26 Σεπτεμβρίου 2006
Ι. Το πρόβλημα του Πανεπιστημίου δεν είναι συνταγματικό
Νομίζω ότι πρέπει να ξεκινήσω με ένα μικρό σχόλιο στα όσα είπε ο φίλος μου, ο Νίκος Αλιβιζάτος, που μίλησε μόλις προηγουμένως καταδεικνύοντας ως το βασικό πρόβλημα του ελληνικού πανεπιστημίου τις ρυθμίσεις του άρθρου 16 του Συντάγματος και πιο συγκεκριμένα τη μορφή του πανεπιστημίου ως νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Πρότεινε συνεπώς μια ριζική συνταγματική απορρύθμιση του πανεπιστημίου. Πρέπει λοιπόν να σας πω ότι έχω πλήρη αξιακή ιδεολογική, πραγματολογική και μεθοδολογική αντίθεση με τα όσα είπε.
5 Ιουλίου 2006
Η κατάσταση στην ανώτατη εκπαίδευση φαίνεται να οδηγείται σε απόλυτο αδιέξοδο. Η ανάπαυλα του καλοκαιριού δεν προοιωνίζεται λύση τον Σεπτέμβριο, αλλά επέκταση της κρίσης και σε άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης.
5 Ιουλίου 2006
Ατζέντα συμφωνίας στα ΑΕΙ
του Ευ. Βενιζέλου
Η κατάσταση στην ανώτατη εκπαίδευση φαίνεται να οδηγείται σε απόλυτο αδιέξοδο. Η ανάπαυλα του καλοκαιριού δεν προοιωνίζεται λύση τον Σεπτέμβριο, αλλά επέκταση της κρίσης και σε άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Η ευθύνη της κυβέρνησης είναι τεράστια. Κατάφερε να ακυρώσει τις προϋποθέσεις ενός σοβαρού διαλόγου, να δημιουργήσει κλίμα απόλυτης δυσπιστίας και καταστήσει αντίπαλό της την πανεπιστημιακή κοινότητα. Και όλα αυτά, όταν κανένα από τα σημεία που θέτει το «προσχέδιό» της, δεν αφορά τον πυρήνα του προβλήματος. Δεν είναι π.χ. το πανεπιστημιακό άσυλο που προστατεύει τους «γνωστούς-αγνώστους», γιατί όταν αυτοί δρουν εκτός πανεπιστημίου, στους κεντρικούς δρόμους, όχι μόνο δεν εντοπίζονται, αλλά τροφοδοτούνται από πράξεις και παραλείψεις της αστυνομίας. Κατά τα λοιπά, ο τρόπος συμμετοχής των φοιτητών στις εκλογές των πανεπιστημιακών οργάνων, η μέγιστη διάρκεια φοίτησης, ο προσδιορισμός των γνωστικών αντικειμένων, οι προκηρύξεις θέσεων ΔΕΠ και ο τρόπος συγκρότησης και λειτουργίας των εκλεκτορικών σωμάτων και των εισηγητικών επιτροπών, δεν βρίσκονται στην καρδιά του προβλήματος του δημόσιου πανεπιστημίου του 21ου αιώνα. Πρέπει συνεπώς, πρώτον, να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις ενός σοβαρού διαλόγου μεταξύ αξιόπιστων και αντιπροσωπευτικών συνομιλητών που μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνία και, δεύτερον, να καταστρωθεί ο πραγματικός κατάλογος των προβλημάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
18 Ιουνίου 2006
Η κρίση στο πανεπιστήμιο έχει, όχι μόνον ένταση, αλλά και βάθος. Οφείλεται, ώς ένα βαθμό, στους γνωστούς χειρισμούς της κυβέρνησης, που με την επίμονη κρυψίνοιά της, τον έκδηλο πια συντηρητισμό και την πρωτοφανή αδυναμία της να κατανοήσει τις ευρύτερες κοινωνικές συνθήκες του ελληνικού πανεπιστημίου, πυροδοτεί την ένταση.
18 Ιουνίου 2006
Βήματα απεγκλωβισμού στα ΑΕΙ
του Ευ. Βενιζέλου
Η κρίση στο πανεπιστήμιο έχει, όχι μόνον ένταση, αλλά και βάθος. Οφείλεται, ώς ένα βαθμό, στους γνωστούς χειρισμούς της κυβέρνησης, που με την επίμονη κρυψίνοιά της, τον έκδηλο πια συντηρητισμό και την πρωτοφανή αδυναμία της να κατανοήσει τις ευρύτερες κοινωνικές συνθήκες του ελληνικού πανεπιστημίου, πυροδοτεί την ένταση.
Τα προβλήματα, όμως, υπερβαίνουν τη συγκυρία και η αντίδραση δεν αφορά μόνον την κυβέρνηση, αλλά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, το οποίο συχνά αντιμετωπίζει με μία «εργαλειακή» διάθεση την πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας.
Από την άλλη πλευρά, η πανεπιστημιακή κοινότητα έχει πρόβλημα συγκρότησης και έγκυρης αντιπροσώπευσης, αλλά και πρόβλημα σχέσεων με την κοινωνία από την οποία προέρχεται και στην οποία αναφέρεται.
2006-2007
1. Κοινωνία Παιδείας
Στη διάρθρωση και τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος κρίθηκε από την συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους μέχρι τις ημέρες μας ο ίδιος ο χαρακτήρας της ελληνικής κοινωνίας: Η διαστρωμάτωση της, η εσωτερική της κινητικότητα, ο περισσότερο ανοικτός χαρακτήρας της σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες.
2006-2007
2. Η ανάγκη πολυτυπίας στα ΑΕΙ και η εισαγωγή σε αυτά
Όλα όσα σημειώσαμε ως προς τα κοινωνικά, ιδεολογικά και παιδαγωγικά χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού συστήματος κορυφώνονται στο επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
2006-2007
3. Η ίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ και η αναθεώρηση του Συντάγματος
Ας δούμε τώρα κάπως πιο αναλυτικά το ζήτημα του συνταγματικού καθεστώτος των ΑΕΙ. Η ισχύουσα συνταγματική διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 16 (σύμφωνα με την οποία η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από πλήρως αυτοδιοικούμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου) επιτρέπει στον κοινό νομοθέτη να θεσπίσει ειδικό νόμο για την ίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων με την μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, που θα είναι εξοπλισμένο αφενός μεν με τις θεσμικές εγγυήσεις της πλήρους αυτοδιοίκησης και της ακαδημαϊκής του ελευθερίας, αφετέρου δε με τις θεσμικές και οργανωτικές ευελιξίες που προσιδιάζουν στην βούληση του δωρητή ή χορηγού του όλου εγχειρήματος, αρκεί φυσικά αυτός να εμφανιστεί.