, οι δικές μας σχέσεις με τη Ρωσία σε ποιο στάδιο βρίσκονται;
Ευ. Βενιζέλος: Βλέπω ότι γίνεται μία προσπάθεια να εξομαλυνθούν και να θερμανθούν, με την τελευταία επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών και τη συνάντηση που έγινε.
Χ. Μιχαηλίδης: Του κ. Lavrov.
Ευ. Βενιζέλος: Αλλά εμείς έχουμε πάντα ένα πρόβλημα ορίων, ας το πούμε έτσι, αυτοδιαχείρισης της εξωτερικής μας πολιτικής, όταν υπάρχουν μεγάλα θέματα που αφορούν αυτό που λέγεται Δύση. Τώρα το μεγάλο ζήτημα –το έχουμε πει και άλλη φορά μιλώντας οι δύο μας– είναι ότι ο Πρόεδρος Biden, με τις πρωτοβουλίες που παίρνει με δυναμικό τρόπο και σε σύντομο χρονικό διάστημα, θέτει την Ευρωπαϊκή Ένωση προ του ερωτήματος εάν συμφωνεί να ανασυγκροτηθεί ο Ευρωατλαντικός άξονας, δηλαδή να συγκροτηθεί η Δύση, η οποία να λειτουργεί ως οντότητα στρατηγική. Αλλά αυτό σημαίνει ότι σε σχέση με την Κίνα, σε σχέση με τη Ρωσία –για να πάρω δυο παραδείγματα πάρα πολύ απλά– σε σχέση και με άλλα ζητήματα τα οποία αφορούν τη Μέση Ανατολή για παράδειγμα, τώρα, μετά τα τελευταία γεγονότα, θα υπάρχει μία εναρμονισμένη στάση. Αυτό δεν είναι τόσο εύκολο, διότι υπάρχουν ανοικτά θέματα στις Ευρωαμερικανικές σχέσεις. Κάνει, βλέπω, προσπάθεια τώρα να τα εξομαλύνει η νέα Διοίκηση Biden. Αναφέρομαι σε ζητήματα όπως είναι, για παράδειγμα, ο αγωγός φυσικού αερίου, ο σχεδόν κατασκευασμένος, από τη Ρωσία προς τη Γερμανία, ο Nord Stream 2 δηλαδή. Σας θυμίζω ότι ο South Stream δεν έγινε ποτέ, πήγαμε σε άλλες λύσεις. Αλλά και οι λύσεις αυτές βλέπετε πόσο περίεργες ή αντιφατικές είναι, γιατί ο TAP, για τον οποίο είχαμε μιλήσει πάρα πολύ, είναι τροφοδοσία από το Αζερμπαϊτζάν. Εμείς στην τελευταία σύγκρουση με την Αρμενία είχαμε κρατήσει μία σαφώς φιλοαρμενική στάση, έχοντας επενδύσει παλαιότερα στον TAP, ο οποίος προέρχεται από το Αζερμπαϊτζάν και διέρχεται από την Τουρκία.
Χ. Μιχαηλίδης: Μάλιστα.
Ευ. Βενιζέλος: Για να έχουμε μία μικρή αίσθηση των αντιφάσεων που έχει πολλές φορές η εξωτερική μας πολιτική, η ενεργειακή μας πολιτική, όλα αυτά τα οποία συζητούνται ως καθημερινή είδηση, αλλά σπανίως συντίθενται σε μία ενιαία εικόνα, για να τα αξιολογεί κανείς με έναν ορθολογικό τρόπο.
Χ. Μιχαηλίδης: Μιας και αναφερθήκατε, και σε αυτό επισημαίνω ότι επισημοποιήθηκε πια, ανακοινώθηκε κιόλας από το Υπουργείο Εξωτερικών, ο ερχομός του κ. Cavusoglu στην Ελλάδα.
Ευ. Βενιζέλος: Καλά, αυτό αναμενόταν, είναι και ανταπόδοση.
Χ. Μιχαηλίδης: Είναι ανταπόδοση και θα έρθει μέσω Κομοτηνής.
Ευ. Βενιζέλος: Μάλιστα. Έχει γίνει κι άλλη φορά αυτό.
Χ. Μιχαηλίδης: Αυτό έχει σημειολογική σημασία;
Ευ. Βενιζέλος: Προφανώς, δεν έχει;
Χ. Μιχαηλίδης: Ναι.
Ευ. Βενιζέλος: Είναι αυτό το λεγόμενο droit de regard, το δικαίωμα να ρίχνω ένα βλέμμα σε μία μειονότητα η οποία έχει μία σχέση με εμένα, δηλαδή μία καταγωγική σχέση. Εμείς λέμε, η μειονότητα είναι μουσουλμανική, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης, η μειονότητα που είχε μείνει στην Κωνσταντινούπολη και απομειώθηκε δραματικά από τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του ‘55 και μετά έως τώρα και η πολύ μικρή μειονότητα της Ίμβρου και της Τενέδου είναι Ελληνορθόδοξη, οι Τούρκοι λένε ότι το Ελληνορθόδοξο, το Grecque Orthodoxe, είναι και αυτό θρησκευτικό σε αντίθεση με το Grecque Catholique. Εμείς λέμε ότι το μουσουλμανικό είναι θρησκευτικός όρος, αλλά η αλήθεια είναι επίσης ότι εμείς στη συνέχεια υποδιαιρούμε αυτή τη μουσουλμανική μειονότητα προσδίδοντας εθνοτικά χαρακτηριστικά στους άλλους. Δηλαδή λέμε ότι υπάρχουν οι Πομάκοι, υπάρχουν οι Ρομά, άρα υπάρχουν και οι άλλοι που περισσεύουν, που δεν είναι Πομάκοι και Ρομά και αυτοί αναζητούν ένα εθνοτικό στοιχείο. Βεβαίως υπάρχει επάνω από όλα αυτά η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η νομολογία η συγκεκριμένη που υπάρχει, που αφορά την Ελλάδα, κάτι το οποίο πρέπει να μας απασχολήσει.
Άρα οι απαντήσεις στα θέματα αυτά είναι πιο σύνθετες από απαντήσεις υπεραπλουστευτικές του τύπου, «η Λωζάννη έχει πει αυτό» ας πούμε. Εμείς προστατεύουμε τη μειονότητα της Θράκης και θέλουμε να είναι ασφαλής και ευτυχής και να αναπτύσσεται οικονομικά και να νιώθει ότι η Ελλάδα είναι η πατρίδα της, η χώρα της, όχι επειδή μας το επιβάλλει μία διεθνής Συνθήκη, αλλά επειδή μας το επιβάλλει το Σύνταγμά μας και μας το επιβάλλει ο ευρωπαϊκός και ο ελληνικός πολιτικός και θεσμικός πολιτισμός.
Χ. Μιχαηλίδης: Εμείς οι δημοσιογράφοι, επειδή έχουμε μία φυσική ροπή προς το να δημιουργούμε ένα κλίμα εντυπωσιασμού, περιμένουμε από την έλευση του Cavusoglu να δούμε εάν θα κάνει ανταπόδοση του τρόπου με τον οποίο μίλησε στην Τουρκία στην προηγούμενη επίσκεψη ο κ. Δένδιας, εάν δηλαδή…
Ευ. Βενιζέλος: Ναι, αλλά έτσι μεταφέρουμε στο επίπεδο της ρητορείας και των ειδησεογραφικών εντυπώσεων, διάρκειας δύο-τριών ημερών, την εξωτερική πολιτική και πολύ περισσότερο την εθνική στρατηγική, ενώ όλα αυτά, δηλαδή η εθνική στρατηγική, η διαχείριση της ιστορίας με άλλα λόγια και του μέλλοντος της χώρας, θέλουν ψυχραιμία, σοβαρότητα, δεν μπορεί να είναι αντικείμενο μίας ρητορικής προσέγγισης. Φαντάζομαι ότι αυτό το ξέρει πάρα πολύ καλά ο κ. Cavusoglu, γιατί η Τουρκία παρά τις ρητορικές εκρήξεις του κ. Erdogan και παρά αυτή τη ροπή στα αφηγήματα, που στην πραγματικότητα φαντασιώνονται την ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έχει κατά βάθος μία στρατηγική υπομονή, λέει κάποια πράγματα, τα ξαναλέει και περιμένει χρόνια και σχεδιάζει, και το έχουμε ζήσει αυτό και στο Κυπριακό και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο Κυπριακό από τα γεγονότα του ‘63-‘64 περίμεναν δέκα χρόνια για να τους δοθεί η ευκαιρία της εισβολής του Αττίλα. Έκαναν υπομονή.
Χ. Μιχαηλίδης: Ακριβώς. Αυτό έλεγε, θυμάμαι, κάποτε ο μακαρίτης ο Καραμανλής ο Κωνσταντίνος έλεγε ότι η Τουρκία δεν πολεμά, η πολεμική της μέθοδος δεν είναι ότι θα σε κυνηγά, στέκεται, κρατά καρτέρι, έχει το όπλο εκεί και περιμένει πότε θα περάσεις, πότε θα κάνεις το…
Ευ. Βενιζέλος: Ναι, το είχαν εφαρμόσει και οι Ρώσοι σε σχέση με το Ναπολέοντα, αλλά πρέπει να σας πω ότι η εισβολή έγινε επιθετικά, αλλά είχε δοθεί το πρόσχημα και η αφορμή από τη χούντα με το Πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Τέλος πάντων, εάν δούμε τι συνέβη τα 47 αυτά χρόνια, από το 1974 μέχρι σήμερα, έχουμε και σημαντικά κέρδη, διότι η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη, υπάρχει ως διεθνής οντότητα, η μόνη αναγνωρισμένη και το ψευδοκράτος δεν αναγνωρίστηκε.
Από την άλλη μεριά, βλέπουμε ότι υπάρχει μία πραγματικότητα επί του πεδίου, ο στρατός κατοχής, οι έποικοι, η οικονομική δραστηριότητα του κατεχομένου τμήματος και τώρα φθάσαμε να συζητάμε, με την Τουρκία να επιμένει ότι πέθανε η Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία και πρέπει να πάμε σε λύση δύο κρατών, ότι πέθανε η πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων και πρέπει να πάμε στην κυριαρχική ισότητα, νέες έννοιες που προσκρούουν στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών…
Χ. Μιχαηλίδης: Αλλά ετέθησαν στο τραπέζι.
Ευ. Βενιζέλος: …αλλά τα λένε, τα έθεσαν ενώπιον των άλλων συνομιλητών και ενώπιον του Γενικού Γραμματέα, απεκρούσθησαν, αλλά ειπώθηκαν και έχουν καταγραφεί.
Χ. Μιχαηλίδης: Όλα αυτά προσπαθώ τώρα να τα συνδέσω με μία ομιλία που κάνατε προχθές και την παρακολούθησα με πολύ ενδιαφέρον, ήταν στην εκδήλωση της Πολιτιστικής Εταιρείας 200 Χρόνια Ελεύθερης Ελλάδας. Μεταξύ άλλων αναφερθήκατε σε αυτό που ονομάζετε φιλελεύθερη και δυτική δημοκρατία, ότι η Ελλάδα εκεί είναι, εκεί είναι η ταυτότητά της τώρα, αλλά επίσης και για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας, που διατηρεί ακόμα ανατολικές ψευδαισθήσεις και ενοχές.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι.
Χ. Μιχαηλίδης: Θα ήθελα πολύ να μου το αναπτύσσατε λίγο αυτό.
Ευ. Βενιζέλος: Αυτό είναι όλη η ελληνική Ιστορία, την απελευθέρωσή τους από τον οθωμανικό ζυγό, οι Έλληνες τον περίμεναν από το ξανθό γένος –έτσι δεν είναι;– από τη Ρωσία. Τελικά η επανάσταση καλλιεργήθηκε μέσα στο κλίμα του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, μέσα στο κλίμα του πολιτικού ρομαντισμού και όταν φθάσαμε στο κρίσιμο σημείο του 1827, η Ρωσία προωθούσε τη λύση περισσότερων ελληνικών ηγεμονιών, που θα ήταν υποτελείς στο Σουλτάνο, δηλαδή μία λύση κοντά στη λύση της Βλαχίας και Μολδαβίας, ας το πούμε έτσι. Δεν πρέπει να φοβόμαστε να πούμε ότι εάν δεν υπήρχε η επιμονή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου για μία ιδιαίτερη σχέση με τη Βρετανία και εάν δεν υπήρχαν οι μεγάλες βρετανικές πρωτοβουλίες και εάν δεν υπήρχε ο ανταγωνισμός με τη Γαλλία, για το ποιος θα έχει τη μεγαλύτερη επιρροή σε ένα «οικόπεδο», το οποίο γεωπολιτικά είναι πολύ κρίσιμο από μόνο του ή σε συνδυασμό με την οθωμανική αυτοκρατορία για να παρεμποδίζεται η κάθοδος της Ρωσίας στη Μεσόγειο, δεν θα υπήρχε ούτε η Συμφωνία του Λονδίνου, ούτε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου. Αυτά έγιναν υπό τον όρο ότι το νέο κράτος θα είναι μοναρχικό. Για να φθάσουμε να γίνουμε συνταγματική μοναρχία το 1844, βασιλευόμενη δημοκρατία από το 1864 και μετά, για να φθάσουμε να γίνουμε μία ολοκληρωμένη φιλελεύθερη δημοκρατία περιμέναμε αγωνιζόμενοι, με παλινδρομήσεις, με προβλήματα, όλα είναι γνωστά. Αλλά πάντα η Ελλάδα τις δύσκολες στιγμές έκανε μία δυτική επιλογή, αν και δεν το έλεγε πολύ πανηγυρικά. Δηλαδή δυτική επιλογή έκανε για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δυτική επιλογή έκανε για τον Β’, δυτική επιλογή έκανε στον Ψυχρό Πόλεμο. Νομίζω ότι από όλα αυτά η χώρα βγήκε ωφελημένη, πιο ανεπτυγμένη, πιο πλούσια, πιο δημοκρατική, πιο φιλελεύθερη, με μεγαλύτερη ποιότητα θεσμών, μεγαλύτερη αντοχή θεσμών και πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που είμαστε και εμείς μία φιλελεύθερη δημοκρατία.
Η δημοκρατία είναι παγκόσμιο αγαθό αλλά, κακά τα ψέματα, έχει δυτική προέλευση και στην Ευρώπη θα έλεγα ότι είναι η πιο εκλεπτυσμένη μορφή της, η ευρωπαϊκή δημοκρατία, η οποία όμως τώρα βλέπετε ότι ζει μεγάλα προβλήματα, διότι το φιλελεύθερο στοιχείο της αμφισβητείται. Γίνεται μία illiberal δημοκρατία γιατί έχουμε φαινόμενα παραβίασης του Κράτους Δικαίου από πολλές ευρωπαϊκές πια χώρες, όχι από χώρες του Αραβικού Κόσμου ή από χώρες της Λατινικής Αμερικής, από την Ουγγαρία, την Πολωνία, αλλά και αλλού, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, ενδεχομένως τη Μάλτα, ενδεχομένως τη Σλοβακία και ούτω καθεξής. Άρα έχουμε ένα πάρα πολύ σοβαρό πρόβλημα και επειδή υπάρχει πάντα η ακροδεξιά, επειδή πάντα υπάρχει ο εθνικολαϊκισμός, καλή ώρα πάλι έχουμε το πρόβλημα μην τυχόν και η κα. Le Pen καταφέρει να εκλεγεί στη Γαλλία, έτσι όπως έγινε και πριν πέντε χρόνια με την εκλογή Macron, πάντα η ευρωπαϊκή δημοκρατία φοβάται τις εκλογές, φοβάται τα δημοψηφίσματα, μην τυχόν και κάποια κρίσιμη χώρα κάνει μία επιλογή η οποία δεν είναι φιλελεύθερη, δημοκρατική, φιλοευρωπαϊκή, αλλά δημιουργήσει αμφισβητήσεις, οι οποίες αφορούν και τη δημοκρατία ως κεκτημένο ας το πούμε, και το Κράτος Δικαίου ως κεκτημένο, αλλά και το μοντέλο ανάπτυξης. Τώρα βλέπετε το Ταμείο Ανασυγκρότησης και η διανομή των κονδυλίων του έχει συνδεθεί με τον σεβασμό του Κράτους Δικαίου.
Χ. Μιχαηλίδης: Γιατί μία μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας, Ελλήνων, πιστεύουν ότι τα αυταρχικά καθεστώτα είναι πιο αποτελεσματικά, ακόμα και στη διαχείριση της πανδημίας το βλέπουμε αυτό.
Ευ. Βενιζέλος: Ευτυχώς είναι ένα ελεγχόμενο ποσοστό, όχι μικρό, μπορεί να φθάνει και να ξεπερνά το 20%. Όπως είπα χαρακτηριστικά, υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι πιστεύουν ότι τα εμβόλια τα προερχόμενα από μη ευρωπαϊκά, μη δυτικά, μη δημοκρατικά καθεστώτα, το κινέζικο, το ρωσικό είναι πιο καλά από τα εμβόλια, ας πούμε, των δυτικών χωρών. Όλο αυτό δεν το είδαμε το 2015 όπου υπήρχε η πίστη της τότε κυβέρνησης ότι μπορεί να βρεθεί λύση στην οικονομική κρίση με δάνειο από τη Ρωσία; Δεν μιλούσαν για το δάνειο από την Κίνα;
Χ. Μιχαηλίδης: Και από τη Βραζιλία.
Ευ. Βενιζέλος: Δεν πήγε η Ελλάδα να παρακαλέσει; Δεν πήγε όλο το κυπριακό πολιτικό σύστημα να παρακαλέσει στη Μόσχα για μία λύση, πριν γίνει το κούρεμα των καταθέσεων;
Χ. Μιχαηλίδης: Ναι, και τον έστειλαν πίσω τον Σαρρή, τον Υπουργό τότε.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι.
Χ. Μιχαηλίδης: Δεν τον είδαν καν.
Ευ. Βενιζέλος: Άλλο και αυτό !
Χ. Μιχαηλίδης: Κύριε Βενιζέλο, σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την κουβέντα που είχαμε.
Ευ. Βενιζέλος: Εγώ ευχαριστώ, καλή συνέχεια, να είστε καλά.
Χ. Μιχαηλίδης: Καλημέρα σας.
