30 Οκτωβρίου 2007

Ευ. Βενιζέλος: Ένα θεμελιώδες πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν όλα τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά κόμματα εξουσίας είναι η βαθιά δυσπιστία των πολιτών ως προς το αν μπορεί μια σοσιαλιστική κυβέρνηση να εφαρμόσει ένα εναλλακτικό προοδευτικό φιλολαϊκό πρόγραμμα.

Πολλοί πολίτες πιστεύουν μέσα από την εμπειρία τους, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ότι υπάρχει ένας μονόδρομος, υπάρχει ένα ασφυκτικό ευρωπαϊκό πλαίσιο ιδίως για τις χώρες που ανήκουν στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση και τη ζώνη του ευρώ. Ένα ασφυκτικό πλαίσιο που δεν μπορεί να το ξεπεράσει ή να το διαχειριστεί μια προοδευτική κυβέρνηση που θέλει να εφαρμόσει ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης να εφαρμόσει μια νέα αναδιανομή εισοδήματος και ευκαιριών υπέρ των αδυνάτων υπέρ των χαμηλόμισθων υπέρ των φτωχών υπέρ των μεσαίων στρωμάτων που νιώθουν να πιέζονται καθημερινά και να ωθούνται προς τα κάτω.

Σε αυτό οφείλουμε να απαντήσουμε. Είναι προϋπόθεση για την προγραμματική νίκη του ΠΑΣΟΚ και όχι απλά και μόνο για μια εκλογική νίκη. Εμείς δε θέλουμε μια εκλογική νίκη φευγαλέα ή ρηχή. Θέλουμε η επόμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να είναι σε θέση να εφαρμόσει μια εναλλακτική πολιτική, να εφαρμόσει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, να εφαρμόσει μια στρατηγική αναδιανομής υπέρ φυσικά των μη προνομιούχων του 2007. Αλλά ταυτόχρονα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πρέπει να διαμορφώσει ένα σταθερό οικονομικό και θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο να λειτουργεί η αγορά, με κανόνες μέσα στο οποίο να αναπτύσσεται η επιχειρηματικότητα ώστε να δημιουργούνται θέσεις απασχόλησης. Γιατί θεμελιώδης στόχος μας είναι η πλήρης απασχόληση, θεμελιώδης στόχος μας είναι η μείωση της ανεργίας.

Όλα αυτά τα παρουσιάσαμε στις 20 θέσεις για το ΠΑΣΟΚ και τη χώρα. Τα παρουσίασα κατά την ομιλία μου στην τελευταία σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου.

Τώρα ενόψει και της Εθνικής Συνδιάσκεψης εξειδικεύουμε τις προτάσεις μας για το νέο μοντέλο ανάπτυξης και για τη νέα αναδιανομή. Ο κόσμος αλλάζει το ΠΑΣΟΚ αλλάζει, αλλά δεν αλλάζει χωρίς στόχο αλλάζει για να αλλάξει τη χώρα.

Στόχοι μας στο πεδίο της οικονομίας είναι: Ισχυρή και ανταγωνιστική οικονομία. Δίκαιη αναδιανομή εισοδήματος και ευκαιριών. Αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος. Ένα νέο αναπτυξιακό κοινωνικό κράτος.

Άρα η χώρα χρειάζεται ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Το υπάρχον μοντέλο, αν μπορεί να χαρακτηριστεί μοντέλο, είναι τυχαίο, είναι ξεπερασμένο, δεν οδηγεί τη χώρα πουθενά μέσα στα νέα διεθνή και ευρωπαϊκά οικονομικά δεδομένα.

Όταν όμως μιλάμε στην εποχή μας για εθνικό μοντέλο ανάπτυξης που συνοδεύεται και από αντίστοιχα περιφερειακά μοντέλα ανάπτυξης στην ουσία συζητούμε για μια σύνθετη πολιτική στρατηγική.

Για μια δέσμη δημοσίων πολιτικών που στοχεύουν κάπου προσανατολίζοντας και τον ιδιωτικό τομέα, προσανατολίζοντας και την αγορά. Άρα η ύπαρξη ενός νέου ισχυρού μοντέλο ανάπτυξης αφορά το ρόλο του κράτους σε σχέση με την οικονομία γιατί το κράτος πρέπει να αποκτήσει συνείδηση της ευθύνης του και της αναπτυξιακής και της κοινωνικής.

Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να δούμε ποιες είναι οι στρεβλώσεις που καταδιώκουν την ελληνική οικονομία και να απαντήσουμε σε αυτό αξιοποιώντας τα διεθνή δεδομένα, βλέποντας με διορατικότητα τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες τάσεις της διεθνούς οικονομίας, επιδιώκοντας όμως να κάνουμε κάτι απλό και θεμελιώδες.

Να μετατρέψουμε τις διαρθρωτικές μειονεξίες της ελληνικής οικονομίας που έχει μείνει πίσω σε σχέση με το κλασικό βιομηχανικό ευρωπαϊκό μοντέλο ανάπτυξης σε μια δέσμη συγκριτικών πλεονεκτημάτων.

Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας το μεγάλο αριθμό αυτοαπασχολουμένων. Το πολύ μικρό μέσο μέγεθος της ελληνικής επιχείρησης. Τον μεγάλο αριθμό αγροτών. Τον σχετικά μεγάλο όγκο του πρωτογενούς τομέα. Αυτά όμως πρέπει να τα μετατρέψουμε σε ένα νέο μοντέλο που στηρίζεται στην οικολογική ευαισθησία, στη γνώση, στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στο επιστημονικό δυναμικό, στην εξειδικευμένη και καλά αμειβόμενη εργασία, στην πλήρη απασχόληση, σε επώνυμα προϊόντα, ποιότητα με υψηλή προστιθέμενη αξία, σε επιχειρήσεις εξωστρεφείς που επενδύουν σε νέα προϊόντα ή νέες υπηρεσίες. Στην υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών. Στον τουρισμό που υπερβαίνει το κλασικό μεσογειακό μοντέλο του θερινού τουρισμού μαζικών διακοπών και στην «τριτογενοποίηση» της αγροτικής οικονομίας η οποία πρέπει παράλληλα να διασυνδέεται με τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών και να αναπτύσσει αγροτοβιομηχανικές δραστηριότητες.

Αυτό το μοντέλο ανάπτυξης πρέπει να στηριχθεί στην κινητοποίηση της αγοράς της κοινωνίας των πολιτών. Άρα χρειαζόμαστε μια εθνική αναπτυξιακή και κοινωνική συμφωνία.

Μόνο που η συμφωνία αυτή δε θα συναφθεί ανάμεσα στους κλασικούς εταίρους των εθνικών γενικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, απλά επίσημοι εργοδότες και επίσημοι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των εργαζομένων. Πρέπει να συναφθεί ανάμεσα σε όλους. Στους εκπροσώπους των νέων κλάδων της οικονομίας τους επιστήμονες τους αγρότες τους ανέργους τους συνταξιούχους.

Πρέπει όλοι να γίνουμε εταίροι αυτής της νέας εθνικής κοινωνικής αναπτυξιακής συμφωνίας. Και επειδή το μοντέλο ανάπτυξης είναι ευθύνη του κράτους και το κράτος πρέπει να διαμορφώνει το πλαίσιο της ελεύθερης, αλλά και νόμιμης λειτουργίας της αγοράς, πρέπει να δούμε ποια είναι τα τέσσερα εργαλεία της πολιτικής μας και πώς τα αντιλαμβανόμαστε.

Το πρώτο εργαλείο η αγορά. Η αγορά δεν είναι φυσικό φαινόμενο, είναι θεσμός. Και σε όλα τα ευνομούμενα και αναπτυγμένα κράτη της Ευρώπης, αλλά και όλου του λεγόμενου δυτικού κόσμου, το κράτος θέτει τους κανόνες της λειτουργίας της αγοράς. Δεν είναι παίκτης, αλλά είναι ρυθμιστής.
Αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία, γιατί έτσι το κράτος μπορεί να προστατεύει το γενικό συμφέρον. Να ελέγχει την αγορά εργασίας και την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας. Να ελέγχει την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Να ελέγχει την εφαρμογή της νομοθεσίας για την υγιεινή και την ασφάλεια των εργαζομένων. Να προστατεύει τον καταναλωτή. Να εγγυάται τον υγιή και όχι τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Άρα έχει πολύ μεγάλη σημασία πώς το κράτος θέτει στο κοινοτικό πλαίσιο πάντα τις προδιαγραφές λειτουργίας των αγορών.

Στόχος μας είναι τα επόμενα πέντε χρόνια είναι η Ελλάδα να έχει αναδειχθεί σε κέντρο παροχής και εξαγωγής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας. Οι υπηρεσίες υψηλής ποιότητας είναι ο άξονας του νέου μοντέλου ανάπτυξης, ιδίως στους τομείς των χρηματοπιστωτικών δραστηριοτήτων του τουρισμού και του αγροτουρισμού, των περιβαλλοντικών μελετών, της πληροφορικής, της εκπαίδευσης με άξονα ένα αναβαθμισμένο δημόσιο πανεπιστήμιο, της ναυτιλίας, του εμπορίου. Και ταυτόχρονα η Ελλάδα διεθνής κόμβος συνδυασμένων μεταφορών ως κέντρο συνάντησης μεταφορικών δικτύων και αναγκών τριών ηπείρων.

Το δεύτερο εργαλείο είναι το φορολογικό σύστημα. Ακούτε πολλά και λέμε πολλά για το φορολογικό σύστημα. Πρέπει να πούμε κάτι καινούριο και συγκεκριμένο. Σημασία έχει η ποιοτική στόχευση του φορολογικού συστήματος. Άρα πρώτα χρειαζόμαστε να ξεκαθαρίσουμε το μοντέλο ανάπτυξης και μετά από μηδενική βάση ένα φορολογικό σύστημα που υπηρετεί το μοντέλο ανάπτυξης.

Αυτό φέρνει έσοδα επιβάλλει και σταθερότητα στο πλαίσιο της φορολογικής νομοθεσίας. Προτείνουμε τη σύναψη μιας εθνικής συμφωνίας φορολογικής εμπιστοσύνης. Μπορούμε να εκλάβουμε το σύνολο των φορολογουμένων και ιδίως ένα ποσοστό που υπερβαίνει το 90% των επιχειρήσεων, ιδίως των πολύ μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ως ειλικρινείς φορολογούμενους.

Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι όταν κάποιος παραβιάζει τη νομοθεσία δε θα υφίσταται κυρώσεις, αλλά όλο το σύστημα απλουστεύεται με μια κίνηση η οποία συνοδεύεται και από την κατάργηση υποβολής παντελώς φορολογικών δηλώσεων για μισθωτούς και συνταξιούχους που το εισόδημά τους είναι αφορολόγητο. Για ένα αριστερό κόμμα εξουσίας αυτό είναι το βασικό εργαλείο της αναδιανομής.

Το τρίτο εργαλείο είναι η αναπτυξιακή πολιτική. Μίλησα ήδη για την ανάγκη να μετατρέψουμε τα συγκριτικά μειονεκτήματα σε συγκριτικά πλεονεκτήματα. Αυτό που θεωρούμε κατάρα να το κάνουμε ευλογία. Έχει όμως πολύ μεγάλη σημασία να θέσουμε στόχους.

Και οι στόχοι είναι η αύξηση των ανθρώπινων πόρων που τώρα είναι μόλις 18%. Η αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων, που τώρα είναι μόλις 22%. Η χρηματοδότηση των υποδομών και άρα η ροή των χρηματοδοτήσεων του ΚΠΣ έτσι ώστε να υποστηρίζονται οι αναπτυξιακές πολιτικές και όχι επειδή έτσι έτυχε. Και βέβαια, στόχος μας είναι πάντα αγροτικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, προϊόντα μεταποίησης υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Δίνω δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Προτείνω δύο συγκεκριμένα μέτρα άμεσης εφαρμογής.

Πρώτον, να μετατραπούν τα κριτήρια του σύνθετου ευρωπαϊκού δείκτη καινοτομίας, στο πλαίσιο και της στρατηγικής της Λισσαβόνας, σε μια δέσμη φορολογικών απαλλαγών και κινήτρων για όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με αυτό που λέγεται καινοτομία και καινοτομικότητα.

Και επειδή οι έως τώρα απαλλαγές δεν έχουν αποδώσει και επειδή ο ιδιωτικός τομέας μένει πολύ πίσω στα θέματα αυτά, πρέπει να φτάσουμε στην πλήρη φορολογική απαλλαγή, αρκεί να βρισκόμαστε μέσα στο πλαίσιο των κριτηρίων του σύνθετου ευρωπαϊκού δείκτη καινοτομίας.

Η δεύτερη πρόταση. «Πράσινη» οριζόντια γραμμή στη φορολογική νομοθεσία. Για να ενισχύσουμε την οικολογική συνείδηση και το πράσινο μοντέλο ανάπτυξης πρέπει να ενθαρρύνονται όλες οι δραστηριότητες που άμεσα ή έμμεσα συνδέονται με αυτό.

Από τις πιο προφανείς, που ήδη υποστηρίζονται φορολογικά, όπως για παράδειγμα τα υβριδικά αυτοκίνητα, μέχρι πολύ πιο σύνθετα ζητήματα όπως η διαφορετική μεταχείριση των κτηρίων που είναι οικολογικά και δεν είναι ενεργοβόρα. Δεν μπορεί η φορολογία των ακινήτων να αγνοεί αυτό το στοιχείο. Και βέβαια, όλα τα άλλα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος την ευθύνη του ρυπαίνοντος πρέπει να έχουν μια αντανάκλαση στη φορολογική πολιτική, αρχής γενομένης από τη συμπεριφορά των δημοσίων επιχειρήσεων.

Το τέταρτο εργαλείο είναι το νέο κοινωνικό κράτος. Χρειαζόμαστε -το έχω πει πολλές φορές- ένα αντι-κρατικιστικό φιλικό στον πολίτη, ένα αποτελεσματικό κράτος. Κράτος το οποίο να είναι κοινωνικό, δε μιλάω σήμερα για τη δημόσια διοίκηση τους θεσμούς, δε μιλάω για το δημοκρατικό κράτος και για το κράτος δικαίου.

Το κοινωνικό κράτος όμως είναι «εκ των ων ουκ άνευ» στοιχείο στο πλαίσιο του νέου μοντέλου ανάπτυξης, εάν θέλουμε αυτό να συνοδεύεται από μια νέα ριζική αναδιανομή εισοδήματος και ευκαιριών.

Άρα το αποτελεσματικό, αναπτυξιακό, κοινωνικό κράτος είναι μεγαλύτερο στον κοινωνικό τομέα, στις κοινωνικές υπηρεσίες και τα δημόσια αγαθά: στην παιδεία, την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση, την πρόνοια, το εγγυημένο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης, τις δημόσιες συγκοινωνίες και σε άλλα βεβαίως παραδείγματα που θα μπορούσα να αναφέρω. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερο κράτος, χρειαζόμαστε μεγαλύτερη συνολική δημόσια δαπάνη για να αποτρέψουμε την πίεση που ασκεί στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, η αλόγιστη αύξηση της ιδιωτικής δαπάνης στους τομείς αυτούς.

Χρειαζόμαστε όμως μικρότερο κράτος στον τομέα της επιχειρηματικότητας και χρειαζόμαστε καλύτερο κράτος σε όλα όσα συνδέονται με την εξυπηρέτηση του πολίτη.

Δίνω τρία παραδείγματα τα οποία είναι άμεσης εφαρμογής και με δημοσιονομικό κόστος που είναι εφικτό.

 1.    Προτείνω την ίδρυση Ταμείου Νέας Γενιάς με την επωνυμία «Ξεκίνημα». Εφαρμόζουμε το πρότυπο του Ταμείου Εγγυοδοσίας μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων. Το Ταμείο στήριξης της Νέας Γενιάς συνεργάζεται με το τραπεζικό σύστημα, αναδεικνύει την κοινωνική ευθύνη του τραπεζικού συστήματος και προσανατολίζει το τραπεζικό σύστημα προς τη στήριξη των νέων ανθρώπων. Δεν μπορούμε να μείνουμε στις κλασικές προτάσεις για επιδόματα ανεργίας ή για ενίσχυση των ασφαλιστικών εισφορών των νέων σε ηλικία εργαζομένων.

Χρειαζόμαστε κάτι άλλο και το κάτι άλλο είναι η εμπλοκή του τραπεζικού συστήματος με την εγγύηση αυτού του Ταμείου, που επιτρέπει να ανοίξει ο δίαυλος των Τραπεζών για να στηριχθούν στο ξεκίνημά τους οι νέοι εργαζόμενοι, οι νέοι αγρότες, οι νέοι επιχειρηματίες, οι νέοι επαγγελματίες, οι νέοι επιστήμονες, με σπουδαστικά δάνεια όσου ύψους χρειάζεται, με υποστηριζόμενα από το Ταμείο δάνεια πρώτης κατοικίας για τα νέα ζευγάρια και με δάνεια έναρξης επαγγέλματος, επιτηδεύματος, επιχείρησης.

Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να λειτουργήσει αυτό το Ταμείο για να απελευθερώσει χωρίς εμπράγματες εγγυήσεις και χωρίς τη γνωστή μιζέρια και γραφειοκρατία, τη ροή από το τραπεζικό σύστημα με επιδοτούμενα επιτόκια, με διακανονισμούς που βοηθούν χωρίς να πιέζουν, έτσι ώστε ο πολίτης, ο νέος άνθρωπος να νιώσει ότι του δίνουμε ευκαιρία, στο ξεκίνημα.

2.    Την ίδρυση Ταμείου Κοινωνικής Οικονομίας, που θα στηρίζει τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ιδίως του πρώτου βαθμού και τους φορείς της κοινωνίας των Πολιτών, ώστε να αναπτυχθεί επιτέλους στη χώρα μας ο λεγόμενος Τρίτος Τομέας, ο τομέας της κοινωνικής οικονομίας. Εκεί υπάρχει κοίτασμα επενδύσεων και κοίτασμα απασχόλησης.

Επισκέφθηκα σήμερα μια σημαντική Μη Κυβερνητική Οργάνωση που παρέχει υπηρεσίες νομικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, ιατρικές σε μετανάστες, πρόσφυγες, άτομα που ωθούνται στο περιθώριο. Υπάρχουν πολλοί εργαζόμενοι εκεί. Η είσοδος μιας συναδέλφου μας στη Βουλή που έχει πρόβλημα ακοής δημιούργησε περίπου 10 θέσεις εργασίας για διερμηνείς της ελληνικής νοηματικής γλώσσας.

Υπάρχει ένα τεράστιο κοίτασμα και αυτό αφορά ιδίως τους εργαζόμενους που είναι στο όριο της εξόδου από τον εργασιακό βίο, δηλαδή άνω των 55 αλλά και πολλούς νέους που δεν μπορούμε να τους ρίχνουμε στον Καιάδα της ανεργίας ή στην τυπική αντιμετώπιση του ΟΑΕΔ.

3.    Το τρίτο μέτρο το οποίο είναι πολύ συγκεκριμένο αφορά τη στήριξη του χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, αρχής γενομένης από την καταγραφή του προβλήματος και τη διαφάνεια, ώστε να ξέρουμε αν η κοινωνία μας λειτουργεί δίκαια ή άδικα. Ο πληθωρισμός του φτωχού –και στο φτωχό βάζω πλέον και το μεσαίο νοικοκυριό- είναι άλλης τάξης και άλλου ρυθμού σε σχέση με τον επίσημο στατιστικό πληθωρισμό της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας.

Η υποχρέωση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας να καταγράφει και να ανακοινώνει μηνιαία τον πληθωρισμό του φτωχού, είναι μια βάση συζήτησης για το ποιό είναι το όριο της φτώχειας, ποιό πρέπει να είναι το εγγυημένο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης, τι πρέπει να ζητά ο κάθε άνθρωπος, είτε είναι συνταξιούχος, είτε είναι άνεργος είτε είναι εργαζόμενος.

Άρα αποκαλύπτεται το χάσμα της ανισότητας και προσανατολίζεται η κοινωνία σε λύσεις, οι οποίες είναι αναπτυξιακές αλλά και αναδιανεμητικές, γιατί αλλιώς δεν διασφαλίζουμε την κοινωνική συνοχή.

Αυτό σε γενικές γραμμές είναι το νέο μοντέλο ανάπτυξης και το νέο σχέδιο αναδιανομής, που είναι απαίτηση μιας κοινωνίας που βιώνει την όξυνση των ανισοτήτων και θέλει μια πολιτική απάντηση. Περιμένει από την πολιτική να αναλάβει πρωτοβουλίες, περιμένει από το κράτος μια άλλη πολιτική. Γιατί αν ήταν να δώσει μόνη της λύση η αγορά, θα την είχε δώσει. Αλλά προφανώς δεν μπορεί. Ευχαριστώ πολύ.

***

Α. Λοβέρδος: Σας παρακαλώ πάρα πολύ οι ερωτήσεις να είναι πάνω στο αντικείμενο της εισήγησης του κ. Βενιζέλου και μόνο πάνω σε αυτό.

Γ. Σιδέρης (ΣΚΑΪ): Κύριε Βενιζέλο, επειδή η τοποθέτησή σας ήταν σφαιρική και άρα κάπως γενικόλογη θα μου επιτρέψετε να κάνω ένα επιμερισμό. Γράφεται στη σελ. 3 «… Στα μεγάλα θέματα του κοινωνικού κράτους πρέπει να ξαναβρούμε το κομμένο νήμα με τη χαμένη δυναμική της δεκαετίας του ’80 των Κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου». Τότε όμως στις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου είχε αρχίσει η αθρόα εισροή κοινοτικών πόρων και δεν είχε παρουσιαστεί σε όξυνση το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, που στέλνει αλλού επιχειρήσεις. Σε μια χώρα που το χρέος της είναι πάνω από το ΑΕΠ, που θα βρείτε τα λεφτά να κάνετε κοινωνικό κράτος;

Ευ. Βενιζέλος: Όλα τα μέτρα τα οποία αφορούν τις κοινωνικές προτάσεις του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ, είναι κοστολογημένα και έχουμε πει κατ' επανάληψη –αναφέρομαι στο κυβερνητικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ- ότι δεν υπερβαίνουν στην πλήρη ανάπτυξή τους τα 10 δις ευρώ, δηλαδή περίπου το 4,5% του ΑΕΠ, δηλαδή μια πρόσθετη δαπάνη της τάξεως του 1% του ΑΕΠ, μέσα σε μια προοπτική τετραετίας.

Τα μέτρα που προτείνω σήμερα, ιδίως τα έξι παραδείγματα που έδωσα, δηλαδή το Ταμείο Νέας Γενιάς, το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, η εθνική φορολογική συμφωνία εμπιστοσύνης και βέβαια η πρόταση για τον πληθωρισμό του φτωχού και για ένα καταγεγραμμένο και πραγματικό όριο φτώχειας, δεν έχει δημοσιονομικό κόστος που υπερβαίνει το 0,5% με 0,7% το του ΑΕΠ.

Όλα αυτά είναι απολύτως εφικτά. Διότι η πρότασή μας αφορά την ανάπτυξη, η πρότασή μας αφορά την αύξηση της εθνικής πίτας, την αύξηση του πλούτου και ταυτόχρονα την αναδιανομή.

Η σύγχρονη υπεύθυνη κυβερνητική Αριστερά, τα βλέπει και τα δυο ταυτοχρόνως. Βλέπει την ανάγκη για αύξηση του εθνικού πλούτου και για δίκαιη αναδιανομή του εθνικού πλούτου. Αυτό είναι πάντα το κομβικό πρόβλημα των προοδευτικών κομμάτων, που είναι ταυτόχρονα και κυβερνητικά. Και σε αυτό απαντούμε.

Εμάς μας ενδιαφέρει η παραγωγή, μας ενδιαφέρει η οικονομία, μας ενδιαφέρει η επιχειρηματικότητα, μας ενδιαφέρει το σταθερό πλαίσιο, μας ενδιαφέρει η εθνική κοινωνική αναπτυξιακή συμφωνία, μας ενδιαφέρει να δώσουμε ένα συλλογικό στόχο στην οικονομία, να κινητοποιήσουμε παραγωγικές δυνάμεις.
Όμως μας ενδιαφέρει ταυτόχρονα να λειτουργεί ένα κοινωνικό κράτος που δεν είναι ένα «πουγκί» που μοιράζει χρήματα, αλλά είναι ένα σύστημα θεσμών που λειτουργεί, προσφέρει υπηρεσίες και ανακατανέμει πόρους.

*

  Δημοσιογράφος: Η πρόταση που παρουσιάζετε σήμερα κινείται στην ίδια κατεύθυνση με το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, είναι σε διαφορετική κατεύθυνση ή αποτελεί απλώς εμβάθυνση ή προέκταση;

Ευ. Βενιζέλου: Κατ' αρχάς, όσα προτείνουμε σήμερα κινούνται στο πλαίσιο της ιδεολογικής διακήρυξης αρχών του ΠΑΣΟΚ που εγκρίθηκε ομόφωνα το 2005 από το τακτικό μας Συνέδριο. Επίσης όλα όσα παρουσιάζουμε σήμερα αποτελούν εξειδίκευση και προσθήκη στο κυβερνητικό πρόγραμμα του 2007 το οποίο ήταν άρτιο, οφείλαμε να το έχουμε προβάλλει με πολύ μεγαλύτερο σθένος και με πολύ πιο συστηματικό τρόπο, αλλά τώρα πλέον έχουμε απέναντί μας μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, μια κυβέρνηση που οξύνει προβλήματα, μια κυβέρνηση που στήνει το σκηνικό των προώρων εκλογών. Και αυτά που λέμε, τα λέμε ως υπεύθυνη προγραμματική αντιπολίτευση και τα λέμε, έχοντας πλήρη επίγνωση του γεγονότος πως σύντομα θα πάμε σε εκλογές και με αυτές τις προτάσεις μπορούμε να πείσουμε την κοινωνία, να αλλάξουμε το συσχετισμό, να κερδίσουμε τις εκλογές.

*

Μηλιώνης ( Α.Π.Ε.): Είπατε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε μια εθνική αναπτυξιακή και κοινωνική συμφωνία που θα υπογραφεί όχι ανάμεσα στους «κλασικούς» αντιπροσώπους, αλλά από όλους. Και χθες, μιλώντας στους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, μιλήσατε για το μοντέλο μετα-αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Θα μπορούσατε να διευκρινίσετε λίγο αυτά;

Ευ. Βενιζέλος: Σήμερα παρουσιάζουμε το μοντέλο ανάπτυξης και το μοντέλο της νέας αναδιανομής. Για το κράτος, για τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, θα μιλήσουμε. Θα έχουμε ειδική παρουσίας. Όμως για να μη σας αφήσω με την απορία, θα σας δώσω μια επιγραμματική απάντηση, αναγκαστικά συνθηματική: Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, είναι η δημοκρατία. Όποιο πολιτικό σύστημα δε σέβεται τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς, οδηγείται σε αδιέξοδο και σε αυταρχισμό.

Όμως, οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί δεν είναι επαρκείς για να εκπροσωπήσουν μια πολύπλοκη ανασφαλή και αγωνιούσα κοινωνία, όπως η ελληνική και κάθε άλλη ευρωπαϊκή κοινωνία. Η κοινωνία ασφυκτιά μέσα στους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς. Θέλουμε άλλα κόμματα, άλλα πολιτικά συστήματα, άλλα συστήματα διακυβέρνησης. Αυτό δε σημαίνει κάτι λιγότερο, αλλά σημαίνει κάτι περισσότερο από την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, σημαίνει άλλους τρόπους έκφρασης της κοινωνίας και άλλους τρόπους πολιτικής δράσης και πολιτικής επικοινωνίας.

Αυτό το πλέγμα θεσμών, διαδικασιών, νοοτροπιών, πρακτικών, είναι η μετα-αντιπροσωπευτική δημοκρατία για την οποία θα μιλήσουμε μέχρι την 11η Νοεμβρίου, γιατί πιστεύω ότι πρέπει να δώσουμε κι ένα όραμα πολιτικό και θεσμικό στον τόπο αυτόν, ο οποίος νιώθει να έχει κλείσει ο κύκλος της μεταπολίτευσης και να μην υπάρχει μια νέα ολοκληρωμένη πρόταση. Αυτή η πρόταση υπάρχει.

*

Δημοσιογράφος: Επειδή μιλήσατε για την εθνική συμφωνία φορολογικής εμπιστοσύνης, αυτό προϋποθέτει μια καλοπροαίρετη στάση του κράτους. Έχω δυο ερωτήματα σ’ αυτό: Πρώτον, και η κυβέρνηση αυτό διατείνεται ότι κάνει μέσω μιας σειράς μέτρων που έχει πάρει ο κ. Αλογοσκούφης, και δεύτερον τι σας κάνει να πιστεύετε, σε πρακτική βάση, ότι ο κόσμος θα πιστέψει ένα κράτος το οποίο όλα αυτά τα χρόνια, όλες αυτές τις δεκαετίες, έχει μάθει μάλλον να τον απομυζά παρά να του δίνει δυνατότητες…

Ευ. Βενιζέλος: Η κυβέρνηση με αλλεπάλληλα φορολογικά μέτρα, έχει μετατρέψει το φορολογικό σύστημα σε μηχανισμό αντίστροφης αναδιανομής. Δηλαδή ουσιαστικά αφαιρεί πλούτο από τους φτωχότερους και τους μεσαίους, και προσθέτει πλούτο στους λίγους, τους ισχυρότερους και τους πλουσιότερους.

Αυτό αποδεικνύεται σε όλα τα μέτρα, και στη φορολογία των επιχειρήσεων και στη φορολογία των φυσικών προσώπων και στη φορολογία των ακινήτων και στη διάρθρωση των έμμεσων φόρων, στη συζήτηση για το ΦΠΑ. Αυτό που λέμε εμείς είναι κάτι πάρα πολύ απλό. Μπορούμε να έχουμε μια εθνική συμφωνία φορολογικής εμπιστοσύνης, διότι αν δείτε πόσος είναι ο συνολικός αριθμός των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, ποιο είναι το μέγεθός τους και πόσες επιχειρήσεις υπάγονται στην αρμοδιότητα του Εθνικού Ελεγκτικού Κέντρου και των περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων, θα δείτε ότι από τις 820.000 περίπου επιχειρήσεων, μόνο 20 υπάγονται στην αρμοδιότητα των Ελεγκτικών Κέντρων.

Για όλες τις υπόλοιπες που δίνουν δουλειά στον κόσμο, που φέρνουν λεφτά στο σπίτι των μικρομεσαίων, των αυταπασχολούμενων, μπορούμε κάλλιστα να θεσπίσουμε ένα τεκμήριο τέτοιο εμπιστοσύνης. Φυσικά όταν έχουμε μια κραυγαλέα παραβίαση θα έχουμε και κυρώσεις, αλλά αλλάζει το κλίμα. Και αλλάζει και η συνολική εθνική παραγωγικότητα. Είναι μια κίνηση που τελικά φέρνει έσοδα.

*

Δημοσιογράφος: Μια ερώτηση διευκρινιστικά: Οι υπόλοιπες προτάσεις που συμπεριλαμβάνονται στο κυβερνητικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ για την οικονομία και για την ενίσχυση των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων όπως διεύρυνση του ΕΚΑΣ…

Ευ. Βενιζέλος: Αυτά που λέμε είναι πρόγραμμα plus, είναι το πρόγραμμα συν νέες ιδέες, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε κινητοποίηση των δυνάμεων που θέλουμε μαζί μας. Διότι θέλουμε μαζί μας την κοινωνία. Θέλουμε μαζί μάς όλους τους ανθρώπους με τους οποίους μπορούμε να διαμορφώσουμε μια Ελλάδα πιο αισιόδοξη, πιο δυναμική, πιο δίκαιη.

*

Β. Σκουρής: Δυο διευκρινιστικές ερωτήσεις: Η πρώτη: Τι θα περιλαμβάνει, τι θα διαχωρίζει τον πληθωρισμό του φτωχού από τον επίσημο πληθωρισμό; Και η δεύτερη: Όταν μιλάτε για μεγαλύτερο κράτος στις συγκοινωνίες, εννοείτε και στην ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ;

Ευ. Βενιζέλος: Ως προς «το καλάθι του φτωχού», ξέρετε ότι διεθνώς διαμορφώνεται μέσα από μία πανευρωπαϊκή έρευνα προϋπολογισμού των νοικοκυριών, μια σύνθεση καλαθιού έτσι ώστε να υπολογίζεται ο πληθωρισμός. Αυτή η σύνθεση του καλαθιού δεν είναι αντιπροσωπευτική. Υπάρχουν προϊόντα, υπάρχουν αγαθά και υπηρεσίες που βαραίνουν πάρα πολύ τον προϋπολογισμό ενός φτωχού ή μεσαίου νοικοκυριού.

Όταν εμφανίζεις έναν πληθωρισμό της τάξεως του 2% ή 2,5% και εκεί πας να οικοδομήσεις τη συλλογική διαπραγμάτευση, πας ν’ απαντήσεις σε απαιτήσεις, πας να πείσεις ότι το όριο της φτώχιας είναι αυτό κι όχι το άλλο, αδικείς κόσμο. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Αν θέλεις μια έντιμη και αναπτυξιακή συμπεριφορά της κοινωνίας και των πολιτών, πρέπει να έχεις ως κράτος μια έντιμη, αναπτυξιακή και αλληλέγγυα στάση.

Άρα λοιπόν πρέπει να κάνουμε τους καλούς λογαριασμούς. Και ο καλός λογαριασμός ξεκινάει από το καλάθι του φτωχού και τον πληθωρισμό του φτωχού και του μεσαίου εισοδήματος.

*

Δημοσιογράφος (ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ): Αναφέρατε ότι πιστεύετε σε μια κυβερνητική πολιτική που θα σέβεται τα δημοσιονομικά όρια του Συμφώνου Σταθερότητας και ότι οι προτάσεις σας κινούνται στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισσαβόνας. Αυτές τις πολιτικές τις έχουν εφαρμόσει τόσο οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ όσο σήμερα και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, με αποτέλεσμα να μειωθεί το λαϊκό εισόδημα. Πού πιστεύετε εσείς ότι με τις προτάσεις σας και το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, θα φέρετε δίκαιη αναδιανομή του εισοδήματος;

Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, το πράγμα είναι πάρα πολύ απλό: Η Ελλάδα είναι μέλος της ΟΝΕ, ανήκει στη ζώνη του ευρώ, έχει αποδεχθεί το Σύμφωνο Σταθερότητας, δεν πρέπει όμως να δημιουργείται η ψευδής εντύπωση ότι αυτό μας δένει τα χέρια, ότι δεν έχουμε περιθώριο εφαρμογής μιας άλλης πολιτικής.

Κατ' αρχάς ας θυμηθούμε πώς έχουν προκύψει οι μεγάλοι δημοσιονομικοί και μακροοικονομικοί δείκτες του Συμφώνου Σταθερότητας. Ας πούμε την αλήθεια. Έχουν προκύψει τυχαία. Οι δείκτες αυτοί είναι οι μέσοι όροι των επιδόσεων των ευρωπαϊκών οικονομιών την περίοδο ’90-’92, λίγο πριν τη Συμφωνία του Μάαστριχτ. Άρα, εάν θέλουμε να έχουμε μια εθνική πολιτική, πρέπει να έχουμε και μια σοβαρή, όχι μικρομέγαλη αλλά ενεργητική ευρωπαϊκή πολιτική.

Πρέπει να μετέχουμε σοβαρά στην ανοιχτή και σκληρή ενδο-ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση. Και πρέπει μέσα στο όριο του Συμφώνου Σταθερότητας, να κάνουμε ανακατανομές και επιλογές οι οποίες να είναι φιλολαϊκές και προοδευτικές. Παράδειγμα: Εάν αυξάνεις το ΑΕΠ, το 1% του ΑΕΠ δε θα είναι ας πούμε 2 δις, αλλά θα είναι 3 δις. Αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία για την παιδεία, για την υγεία, για την πρόνοια. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Και γι αυτό είναι πάρα πολύ απλή η λογική του υπολογισμού σε μονάδες του ΑΕΠ.

Άρα, έχουμε μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης και αναδιανομής. Αρκεί να πιστέψουμε ότι δεν είμαστε δεμένοι σ’ έναν αυτόματο πιλότο. Εδώ δεν εφαρμόζεται καμία πολιτική, εδώ εφαρμόζεται μια τυχαία διαχείριση της χώρας. Αν μπορεί αυτό να ονομαστεί διαχείριση.

*

Δημοσιογράφος: Θα προτείνετε αναμόρφωση των δεικτών;

Ευ. Βενιζέλος: Σας είπα, και στο πλαίσιο των αριθμητικών δεικτών, το περιεχόμενο σε πραγματικούς όρους είναι τελείως διαφορετικό. Ο κ. Αλογοσκούφης επιχείρησε να κάνει αυτή την περιβόητη αναπροσαρμογή του ΑΕΠ κατά 25%. Και τελικά το απεδέχθη ο κ. Αλμούνια και η Eurostat κατά περίπου 9,7%, 10%. Αυτό από μόνο του, δείχνει ότι το κράτος στην Ελλάδα ως όγκος δημόσιας δαπάνης, είναι πάρα πολύ μικρό και οι κοινωνικές δαπάνες μειώνονται αυτομάτως κατά 10%. Αυτό δείχνει το τεράστιο πρόβλημα που υπάρχει .

*

Δημοσιογράφος: Διαβάζω στο κείμενό σας, λέτε «μικρότερο κράτος στον τομέα της επιχειρηματικότητας». Έτσι όπως είναι σήμερα η συμμετοχές του κράτους σε διάφορες επιχειρήσεις, τι ακριβώς εννοείτε; Θα δοθεί και στην ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ;

Ευ. Βενιζέλος: Δεν εννοώ τα δημόσια αγαθά. Τα δημόσια αγαθά είναι εκεί που χρειάζεται μεγαλύτερο κράτος. Για δε την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, επειδή έτυχε να έχω την ευθύνη του Τομέα Κοινωνικής Πολιτικής και Μεταφορών όταν ξέσπασε η κρίση κι όταν ο κ. Καραμανλής εξήγγειλε το κλείσιμο από τη Διεθνή Έκθεση το 2005 και τώρα φτάνουμε αισίως στο 2008, όσα έχει πει το ΠΑΣΟΚ για την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, τα έχει πει δια στόματός μου, άρα είναι προφανές ότι εμμένω σ’ αυτά που έχουμε πει. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

• Προηγούμενο
• Επόμενο