15 Φεβρουαρίου 2009

Στη συνέντευξή του στο Ζάππειο ο κ. Παπανδρέου ζήτησε συμφωνία ΠαΣοΚ και ΝΔ για εκλογές το αργότερο ως τις ευρωεκλογές και συναινετική εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο κ .Καραμανλής απέρριψε την πρόταση. Το ΠαΣοΚ έχει αποφασίσει τι θα κάνει με την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας;

Eυ. Βενιζέλος: Σημασία έχει ότι το ΠαΣοΚ θέτει επίσημα ζήτημα εκλογών επειδή το κόστος των εκλογών είναι πολύ μικρότερο από το κόστος της παράτασης της ρευστότητας που παράγει η κυβέρνηση της ΝΔ.

Η θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας λήγει σε 14 μήνες, διάστημα πολύ μεγάλο για να υποθέσουμε ότι θα αντέξει ως τότε η κυβέρνηση. Δεκατέσσερις μήνες στις παρούσες διεθνείς οικονομικές συνθήκες ισοδυναμούν με μία δεκαετία. Το ΠαΣοΚ δεν μπορεί να επιβάλει θεσμικά τις εκλογές. Η απόφαση ανήκει στον κ. Καραμανλή. Θα υπαγορευθεί όμως από την πίεση των καταστάσεων. Το δε ΠαΣοΚ με τον θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν παίζει.

Το ΠαΣοΚ ζητεί εκλογές με στόχο την αυτοδυναμία. Γιατί αρνείται συνεπώς την άμεση εφαρμογή του εκλογικού νόμου Παυλόπουλου που δίνει δέκα παραπάνω έδρες στο πρώτο κόμμα;

Eυ. Βενιζέλος: Οι συζητήσεις για τέτοιου είδους θεσμικές μεταβολές πρέπει να διεξάγονται σε προεκλογικά ανύποπτο χρόνο και όχι τώρα που βρισκόμαστε λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές και με ανοιχτή την πιθανότητα διάλυσης της Βουλής και επιτάχυνσης των εκλογικών διαδικασιών. Άλλωστε θα έβλαπτε το ΠαΣοΚ κάθε κίνηση που θα έδινε την εντύπωση συμπαιγνίας μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων και θα στρεφόταν κατά των μικρότερων κομμάτων. Είναι λάθος να πιστεύει κάποιος ότι αυτό που χρειάζεται η χώρα για να βγει από το τέλμα είναι τεχνητές κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες. Το πρόβλημα της ΝΔ δεν είναι ότι έχει 151 και όχι 152 ή 162 βουλευτές, αλλά η ηθική της κρίση και η πολιτική της ανεπάρκεια. Καμία αλλαγή του εκλογικού συστήματος δεν έχει νόημα, αν δεν συνδυασθεί με βαθιά αλλαγή του κομματικού συστήματος και του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας των κομμάτων, που πρέπει να καταστούν δημοκρατικά υποδειγματικοί θεσμοί».

Άρα ο εκλογικός στόχος του ΠαΣοΚ είναι η αυτοδυναμία ή απλώς η πρώτη θέση για να προκύψουν σχήματα συνεργασίας; Ο «μεγάλος συνασπισμός» με τη Νέα Δημοκρατία είναι πιθανός;

Eυ. Βενιζέλος: Όπως τα μικρότερα κόμματα δεν θέτουν ως όριο, π.χ., το μονοψήφιο εκλογικό ποσοστό, έτσι και το ΠαΣοΚ επιδιώκει το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό. Επιδιώκει την αυτοδύναμη πλειοψηφία. Μια νέου τύπου όμως αυτοδύναμη πλειοψηφία, χωρίς αυταρέσκεια και αλαζονεία. Οι πολίτες αναζητούν μια κυβέρνηση προγραμματικά αξιόπιστη και πολιτικά αποτελεσματική. Η αυτοδυναμία έχει συνεπώς σημασία όταν προσφέρει αυτά τα στοιχεία και όταν επιπλέον λειτουργεί ως βάση για ευρύτερες προοδευτικές κυβερνητικές συνεργασίες με όσες δυνάμεις είναι έτοιμες να συμφωνήσουν. Αποδέκτες αυτής της πρότασης είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, οι Οικολόγοι, όποιες προοδευτικές δυνάμεις εκπροσωπηθούν στην επόμενη Βουλή. Στόχος μιας τέτοιας στρατηγικής είναι οι μεγάλες κοινωνικές συναινέσεις, που είναι αναγκαίες προκειμένου να επιβληθούν στο κράτος και στην οικονομία οι τομές που χρειάζονται. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις δεν υπάρχει πολιτική ηγεμονία, δεν αλλάζει η ποιότητα του δημόσιου βίου. Δεν πιστεύω στη λύση του λεγόμενου “μεγάλου συνασπισμού” γιατί αυτός είναι από τη φύση του βραχυχρόνια και έκτακτη επιλογή, καταργεί τη διάκριση κυβέρνησης- αντιπολίτευσης, αλλοιώνει τα πολιτικά δεδομένα, επιτρέπει στα μικρότερα κόμματα που θα είναι εκτός κυβερνητικού σχήματος να ασκήσουν μια οξεία αντιπολίτευση εκ του ασφαλούς και κυρίως καταργεί τις εγγυήσεις διαφάνειας που συνδέονται με τα αντίβαρα μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Αυτό που χρειάζεται είναι προοδευτική κυβέρνηση ικανή να πετύχει μεγάλες εθνικές και κοινωνικές συναινέσεις.

Οι «κύκλοι» που ανακοίνωσε ο κ. Παπανδρέου θεωρήθηκαν προανάκρουσμα μιας μελλοντικής κυβέρνησης ΠαΣοΚ. Ο ίδιος στην πρόσφατη συνέντευξή του κράτησε τα χαρτιά κλειστά. Πώς βλέπετε τον δικό σας ρόλο;

Eυ. Βενιζέλος: Είναι, ελπίζω, προφανές από την πορεία και τη στάση μου ότι δεν με ενδιαφέρουν οι ρόλοι. Με ενδιαφέρει η πορεία του τόπου και της παράταξης, και για τη διασφάλιση αυτής της πορείας θα είμαι πάντα σε εγρήγορση. Με συνειδητό, υπεύθυνο και συχνά επίπονο τρόπο λειτούργησα όλο αυτό το διάστημα και θα εξακολουθήσω να λειτουργώ ως συντελεστής της ενότητας της παράταξης και της αξιοπιστίας του πολιτικού της λόγου. Ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος κάνω επίσης ό,τι μπορώ. Θεωρώ όμως ανούσια και σε ό,τι με αφορά προσωπικά προσβλητική τη συζήτηση περί μελλοντικών κυβερνητικών αξιωμάτων. Άλλωστε στην Ελλάδα λόγω “πρωθυπουργοκεντρικού” κομματικού συστήματος κυβέρνηση είναι ο εκάστοτε πρωθυπουργός. Αυτός έχει όλη την ευθύνη. Άρκεσε ένα νεύμα του κ. Καραμανλή για να χαθεί από την εικόνα ο κ. Αλογοσκούφης. Έχει κυριαρχήσει δυστυχώς η αντίληψη ότι το στοίχημα για έναν πολιτικό είναι μέχρι πού θα φτάσει η σταδιοδρομία του: το αν θα γίνει υπουργός, πρωθυπουργός κ.ο.κ. Το ζήτημα είναι όμως ποιο στοίχημα κερδίζει ή χάνει ο τόπος σε σχέση με τους ανθρώπους που διαθέτει και οι οποίοι δεν είναι πολλοί. Για μένα λοιπόν σημασία έχει μια αυριανή κυβέρνηση του ΠαΣοΚ να πληροί ορισμένες θεμελιώδεις προϋποθέσεις. Να αλλάξει το μοντέλο διακυβέρνησης και ο τρόπος λειτουργίας των κομμάτων, της Βουλής και της κυβέρνησης, να είναι καθαρό το πλαίσιο της οικονομικής πολιτικής από το οποίο εξαρτάται η άσκηση όλων των επί μέρους πολιτικών, να αναστηλωθεί και να περιβληθεί με νέες εγγυήσεις η δημόσια ηθική.

Θεμελιώδες ζήτημα δεν είναι και η εσωκομματική δημοκρατία; Σας θέτω αυτή την ερώτηση επειδή πολλά στελέχη που σας στήριξαν απουσιάζουν από τους «κύκλους» και τις ακριτομυθίες περί μελλοντικών υπουργών. Το «Ρεύμα» σήμερα υπάρχει; Και, αν ναι, σε τι αποσκοπεί η ύπαρξή του;

Eυ. Βενιζέλος: Μέσα σε ένα μεγάλο κόμμα είναι φυσικό και αναγκαίο να υπάρχουν ρεύματα ιδεών. Στελέχη με κοινές εμπειρίες, κοινές αγωνίες και κοινές αντιλήψεις. Άνθρωποι με ηθικούς και πολιτικούς δεσμούς. Αυτό ενισχύει την πολυσυλλεκτικότητα και την αξιοπιστία της παράταξης. Είμαι υπερήφανος για τα στελέχη που με στήριξαν και μαζί με όλους τους ανθρώπους της παράταξης πρωταγωνιστούν- τις περισσότερες φορές χωρίς να κατέχουν κάποια κομματική θέση ευθύνης- με την ποιότητα της παρουσίας και του λόγου τους στη μάχη που δίνουμε στη Βουλή, στα μέσα ενημέρωσης, στην κοινωνία.

Στις έρευνες της κοινής γνώμης αποτυπώνεται δυσπιστία των πολιτών απέναντι στο πολιτικό σύστημα. Μήπως αυτή οφείλεται και στη βεβαιότητα ότι κανένας πολιτικός δεν τιμωρείται ποτέ και για τίποτε; Είδαμε τι έγινε με το Βατοπαίδι.

Eυ. Βενιζέλος: Βεβαίως. Με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001 έγιναν- μέσω συμβιβασμών για να επιτευχθεί η αναγκαία πλειοψηφία των 180 βουλευτών- αρκετές βελτιώσεις στα θέματα της ευθύνης των υπουργών, απέχουμε όμως πολύ από ένα σύγχρονο και κοινωνικά αξιόπιστο σύστημα. Από τις πρόσφατες υποθέσεις φάνηκε ότι οι αποφάσεις δεν μπορεί να βρίσκονται, με καθαρά πολιτικά κριτήρια, στα χέρια της εκάστοτε κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, ούτε όμως και στα χέρια του κάθε εισαγγελέα που μπορεί να κινείται με τα δικά του πολιτικά κριτήρια. Πρέπει να σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο με μια θεσμική καινοτομία. Προτείνω η κρίση για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης και την άσκηση δίωξης να ανατεθεί σε δικαστικό όργανο υψηλού κύρους που θα επιλέγεται όμως από τη Βουλή με την αυξημένη πλειοψηφία των 2/3. Ετσι αποφεύγονται και τα δύο προβλήματα που σημειώσαμε, ενώ παρέχεται στην κοινή γνώμη η εγγύηση μιας σοβαρής και αντικειμενικής κρίσης. Δεν μπαίνω τώρα στις τεχνικές λεπτομέρειες. Λέω μόνο ότι αυτό το όργανο μπορεί να συγκροτηθεί αμέσως, ακόμη και πριν από την επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος, με τυπικά συμβουλευτική αλλά ουσιαστικά δεσμευτική αρμοδιότητα. Αυτό το σχήμα της επιλογής από τη Βουλή, με αυξημένη πλειοψηφία 2/3, πρέπει να ισχύσει και για όλες τις κορυφαίες θέσεις της Δικαιοσύνης: τους προέδρους των ανωτάτων δικαστηρίων και τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Και αυτό μπορεί να γίνει αμέσως ως νομοθετική αυτοδέσμευση του Υπουργικού Συμβουλίου, που είναι τυπικά αρμόδιο κατά το Σύνταγμα.

Το μείζον θέμα για τη χώρα είναι η οικονομία και από αυτό το μέτωπο τα μηνύματα δεν είναι αισιόδοξα. Υπάρχει το ενδεχόμενο να μπούμε σε επιτήρηση;

Eυ. Βενιζέλος: Τι σημαίνει επιτήρηση με βάση τα κριτήρια του Συμφώνου Σταθερότητας, όταν η διεθνής οικονομική κρίση έχει φέρει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα πάνω κάτω σε σχέση με τις προβλέψεις για τον ρυθμό ανάπτυξης, τα δημοσιονομικά ελλείμματα, τις κρατικές ενισχύσεις, τον ρόλο των εθνικών κρατών; Το πραγματικό συνεπώς πρόβλημα για την Ελλάδα είναι να διαμορφωθεί και να εφαρμοστεί ένα ενιαίο εθνικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης, αλλά και για την ενίσχυση της ολικής παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Η θέση μας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να είναι ούτε φοβική ούτε αμυντική. Οφείλουμε να συμβάλουμε στη διαμόρφωση μιας άλλης πανευρωπαϊκής αντίληψης για τη σχέση κράτους και οικονομίας. Το οικονομικό πρόβλημα κατέληξε να είναι και πάλι πρωτίστως πολιτικό και αυτό πρέπει να γίνει μάθημα σε όλους. Η κρίση είναι δομική, θα είναι μακρά και εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για το επίπεδο διαβίωσης και την κοινωνική συνοχή. Οφείλουμε συνεπώς να πούμε όλη την αλήθεια στον πολίτη για να αποκτήσουμε ως αυριανή κυβέρνηση την ενεργό συναίνεσή του.

Το ΠαΣοΚ δείχνει σαν να επιχαίρει για τα προβλήματα. Η κυβέρνηση το κατηγορεί ότι άλλοτε αγνοεί τη διεθνή κρίση και θεωρεί ότι «εθνικό σχέδιο» για την έξοδο από την κρίση είναι απλώς και μόνο η εκλογική του νίκη, ενώ άλλοτε κινδυνολογεί μιλώντας για προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο...

Eυ. Βενιζέλος: Το μείζον ζήτημα είναι η διεθνής κρίση. Στην Ελλάδα όμως η κρίση πολλαπλασιάζεται. Δεν είναι μόνο κρίση χρηματοοικονομική, κρίση εμπιστοσύνης και ρευστότητας, είναι και κρίση δημοσιονομική λόγω του υψηλού δημόσιου χρέους και του παράλογου και αναποτελεσματικού φορολογικού συστήματος, αλλά και κρίση του παραγωγικού μοντέλου. Δεν υπάρχει όμως κίνδυνος “κατάρρευσης” μιας χώρας που ανήκει στη ζώνη του ευρώ, διαθέτει πραγματικό ΑΕΠ πολύ μεγαλύτερο από το επίσημο και νοικοκυριά με καταθέσεις 172 δισ. και δανειακές υποχρεώσεις 117 δισ. Τα βρετανικά έντυπα που μιλούν για πιθανή αδυναμία εξυπηρέτησης του ελληνικού δημόσιου χρέους θεωρούν πιθανή και την κατάρρευση της βρετανικής οικονομίας. Οι δε πιέσεις που υφίστανται τα ελληνικά ομόλογα είναι εν πολλοίς κερδοσκοπικές και στοχεύουν στο ευρώ. Απέναντι σε τέτοια φαινόμενα υπάρχει ενιαίο εθνικό μέτωπο. Το ΠαΣοΚ δεν επενδύει στα προβλήματα, αλλά θέλει να τα αναλάβει και να τα χειριστεί ως κυβέρνηση. Το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μέσα από ένα ενιαίο εθνικό σχέδιο υπέρβασης της κρίσης και αναδιάρθρωσης της παραγωγικής βάσης της χώρας. Το πρωταρχικό ζήτημα είναι μια εθνική συμφωνία φορολογικής δικαιοσύνης και εμπιστοσύνης που θα λειτουργεί ταυτόχρονα και ως συμφωνημένο σχέδιο ήπιας προσαρμογής της άτυπης οικονομίας σε ένα πλαίσιο ορθολογικής και διαφανούς λειτουργίας που διασφαλίζει και ενισχύει τα υπάρχοντα εισοδήματα. Για να γίνουν όμως αυτά χρειάζεται αλλαγή του πολιτικού κλίματος. Χρειάζεται αποκατάσταση της πολιτικής εμπιστοσύνης ως πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της οικονομικής και κοινωνικής εμπιστοσύνης.

 

---

*Η συνέντευξη δόθηκε στη δημοσιογράφο Δ. Κρουστάλλη, στο Βήμα της Κυριακής, 15 Φεβρουαρίου 2009

• Προηγούμενο
• Επόμενο