Αθήνα, 13 Νοεμβρίου 2018

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ*

Δημοσιονομική επίγνωση και αναθεώρηση του Συντάγματος

Μια χώρα που έζησε και ζει την σκληρή εμπειρία της οικονομικής κρίσης, το πρώτο πράγμα που θα ήθελε να προβλέπεται στο Σύνταγμά της είναι θεσμικοί μηχανισμοί επίγνωσης της δημοσιονομικής κατάστασης και έγκαιρης προειδοποίησης για παρεκκλίσεις που μπορεί να αποβούν επικίνδυνες. 

Η Ελλάδα, ως κράτος μέρος της Συνθήκης για τη Σταθερότητα, τον Συντονισμό και τη Διακυβέρνηση και του Δημοσιονομικού Συμφώνου, έχει αναλάβει τη διεθνή νομική υποχρέωση να εισαγάγει ρητά στο Σύνταγμά της τον χρυσό δημοσιονομικό κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού ή μάλλον του μέγιστου επιτρεπτού, υπό όρους, δημοσιονομικού ελλείμματος. Ο κανόνας αυτός ισχύει, ούτως ή άλλως, στην ελληνική έννομη τάξη με σχετικά αυξημένη νομική ισχύ, εφόσον περιλαμβάνεται σε διεθνή συνθήκη που έχει ήδη κυρωθεί από την Ελλάδα με νόμο.

Περισσότερα...

Αθήνα, 12 Νοεμβρίου 2018

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ *

Η φενάκη της άμεσης δημοκρατίας και η φθορά της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης δημοκρατίας

Είναι πρόκληση το κόμμα που έχει την ευθύνη για τον απόλυτο ευτελισμό του θεσμού του δημοψηφίσματος τον Ιούλιο του 2015, να προτείνει τώρα ως βασική καινοτομία της αναθεώρησης του Συντάγματος τη συχνή και εύκολη πρόσβαση σε δημοψήφισμα! 

Το αυτοακυρωμένο δημοψήφισμα του 2015, που οι εμπνευστές του το αγνόησαν την επομένη της διεξαγωγής του, προκηρύχθηκε και οργανώθηκε κατά κραυγαλέα παράβαση των θεμελιωδών προδιαγραφών του Συμβουλίου της Ευρώπης (Επιτροπή Βενετίας) για το αδιάβλητο ενός δημοψηφίσματος: απλό και σαφές ερώτημα και απόσταση τουλάχιστον δεκαπέντε ημερών μεταξύ προκήρυξης και διεξαγωγής. Στις ίδιες εγγυήσεις επιμένει με πρόσφατη έκθεσή της η ελληνική Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Το δημοψήφισμα του 2015 προκηρύχθηκε την Κυριακή 28/6 και διεξήχθη την Κυριακή 5/7, άρα υπήρχε περιθώριο διαλόγου μόλις πέντε ημερών και το ερώτημα αφορούσε την αποδοχή ή απόρριψη πολυσέλιδων κειμένων στα αγγλικά !

Περισσότερα...

Αθήνα, 10 Νοεμβρίου 2018

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ *

Αναθεώρηση και πολιτικό σύστημα

Το άρθρο 110 παρ. 1 εντάσσει στον σκληρό πυρήνα των μη αναθεωρούμενων στοιχείων, τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος ως Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Κατά την πρώτη περίοδο της εφαρμογής του Συντάγματος (1975-1986) κυριαρχούσε στη συζήτηση η δυνατότητα της διπλής ανάγνωσης του Συντάγματος, μιας καθαρότερα κοινοβουλευτικής και μιας εν δυνάμει ημιπροεδρικής ή μάλλον «δικεφαλικής» στην κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας, λόγω των αρμοδιοτήτων που διέθετε τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Επρόκειτο για αρμοδιότητες σχετικές κυρίως με τον διορισμό του πρωθυπουργού και τη διάλυση της Βουλής, η άσκηση ή η απειλή άσκησης των οποίων έφερνε τον ΠτΔ εν δυνάμει σε αντίθεση με την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, όχι για λόγους συνταγματικότητας αλλά αμιγώς πολιτικούς. Το κοινοβουλευτικό πολίτευμα λειτουργεί μετά την αναθεώρηση του 1986 και την κατάργηση των λεγόμενων ενισχυμένων αρμοδιοτήτων του ΠτΔ, επί τριάντα δυο χρόνια, με ομαλό τρόπο, χωρίς πρόσθετες εντάσεις που οφείλονται σε συνταγματικές ρυθμίσεις. Ανταπεξήλθε στις συνθήκες της περιόδου 1989-1993 και κυρίως στη δεκαετία της οικονομικής κρίσης. Βεβαίως ο θεσμός του ΠτΔ δεν λειτουργεί ως πολιτικό αντίβαρο της κυβέρνησης. Δεν ασκήθηκαν στην πράξη ούτε υφιστάμενες αρμοδιότητες σχετικές με τον έλεγχο της συνταγματικότητας διαδικαστικών προϋποθέσεων π.χ. για την προκήρυξη δημοψηφίσματος.

Περισσότερα...

Αθήνα, 9 Νοεμβρίου 2018

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ *

Τα διαδικαστικά όρια της αναθεώρησης είναι η ουσία του Συντάγματος

Η κατάθεση πρότασης των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για κίνηση της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος μεταφέρει επιτέλους στη νόμιμη κοίτη της μια παράπλευρη «διεργασία» σχετική με την αναθεώρηση που κινείται επί δυο και πλέον χρόνια εκτός των προδιαγραφών του άρθρου 110 του Συντάγματος. Η κυβέρνηση, χωρίς να έχει αρμοδιότητα και υπό τον έλεγχο επιτροπής που διόρισε η ίδια, οργάνωσε μακροχρόνια κοινωνική διαβούλευση για την αναθεώρηση. Η διαβούλευση αυτή ήταν προφανώς εικονική. Η πρόταση που οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ υπέβαλαν στη Βουλή είναι μια σύνθεση προεκλογικών σκοπιμοτήτων που αλλού επιβάλλει συμβιβασμούς (άρθρο 3), αλλού εκτονώνεται σε ανέξοδες ρητορείες (κοινωνικά δικαιώματα) και αλλού συνιστά ομολογία της επιθυμίας να υπονομευθεί η ομαλή λειτουργία του πολιτικού συστήματος ενόψει εκλογών, αλλαγής των κοινοβουλευτικών συσχετισμών και απώλειας της εξουσίας (συνταγματική καθιέρωση απλής αναλογικής, συνεχής συγκέντρωση υπογραφών για διεξαγωγή δημοψηφισμάτων).

Θέλω να ελπίζω - με όλες τις επιφυλάξεις που επιβάλλει το θεσμικό ήθος των κυβερνώντων - ότι εγκαταλείφθηκε οριστικά η ιδέα του δήθεν συμβουλευτικού δημοψηφίσματος για τα μεγάλα θέματα της αναθεώρησης κατά παράβαση του άρθρου 110 που καθορίζει αποκλειστικά την αναθεωρητική διαδικασία και του άρθρου 44 παρ. 2 περί δημοψηφισμάτων. Χαίρομαι που, ήδη από το 2011, συμπίπτουμε με τον σημερινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε αυτή την επιστημονική θέση.

Περισσότερα...

Αθήνα, 8 Νοεμβρίου 2018

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ *

«Η δοκιμασία της αναθεώρησης - Το ιστορικό, συνταγματικό και διεθνές πλαίσιο»

Η κίνηση της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος, θέτει σε δοκιμασία τα δύο θεμελιώδη χαρακτηριστικά του Συντάγματος. Πρώτον, τον αυστηρό χαρακτήρα του στον οποίο θεμελιώνεται η υπεροχή του σε σχέση με την κοινή νομοθεσία. Και, δεύτερον, τη σχέση του με τον μακρύ ιστορικό χρόνο στον οποίο πρέπει να κινείται. Αυτό γίνεται μέσω των φιλελεύθερων εγγυήσεων του κράτους δικαίου (ανθρώπινα δικαιώματα και δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων) και μέσω της συνταγματικής οργάνωσης των δημοκρατικών διαδικασιών με τρόπο που διασφαλίζει τον έλεγχο της εκάστοτε πλειοψηφίας και τον θεσμικό ρόλο των μειοψηφιών. 

Για τον λόγο αυτό το ίδιο το Σύνταγμα θέτει όρια στην αναθεώρησή του. Όρια ουσιαστικά που αφορούν τον σκληρό πυρήνα αρχών και κανόνων που περιβάλλονται από μια «ρήτρα αιωνιότητας», όπως συμβαίνει με το άρθρο 110 παρ. 1 του ελληνικού Συντάγματος. Και όρια διαδικαστικά που αφαιρούν την αναθεωρητική αρμοδιότητα από την εκάστοτε κυβερνητική πλειοψηφία και την καθιστούν αντικείμενο αναγκαστικής «μετά πλειοψηφικής» συναίνεσης. 

Περισσότερα...

Αθήνα, 8 Νοεμβρίου 2018

Συνέντευξη Ευ. Βενιζέλου στο ράδιο ΘΕΜΑ και στον δημοσιογράφο Γ. Πρετεντέρη

Ευ. Βενιζέλος: Καλημέρα σας.

Γ. Πρετεντέρης: Έχουμε πολλά θέματα στην επικαιρότητα σήμερα, θα ήθελα να μας τα σχολιάσετε ξεκινώντας από την περίφημη συμφωνία, που μάλλον αποδεικνύεται μούφα;

Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, είχα την ευκαιρία να δώσω χθες μία μικρή συνέντευξη και να πω ότι έχει στοιχεία τα οποία είναι, προφανώς, επικοινωνιακά και άνευ περιεχομένου, «πλαστά» ως προς το περιεχόμενό της και έχει και άλλα στοιχεία που συνιστούν μία ιστορική και νομική νίκη της Εκκλησίας σε σχέση με την απαλλοτριωμένη περιουσία της και, ιδίως, σε σχέση με τις αξιώσεις που είχε από το 1952 για μία πλήρη αποζημίωση. Αυτό το οποίο σίγουρα δεν συμβαίνει είναι ένα βήμα προς τον χωρισμό, όπως διακηρύσσει ακαίρως ευκαίρως ο κ. Τσίπρας και το κόμμα του.

Περισσότερα...

Αθήνα, 6 Οκτωβρίου 2018

Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην εκδήλωση στην Παλαιά Βουλή, για τη συμπλήρωση δεκαπενταετίας από της εκδόσεως του περιοδικού «Νομοκανονικά» (5.10.2018) 

«Η θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά το Ελληνικό Σύνταγμα»

Παναγιότατε,

Κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας,

Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω από εκεί που τελείωσε ο κ. Κτιστάκης αναφερόμενος στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου τις σχετικές με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Υπό την ιδιότητά μου του εισηγητή της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, για την εκτέλεση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, δηλαδή για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των κρατών - μελών με τις αποφάσεις στις οποίες τα κράτη είναι διάδικα μέρη, αλλά και γενικότερα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) καθώς σημασία δεν έχει μόνο το με τη στενή εννοία δεδικασμένο αλλά και το ερμηνευτικό δεδικασμένο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, θέλω να υπογραμμίσω τη σημασία που έχει η Ελλάδα να καταστεί χώρα υποδειγματική ως προς τη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Αυτό συνιστά και ένα πρόσθετο επιχείρημα διεθνούς προστασίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γιατί δεν μπορούμε να αξιώνουμε από άλλες, γειτονικές χώρες, να συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις του Στρασβούργου, όταν εμείς εδώ είμαστε αντιφατικοί ή διστακτικοί. Προστατεύουμε και τον δικό μας νομικό πολιτισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα, πρωτίστως όμως προστατεύουμε μακρόπνοα ιστορικά συμφέροντα, προστατεύουμε το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός θεσμού που υπερβαίνει κατά πολύ- και ευτυχώς- τα όρια της Ελλαδικότητας που στενεύουν πάρα πολύ συχνά τον πνευματικό μας ορίζοντα.

Περισσότερα...

Αθήνα, 27 Ιουνίου 2018

Ευάγγελος Βενιζέλος

Η ψήφος των εκτός επικράτειας πολιτών - Η εφαρμογή του άρθρου 51 παρ.4 Συντ. *

Χαίρομαι που έστω και από απόσταση, έστω και ψηφιακά, μετέχω σε αυτή την πολύ σημαντική εκδήλωση στις Βρυξέλλες για τη ψήφο των εκτός επικρατείας πολιτών, για τη ψήφο των αποδήμων. Βρίσκομαι σήμερα στο Στρασβούργο και έτσι χάνω την ευκαιρία να είμαι μαζί σας, αλλά, νοερά, τουλάχιστον, είμαι και στέλνω θερμούς χαιρετισμούς.

Ας ξεκινήσω με μια πολιτική δήλωση. Προφανώς, είμαι απολύτως υπέρ της ενεργοποίησης της σχετικής συνταγματικής διάταξης, του άρθρου 51 παρ. 4, και της άσκησης στην πράξη του εκλογικού δικαιώματος από τους εκτός επικρατείας Έλληνες πολίτες. Άλλωστε, αυτό το νόημα είχε η πρωτοβουλία που πήραμε και που πήρα προσωπικά, στην Αναθεώρηση του Συντάγματος του 2001, να συμπληρωθεί η αρχική διατύπωση του άρθρου 51 παρ. 4 ώστε να υπάρχει ένα πληρέστερο συνταγματικό πλαίσιο, το οποίο βεβαίως πρέπει να ενεργοποιήσει ο κοινός νομοθέτης.

Περισσότερα...

Αθήνα, 25 Ιουνίου 2018 

Δήλωση Ευάγγελου Βενιζέλου

Πληθαίνουν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες για τα σχέδια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ σχετικά με την επικοινωνιακή και εργαλειακή χρήση του Συντάγματος και της κορυφαίας συντεταγμένης διαδικασίας της αναθεώρησης προκειμένου να διαμορφώσει τεχνητές πολώσεις και να συγκαλύψει το επίδικο αντικείμενο που είναι η βλάβη που έχει προκαλέσει και προκαλεί στη χώρα και η υπονόμευση του μέλλοντός της. Υπονόμευση δημοσιονομική, αναπτυξιακή, θεσμική.

Έχω κρούσει εδώ και πολύ καιρό τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνθήκες εκβιασμού των θεσμών και υποβάθμισης της αυστηρότητας του Συντάγματος που θα επιχειρήσει να διαμορφώσει η κυβέρνηση καθοδόν προς τις εκλογές, καταστρατηγώντας την αναθεωρητική διαδικασία μέσω δημοψηφίσματος για «δημοφιλή» θέματα και καλλιεργώντας την εσχάτη μορφή λαϊκισμού που είναι ο συνταγματικός λαϊκισμός.

Περισσότερα...

Αθήνα, 9 Ιουνίου 2018

Ευάγγελου Βενιζέλου

Σχέσεις εθνικού Συντάγματος, ΕΣΔΑ και ενωσιακού δικαίου ως προς την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων υπό συνθήκες οικονομικής κρίσης*

Είναι μεγάλη μου τιμή το γεγονός ότι η αγαπητή συνάδελφος και φίλη Τζούλια Ηλιοπούλου -Στράγγα μου ζήτησε να μετάσχω στην παρουσίαση αυτού του εμβληματικού και επιβλητικού έργου που μόλις κυκλοφόρησε με τίτλο «Γενική Θεωρία των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων» και υπότιτλο «Όψεις της πολυεπίπεδης προστασίας στον ευρωπαϊκό χώρο».

Μας συνδέουν πολλά με την συγγραφέα, ομότεχνο, φίλη, αμοιβαία εκτίμηση – θέλω να πιστεύω – αλλά και πολύ θερμά αισθήματα φιλίας. Συνειδητοποίησα τώρα, κατά τη διάρκεια του χαιρετισμού του αγαπητού Δημήτρη Παντερμανλή, ότι μας συνδέει και κάτι ακόμη που αφορά τον χώρο αυτό, το Μουσείο της Ακρόπολης. Έχω αφιερώσει ένα σημαντικό μέρος της υπουργικής μου διαδρομής στο να καταστεί εφικτή η ανέγερση του μουσείου αυτού και έτσι να πραγματοποιηθεί ένα όνειρο της Μελίνας που συνδεόταν εξαρχής στενά με το αίτημά μας για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Και η ύπαρξη του μουσείου αυτού είναι το πιο απτό, το εμπράγματο επιχείρημα για την ανάγκη της επιστροφής των λεγομένων μαρμάρων και την συνένωσή τους, εδώ, στον εκθεσιακό χώρο που αναδεικνύει τα κενά. Χαίρομαι πραγματικά γιατί η Τζούλια Ηλιοπούλου Στράγγα επί χρόνια προσφέρει τις υπηρεσίες της στο ίδρυμα αυτό ανεξαρτήτως της ειδικότερης νομικής μορφής του φορέα, και βέβαια θέλω να ευχαριστήσω με την ευκαιρία αυτή τον Δημήτρη Παντερμανλή για την αφοσίωσή του και το έργο του το οποίο έχει διεθνώς αναγνωριστεί.

Περισσότερα...