8 Ιουλίου 2009 (πρωί)
Αγόρευση Ευ. Βενιζέλου κατά τη συζήτηση επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών «Κανόνες Τεκμηρίωσης Ενδοομιλικών Συναλλαγών, Κανόνες Υποκεφαλαιοδότησης Επιχειρήσεων, Διαδικασία Ταχείας Αδειοδότησης και άλλες διατάξεις»
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, παρακολούθησα για πολλοστή φορά τον κ. Παπαθανασίου να αναπτύσσει τη γνωστή κουραστική επιχειρηματολογία της Κυβέρνησης. Με την ίδια άνεση που σήμερα με χαμηλωμένη κάπως τη φωνή του, ενημέρωσε επισήμως τη Βουλή πως θα υπάρχει μηδενικός ρυθμός ανάπτυξης στη χώρα για το 2009, με την ίδια άνεση είχε διαβεβαιώσει και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Βουλή των Ελλήνων πριν από λίγο καιρό, καταθέτοντας το Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης, ότι θα επιτευχθεί ρυθμός ανάπτυξης 1,1%, χωρίς προφανώς να έχει συζητήσει με τη διοίκηση της Τραπέζης της Ελλάδος, η οποία εκείνη την εποχή δήλωνε επισήμως προς τη Βουλή ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι μόλις 0,5% με ό,τι επιπτώσεις έχει αυτό στην ανεργία, στο κλίμα της αγοράς και στην οικονομική ψυχολογία, γιατί η ψυχολογία των οικονομικών υποκειμένων έχει τεράστια σημασία από την άποψη αυτή.
Και τώρα, μακάρι πράγματι, να σταθούμε κοντά στο 0%, να μην έχει αρνητικό πρόσημο η επίδοση της ελληνικής οικονομίας του 2009, όπως λένε οι εκθέσεις πολλών οργανισμών διακρατικών ή ιδιωτικών με κορυφαίο παράδειγμα τον ίδιο τον ΟΟΣΑ που προβλέπει σαφή αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία.
Η Κυβέρνηση είχε αναπτύξει τους προηγούμενους μήνες μια καταπληκτική μπακάλικη νοοτροπία. Έλεγε προς τους Έλληνες πολίτες, περιμένετε τον Ιούνιο θα κάνουμε ταμείο στο πρώτο εξάμηνο του οικονομικού έτους. Άρα, δεν αλλάζω τις προβλέψεις μου, περιμένετε να δούμε ποια θα είναι η ταμειακή και δημοσιονομική κατάσταση και τον Ιούνιο θα σας πω. Και τον Ιούλιο τώρα έρχεται ο κ. Παπαθανασίου και παραπέμπει στα διαρθρωτικά μέτρα που θα λάβει η Κυβέρνηση στην οποία ανήκει, τον Οκτώβριο, αγνοώντας πως στις 5 Οκτωβρίου, δηλαδή σε δυόμιση μόλις μήνες από σήμερα η Κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να υποβάλει στη Βουλή, αλλά κυρίως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο EUROGROUP και στο ECOFIN το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2010. Και ερωτά ο οποιοσδήποτε καλόπιστος πολίτης. Μπορεί πράγματι αυτή η Κυβέρνηση και αυτό το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης να καταρτίσει στοιχειωδώς αξιόπιστο προϋπολογισμό για το 2010; Μόλις σε δυόμιση μήνες θα έχουν αλλάξει τα ταμειακά δεδομένα της χώρας, θα έχουν αλλάξει τα δημοσιονομικά δεδομένα, θα έχει αλλάξει κάποιο κρίσιμο μακροοικονομικό μέγεθος;
Τι προκαλεί η Κυβέρνηση με τη στάση της αυτή; Προκαλεί ασάφεια, αβεβαιότητα, οικονομική ανασφάλεια. Μα, ο πυρήνας της κρίσης είναι η κατάρρευση της εμπιστοσύνης. Η οικονομική κρίση είναι κρίση εποπτείας και άρα αδυναμίας των κρατών και των διεθνών οργανισμών να καταλάβουν τι γινόταν στη χρηματοοικονομική σφαίρα, στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα και είναι και μια κρίση εμπιστοσύνης στις αγορές χρήματος, κεφαλαίου, στις αγορές της πραγματικής οικονομίας. Ο κόσμος θέλει εμπιστοσύνη, ασφάλεια, σταθερά σημεία αναφοράς.
Υπάρχει έστω και ένας Έλληνας πολίτης, ένας καταναλωτής, ένας φορολογούμενος, ένας επιχειρηματίας που να θεωρεί ότι υπάρχει ένα πλαίσιο πολιτικής και οικονομικής ασφάλειας στη χώρα, ότι η Κυβέρνηση έχει στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα και ανταποκρίνεται στο καθήκον αλήθειας που ορθά ρητορικά είπε ο κ. Παπαθανασίου προηγουμένως ότι όλοι πρέπει να το σεβόμαστε; Ναι, η κρίση επιβάλλει σε όλους μας ένα εθνικό καθήκον αλήθειας. Αλλά ψεύδεται μία κυβέρνηση η οποία εκθέτει τη χώρα με στοιχεία τα οποία συνεχώς αποδεικνύονται ανακριβή και τελικά χάνει κάθε διαπραγματευτική ικανότητα στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν πολλές και μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες που υπερβαίνουν κατά πολύ το όριο του 3% στο δημοσιονομικό τους έλλειμμα. Υπάρχουν χώρες που φθάνουν το 14%. Υπάρχουν χώρες που βλέπουν την ανοδική τάση του δημοσίου χρέους. Στα μέσα επίπεδα της Ευρωζώνης το 2010 το δημόσιο χρέος θα φθάσει το 84% αντί για το 60% των δεικτών του Συμφώνου της Σταθερότητας.
Άρα, το πρόβλημα που έχει η Ελλάδα δεν είναι η υπέρβαση του δημοσιονομικού ελλείμματος ή η άνοδος του δημοσίου χρέους πέρα από τα όρια ή και πολύ μακριά από τα όρια του Συμφώνου Σταθερότητας. Το πρόβλημα είναι το διαρθρωτικό ζήτημα της χώρας, το έλλειμμα παραγωγής και το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, η απουσία φερέγγυων θεσμών, η απουσία μιας έγκυρης και αξιόπιστης πολιτικής η οποία να μπορεί να αξιολογηθεί από τους Έλληνες πολίτες, από τις αγορές και τριτευόντως από την Ευρωπαϊκή Ένωση που ξέρει πάρα πολύ καλά τι γίνεται σε κάθε κράτος-μέλος, ξέρει πάρα πολύ καλά τι γίνεται και στην Ελλάδα.
Γι’ αυτό υπάρχει τέτοια μεγάλη δυστοκία στο να δοθεί ένα πιο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας σε αυτό το περιβόητο σύμφωνο σταθερότητας. Δεν έχουν δυσκολία άλλες χώρες, όπως η Γαλλία ή η Μεγάλη Βρετανία ή και μικρότερες χώρες, αλλά έχει δυσκολία η Ελλάδα και αυτό αναγκάζει τον κ. Παπαθανασίου να λέει συνεχώς ψέματα. Δηλαδή, ακόμη και σήμερα δεν είπε τίποτα το αληθές σε σχέση με το τι μπορεί να πετύχει η χώρα στο τέλος του 2009 σε σχέση με το δημοσιονομικό της έλλειμμα και ποιος μπορεί να είναι ο εφικτός στόχος του 2010. Είναι δυνατόν εμείς να μιλάμε για αριθμούς κοντά στο 3-3,7, όταν η εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 5,1 και η εκτίμηση του ΟΟΣΑ είναι 6,4; Αυτό σημαίνει ότι η Κυβέρνηση ζει σε μία ψευδαίσθηση και καλλιεργεί ένα ψεύδος που διαχέεται στην ελληνική οικονομία, στην ελληνική αγορά. Μα, αυτό ο πολίτης, ο επιχειρηματίας, ο εργαζόμενος το εισπράττει και αυτό τελικά καθηλώνει την εθνική παραγωγικότητα, καθηλώνει την εθνική ανταγωνιστικότητα. Άρα, η χώρα έχει ανάγκη από πολιτική ασφάλεια και σταθερότητα, από πολιτική αξιοπιστία, προκειμένου να ξεπεράσει το πρόβλημα της οικονομικής δυσπιστίας και της οικονομικής ανασφάλειας που υπάρχει.
Και μακάρι το πρόβλημα να ήταν μόνο πολιτικό, όπως λέω. Είναι πρόβλημα ηθικό, είναι πρόβλημα κοινωνικό, γιατί και το νομοσχέδιο αυτό, τι κάνει; Αναπαράγει αυτήν τη διάχυτη συνενοχή μεταξύ κράτους και κοινωνίας, γιατί αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι πάντα η σύγκρουση μεταξύ τυπικών και άτυπων χαρακτηριστικών της ελληνικής κοινωνίας και της ελληνικής οικονομίας. Αυτά έρχεται και συντηρεί και αναπαράγει και το νομοσχέδιο αυτό. Ακόμη και εκεί που κάνει καλά βήματα, θετικά βήματα, αυτά είναι δειλά και αυτοαναιρούνται.
Από το 2006 έχω προτείνει σε ειδική εκδήλωση στην Αίθουσα της Εθνικής Τράπεζας στον κ. Αλογοσκούφη να ρυθμιστούν οι ενδοομιλικές τιμολογήσεις. Και αυτό γίνεται τώρα, τρία χρόνια αργότερα και γίνεται με λάθος τρόπο. Αντιφάσκει το νομοσχέδιο με τον ήδη ισχύοντα νόμο του Υπουργείου Ανάπτυξης και υπάρχουν ρυθμίσεις που διαφοροποιούν ημεδαπές και αλλοδαπές εταιρείες, όπως επισημαίνει το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής, που θέτουν ζήτημα κοινοτικής νομιμότητας για τις ρυθμίσεις.
Είναι θετικό να ενισχυθεί ο ρόλος του ΤΕΜΠΜΕ, αλλά προτείνουμε εδώ και πάρα πολύ καιρό και προσωπικά το έχω τονίσει πολλές φορές από το Βήμα αυτό πως πρέπει το μεγάλο κονδύλιο των 15 δισεκατομμυρίων που διατίθενται για εγγυήσεις μέσα στο πακέτο ενίσχυσης του τραπεζικού συστήματος και το οποίο έχει μείνει σχεδόν κατά τα 14 δισεκατομμύριά του αναξιοποίητο να δοθεί απευθείας στις επιχειρήσεις. Τώρα αξιοποιείται μόλις το 1 δισεκατομμύριο μέσω του ΤΕΜΠΜΕ. Θα μπορούσε να ανακουφιστεί πάρα πολύ η αγορά, ο κόσμος των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, να κατοχυρωθούν πολλές χιλιάδες θέσεις εργασίας και όχι μόνο όσες έχουν κατοχυρωθεί από τα δάνεια που έχει δώσει σε διάφορα κύματα και με διάφορους όρους το ΤΕΜΠΜΕ μέχρι τώρα.
Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει με τις καταβολές των οφειλών του δημοσίου προς τις επιχειρήσεις μέσα από ένα απλό δημόσιο φάκτορι με την τιτλοποίησή τους. Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει με την τιτλοποίηση των οφειλών από επιστροφές Φόρου Προστιθέμενης Αξίας στις επιχειρήσεις, να κινηθεί η αγορά, να μπορέσει η αγορά να αποκτήσει τη ρευστότητα που απαιτείται, γιατί μόνον έτσι μπορούμε να πετύχουμε την κατάσταση που θέλουμε στους ρυθμούς ανάπτυξης και κυρίως να σώσουμε θέσεις εργασίας, γιατί εκεί είναι το μεγάλο πρόβλημα της χώρας. Και ο Σεπτέμβρης μπαίνει δυστυχώς απειλητικός και μπαίνει απειλητικός, γιατί τα έτοιμα τελειώνουν, γιατί οι αντοχές που έχουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις από μη επίσημα σε πολύ μεγάλο βαθμό εισοδήματα τελειώνουν, μειώνονται και άρα θα υπάρξει πολύ ισχυρός κραδασμός που πρέπει να αντιμετωπιστεί ει δυνατόν προληπτικά με δέσμη μέτρων που συγκροτούν πολιτική, γιατί, όταν όλη η συζήτηση καθημερινά είναι ποιο μέτρο έρχεται τώρα ή έστω σε λίγες εβδομάδες, αντιλαμβάνεστε ότι δεν υπάρχει καμία εμπιστοσύνη, καμία ασφάλεια, καμία σιγουριά. Και αν έχεις ανασφάλεια δικαίου στο φορολογικό σύστημα, έχεις ανασφάλεια δικαίου τελικά σε όλη την αγορά και σε όλη την οικονομία.
Μα, κύριε Υπουργέ, ο ίδιος ο προκάτοχός σας λέει ότι απαιτείται τουλάχιστον τριετές σχέδιο προσαρμογής. Δεν σας πιστεύει ούτε αυτός, όταν λέτε ότι μπορεί η Ελλάδα πράγματι να αντέξει ένα διετές σχέδιο προσαρμογής μέχρι το 2010. Άρα, όλα αυτά είναι ανεύθυνα κούφια λόγια χωρίς αντίκρισμα. Και βεβαίως αυτό σας οδηγεί στα εναγώνια και νευρικά εισπρακτικά μέτρα, τα οποία περιλαμβάνονται στην τροπολογία και βεβαίως σας οδηγεί σε αυτήν την, αν θέλετε, επιθετική στάση σε σχέση με τους ημιυπαίθριους χώρους, γιατί ξαφνικά ξυπνάει το κράτος από έναν πολυετή λήθαργο ανοχής μιας παράνομης πραγματικής κατάστασης και λέει: «Προσέξτε, Έλληνες και Ελληνίδες, τώρα πλέον ξυπνάω και σας απειλώ και αν δεν μου πληρώσετε τα λύτρα αυτής της ομηρίας, θα εφαρμόσω το νόμο». Ο νόμος μετατρέπεται σε απειλή και η διάχυτη σχέση συνενοχής μεταξύ κράτους και κοινωνίας τελικά μετατρέπεται σε έναν εκβιασμό. Μα αυτές δεν είναι λύσεις, ούτε πολεοδομικής και οικιστικής πολιτικής ούτε δημοσιονομικής πολιτικής. Εδώ πρόκειται για μία σχέση κλεφτών και αρματωλών, δεν πρόκειται για μία σχέση ενός ευνομούμενου κράτους-δικαίου με πολίτες που τους σέβεται, ώστε να αξιώσει από τους πολίτες σεβασμό.
Μιλήσατε για τη φορολογία των επιχειρήσεων και για τα υψηλά εισοδήματα, κύριε Παπαθανασίου. Ξέρετε πολύ καλά τα στοιχεία. Επαναλαμβάνω ότι στη χώρα μας μόνο 25.000 φυσικά πρόσωπα δηλώνουν φορολογητέο ετήσιο εισόδημα άνω των 100.000 ευρώ. Στη χώρα μας μόνο 11.000 επιχειρήσεις κάθε νομικής μορφής δηλώνουν ετήσια φορολογητέα κέρδη άνω των 90.000 ευρώ το χρόνο και μόλις 1.570 επιχειρήσεις δηλώνουν ετήσια φορολογητέα κέρδη άνω των 900.000 ευρώ. Αυτή είναι η κατάσταση. Δεν υπάρχει φορολογικό σύστημα. Υπάρχει μια προκλητική χύμα φορολογική κατάσταση και η χώρα πρέπει να αποκτήσει πράγματι φορολογικό σύστημα, αλλά, για να γίνει αυτό, χρειάζεται μία εθνική φορολογική συμφωνία ειλικρίνειας, εμπιστοσύνης και δικαιοσύνης. Χρειάζεται μια κυβέρνηση με ικανότητα πολιτικής διεύθυνσης της χώρας και της κοινωνίας, με νομιμοποίηση, με αποδοχή, με αξιοπιστία, για να καταλάβουν οι πολίτες ότι μπορεί να βρεθεί ένα πλαίσιο φορολογικό, αναπτυξιακό, δίκαιο, αναδιανεμητικό, που προστατεύει τα πραγματικά εισοδήματα, που δεν απειλεί πραγματικά εισοδήματα, που τα καθιστά νόμιμα και διαφανή και τα φορολογεί γιατί δίνει προοπτική στα νοικοκυριά.
Πόσο θέλει για να μετατρέψουμε την ετήσια φορολογική δήλωση σε μία ετήσια φορολογική δήλωση εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης; Οι Έλληνες δηλώνουν τώρα τα εισοδήματά τους από κάθε πηγή, δηλώνουν την ακίνητη περιουσία τους στο Ε9, δηλώνουν τα έσοδα από μισθώματα και τα μίσθια, δηλώνουν τα αυτοκίνητα. Κάλλιστα μπορούν να δηλώνουν και τις καταθέσεις και τους λογαριασμούς τους και τα σύνθετα τραπεζικά προϊόντα και τα χρεόγραφα, ώστε το ΚΕΠΥΟ με τα πληροφορικά συστήματα που έχει να μπορεί πραγματικά να αποτυπώσει το πραγματικό εισόδημα, ώστε να μην πέφτει ένας πέλεκυς επί αδυνάτων και δυνατών, να μην εφαρμόζονται άδικοι έμμεσοι φόροι και άδικα τέλη και βεβαίως να μην έχουμε πάντα το επιχείρημα: «Τι να κάνουμε; Δεν μπορούμε να συλλάβουμε μια φορολογητέα ύλη, η οποία είναι μπροστά μας, αλλά διαφεύγει γιατί δεν έχουμε τους μηχανισμούς».
Οι μηχανισμοί υπάρχουν. Οι μηχανισμοί είναι απλοί. Αυτό που δεν υπάρχει είναι πολιτική ικανότητα, βούληση, δυνατότητα αποκατάστασης του δημοσίου ήθους και άρα της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ κοινωνίας και πολιτικού συστήματος. Αυτά μπορεί να τα κάνει μόνο μια κυβέρνηση με νομιμοποίηση, με αποδοχή, με μέτωπο κοινωνικής στήριξης που πιστεύει σε αυτήν. Η Κυβέρνηση του κ. Καραμανλή, κύριε Υπουργέ, στην οποία ανήκετε, δεν είναι αυτή η περίπτωση. Δεν πληροί τις πολιτικές και τις ηθικές προϋποθέσεις. Ο τόπος πρέπει να αποκτήσει μια νέα πολιτική αφετηρία και αυτό πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό.
