26 Απριλίου 2023
Συζήτηση στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών: «Συνθήκη της Λωζάνης: 100 χρόνια»
Συζητούν: Ευάγγελος Βενιζέλος, Κωνσταντίνα Μπότσιου, Σωτήρης Ριζάς, Ευάνθης Χατζηβασιλείου. Συντονίζει: Χρήστος Μιχαηλίδης
Χ. Μιχαηλίδης: Καλησπέρα σας και καλώς ορίσατε στο 8ο Οικονομικό Forum των Δελφών, σε μία συζήτηση που τελικά νομίζω ότι θα είναι πολύ πιο εύκολη από ό,τι ο τίτλος της και από ό,τι φοβόμουν στην αρχή, την καθιστά εύκολη νομίζω αυτή τη συζήτηση το γεγονός ότι έχω δίπλα μου ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτήν και συστήνω αμέσως το πάνελ που έχουμε εδώ. Η διαδικασία είναι ότι θα υποβληθούν ερωτήσεις τις οποίες θα απαντήσουν όλοι, θα μπορέσει ο καθένας να διακόπτει τον άλλον εάν θελήσει για να συμπληρώνει ή να κάνει οποιεσδήποτε παρατηρήσεις και από εκεί και πέρα θα δούμε πώς θα τρέξει η συζήτηση. Το θέμα μας είναι η Συνθήκη της Λωζάνης 100 χρόνια μετά.
Να σας συστήσω λοιπόν τους καλεσμένους μας σήμερα εδώ στο πάνελ. Είναι η κα. Κωνσταντίνα Μπότσιου, καθηγήτρια Πολιτικής Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά. Καλώς ορίσατε και ευχαριστούμε. Είναι ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Είναι ο κ. Σωτήριος Ριζάς, Διευθυντής Ερευνών στην Ακαδημία Αθηνών και ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου, καθηγητής Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Νομίζω ότι τα είπα σωστά.
26 Απριλίου 2023
Συζήτηση Ευ. Βενιζέλου – Ι. Μάνδρου στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, με θέμα:
«Μεταρρυθμίσεις και Σύνταγμα - Οι θεσμικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα»
Ι. Μάνδρου: Καλησπέρα και πάλι από το οικονομικό φόρουμ των Δελφών. Έχω τη μεγάλη τιμή να συζητήσω με τον κ. Ευάγγελο Βενιζέλο, πολυσχιδή προσωπικότητα, με μεγάλη πολιτική, πανεπιστημιακή κ.λπ. εμπειρία. Εγώ πάντοτε το λέω ενώπιόν του, αισθάνομαι μαθήτρια, ούτε καν φοιτήτρια, μαθήτρια. Κύριε Πρόεδρε, με τους προλαλήσαντες ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, εθίγη το θέμα της επικείμενης συνταγματικής αναθεώρησης, εσείς είστε ένα πρόσωπο κατεξοχήν αρμόδιο να μιλήσετε για αυτό, έχει γίνει πολύ συζήτηση και για την επικείμενη αναθεώρηση και τι αυτή μπορεί να περιλαμβάνει. Μάλιστα ακούσαμε προηγουμένως και τον Έλληνα δικαστή στο Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ο οποίος είπε ότι ευελπιστώ να μην είναι μόνο το άρθρο 16, δηλαδή μόνο το άρθρο που σχετίζεται με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Θέλω τη γνώμη σας επάνω σε αυτό, δηλαδή αναθεώρηση μπορεί να γίνει; Τι μπορεί να περιλαμβάνει;
Ευ. Βενιζέλος: Όπως ξέρετε έχω μία ιστορική και βιωματική επαφή με το ζήτημα γιατί ήμουν ο γενικός εισηγητής της αναθεώρησης του Συντάγματος του 2001, σε μία διαδικασία που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1995 και κράτησε παραπάνω από έξι χρόνια και διήλθε από τρεις και όχι από δύο Βουλές, γιατί η συζήτηση στην πρώτη Βουλή που διαπιστώνει την ανάγκη της αναθεώρησης επαναλήφθηκε δύο φορές σε δύο Βουλές, πριν φτάσουμε…
19 Απριλίου 2023
Απομαγνητοφώνηση της συζήτησης στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών*
Σύνταγμα και Εκλογές: Το συνταγματικό πλαίσιο των εκλογών και των διαδικασιών που αυτές ενεργοποιούν
Συζητούν: Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Ευάγγελος Βενιζέλος, Γιώργος Γεραπετρίτης, Γιώργος Κατρούγκαλος, Πηνελόπη Φουντεδάκη. Συντονίζει η Νίκη Λυμπεράκη
Ν. Λυμπεράκη: Καλησπέρα σας, χρόνια πολλά, θερμές ευχαριστίες για την παρουσία σας εδώ. Να καλωσορίσουμε και όσους μας παρακολουθούν διαδικτυακά. Χαίρομαι πάρα πολύ, το περίμενα, πάντα ο Κύκλος Ιδεών έχει θεματικές που προσελκύουν το ενδιαφέρον. Χαίρομαι πολύ γιατί είμαστε σε μία αίθουσα κατάμεστη και με αρκετούς πολύ νέους ανθρώπους.
Το θέμα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, απολύτως επίκαιρο «Σύνταγμα και Εκλογές. Το συνταγματικό πλαίσιο των εκλογών και των διαδικασιών που αυτές ενεργοποιούν», γιατί, κυρίες και κύριοι, όπως όλοι γνωρίζουμε, στις λίγες εβδομάδες που απομένουν ώς τις πρώτες εκλογές και αν υπάρξουν και δεύτερες σε ένα διάστημα συνολικά περίπου τριών μηνών, είναι πολλά τα θέματα που θα ανοίξουν μπροστά μας. Ορισμένα γνωρίζουμε ακριβώς πώς θα εκτυλιχθούν διαδικαστικά, γιατί είναι πολύ σαφείς οι συνταγματικές επιταγές, άλλα μπορεί να σηκώνουν και λίγη συζήτηση περισσότερη. Θα τα συζητήσουμε, λοιπόν, όλα αυτά σήμερα.
Θεσσαλονίκη, 31 Απριλίου 2023
Απομαγνητοφώνηση της συζήτησης Ευ. Βενιζέλου & Ν. Μαραντζίδη, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του «Στη σκιά του Στάλιν», εκδ. Αλεξάνδρεια, στη Θεσσαλονίκη (31.3.2023)
Ν. Μαραντζίδης: Σας ευχαριστώ όλους, νιώθω πολύ μεγάλη χαρά, πρέπει να σας πω συγκίνηση. Να ευχαριστήσω καταρχήν για την παρουσία του σε αυτή την ετερόδοξη, ας την πούμε έτσι, όχι συνηθισμένη παρουσίαση βιβλίου, τον πρώην Αντιπρόεδρο, καθηγητή Βαγγέλη Βενιζέλο, που με τιμά με την παρουσία του σε αυτή την ιδιαίτερη παρουσίαση όπως είπα, σε αυτή τη συζήτηση. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος είναι για εμένα παλαιός φίλος, αυτό που δεν ξέρετε μάλλον οι περισσότεροι και οι περισσότερες σε αυτή την αίθουσα είναι ότι υπάρχουν κάποιοι μυστικοί οικογενειακοί δεσμοί, ας τους πούμε έτσι. Σε μία εποχή όπου η ελληνική, ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία ήταν ένα πολύ μικρό φαινόμενο, ο πατέρας μου ήταν ιδρυτικό μέλος μαζί με τον Βαγγέλη Βενιζέλο, αλλά με μία ηγετική ομάδα εξαιρετικών ανθρώπων, τον Γιώργο Αλέξανδρο Μαγκάκη, τον Δημήτρη Τσάτσο, τον Τάσο Μήνη, τον Χαράλαμπο Πρωτοπαπά, της Σοσιαλιστικής Πρωτοβουλίας, ενός πολύ μικρού κόμματος, οι νεότεροι, είμαι σίγουρος, οι φοιτητές μου, δεν θα το θυμάστε καθόλου, το οποίο είχε και πολύ βραχύβια παρουσία στην ελληνική πολιτική ζωή, ιδρύθηκε το 1976.
15 Φεβρουαρίου 2023
Ευάγγελος Βενιζέλος
Η πολιτική θεολογία και η σχέση χριστιανικής και συνταγματικής ηθικής *
Είχα προγραμματίσει να πω λίγα λόγια για τις σχέσεις θεολογίας και κοινωνικών επιστημών, όμως τώρα, μια που ακούσαμε τα κρίσιμα αποσπάσματα του κειμένου της ομιλίας του αγίου Περγάμου, θα έλεγα να συνεχίσω στο ίδιο πνεύμα παίρνοντας αφορμή από τις τρεις πληγές που ανέδειξε ο Ιωάννης Ζηζιούλας, τον ψυχολογισμό, τον ηθικισμό και, ας πούμε, τον τεχνολογισμό, για να δούμε πώς αντιμετωπίζονται τα θέματα αυτά όχι μόνο από τη σύγχρονη ορθόδοξη μαρτυρία, αλλά και από εμάς, θύραθεν. Διότι ευχαριστώ που με χαρακτηρίσατε «θεολόγο της πολιτικής» και βεβαίως είμαι επηρεασμένος, όπως κάθε επιστήμονας των κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών, από τη θεολογία, από τη θεολογική επιστήμη, από το εκκλησιαστικό φαινόμενο, αλλά θύραθεν είναι οι προσεγγίσεις οι δικές μου. Νομικός είμαι πρωτίστως και οι κλάδοι με τους οποίους εφάπτομαι, οι πέραν της νομικής, όπως είναι κατ’ ανάγκη η οικονομία, η πολιτική επιστήμη, η κοινωνιολογία, η ιστορία, οι διεθνείς σχέσεις είναι και αυτοί κλάδοι θύραθεν προερχόμενοι.
Ως εκ τούτου, θα ήθελα να μου επιτρέψετε, παίρνοντας ως αφορμή τις τρεις έννοιες και τις τρεις αγωνίες του Ιωάννη Ζηζιούλα, να σας αναπτύξω δύο θέματα. Το πρώτο θέμα θα το ονόμαζα, πώς εμφανίζεται σήμερα η πολιτική θεολογία από τη σκοπιά της Εκκλησίας, της θεολογίας αλλά και από τη σκοπιά της νομικής επιστήμης και της θεωρίας του κράτους, η οποία ασχολείται με την πολιτική θεολογία.
9 Φεβρουαρίου 2023
Μπορεί να υπάρχει Ευρώπη εκτός Δύσης; *
Το βιβλίο του Λουκά Τσούκαλη είναι βιβλίο ισχυρών πεποιθήσεων και βαθιάς γνώσης. Ο συγγραφέας είναι πεπεισμένος και μαχητικός ευρωπαίος, αλλά και ένας βαθυστόχαστος ψύχραιμος, ρεαλιστής, μετριοπαθής αναλυτής που εντοπίζει τα ουσιώδη και θέτει με σαφήνεια τα διλήμματα. Η ενηλικίωση της Ευρώπης προϋποθέτει ή και προκαλεί την ενηλικίωση της ευρωπαϊκής θεωρίας και το γεγονός ότι ο Λουκάς Τσούκαλης είναι ένας διεθνώς πασίγνωστος, έγκυρος και αποδεκτός Έλληνας ευρωπαίος επιστήμων της ευρωπαϊκής θεωρίας είναι ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα για τη χώρα μας.
Βέβαια summa summarum, η αφετηρία της ανάλυσης του Λουκά Τσούκαλη είναι ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι ένα success story. Το ερώτημα είναι, υπό τις παρούσες συνθήκες, έχοντας την εμπειρία των αλλεπάλληλων κρίσεων, πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα μεγάλα θέματα που τίθενται. Μετά από τη βιωματική όψη των πραγμάτων που βλέπουμε στο πρώτο μέρος του βιβλίου, ο συγγραφέας τα αναλύει όλα αυτά ευσύνοπτα, με πρακτικό και υποδειγματικά στοχευμένο τρόπο στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, ταξινομώντας τα σε επτά μεγάλα κεφάλαια, το καθένα από τα οποία έχει βαρύνουσα σημασία.
6 Φεβρουαρίου 2023
Ευάγγελος Βενιζέλος*
Η Συνθήκη της Λωζάνης ως παράμετρος της εθνικής στρατηγικής
εκατό χρόνια μετά την υπογραφή της **
Θα μου επιτρέψετε, επειδή πρωτίστως είμαι νομικός, να θυμίσω ότι η Συνθήκη της Λωζάνης είναι μία εκτεταμένη δέσμη διεθνών πράξεων, συνθηκών, πρωτοκόλλων, δηλώσεων. Η τελική πράξη η οποία υπεγράφη στη Λωζάνη φέρει τον αριθμό XXVIII. Όλη αυτή η δέσμη που είναι γνωστή συνεκδοχικά ως «Συνθήκη της Λωζάνης» κυρώθηκε από την Ελλάδα στις 25 Αυγούστου 1923 ( ΦΕΚ Α ´ 238 ) με νομοθετικό διάταγμα της επαναστατικής κυβέρνησης.
Η Συνθήκη της Λωζάνης είναι πρωτίστως η Συνθήκη της ήττας για την Ελλάδα σε σχέση με τη Συνθήκη των Σεβρών και σε σχέση με το όραμα, με την αισιοδοξία, με την προσδοκία, αλλά και με την πολύ μεγάλη παρεξήγηση που προκάλεσε η Συνθήκη των Σεβρών η οποία, θυμίζω, υπεγράφη αφού είχε αρχίσει η Μικρασιατική Εκστρατεία. Άρα δεν είναι η Συνθήκη των Σεβρών που επέβαλε στην Ελλάδα την απόφαση να βρεθεί στη Σμύρνη και στην Ιωνία. Είχαν άλλωστε προηγηθεί οι εμπειρίες του 1914 και η ανάγκη να υποδεχθούμε στο μητροπολιτικό έδαφος ένα πρώτο πολύ μεγάλο κύμα προσφύγων από τη Μικρά Ασία.
26 Ιανουαρίου 2023
Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στο αμφιθέατρο του Ινστιτούτου Γκαίτε, σε εκδήλωση για τις υποκλοπές
Α. Μένουμε Ευρώπη
Ευχαριστώ τους οργανωτές για την πρόσκληση. Την αποδέχθηκα γιατί οι επιστημονικές ιδιότητες των συνομιλητών και η μακροχρόνια πανεπιστημιακή μας συνύπαρξη εγγυώνται την ποιότητα του διαλόγου. Άλλωστε συζητούμε συνεχώς μεταξύ μας σε μαθήματα και μεταπτυχιακά σεμινάρια.
Είναι προφανές ότι οι οργανωτές έχουν μια πολιτική προδιάθεση έντονα κριτική προς την κυβέρνηση και έντονα φιλική προς την αντιπολίτευση, κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το ότι καλούν εμένα συνιστά μεγάλο βήμα για αυτούς, μια εκδήλωση επιστημονικού, αντιλαμβάνομαι, σεβασμού προς πολιτικό τους αντίπαλο. Τους ευχαριστώ για αυτό.
Είναι παράδοξο ότι αυτή η κίνηση, έστω και αν υποκρύπτει κάποια πολιτική σκοπιμότητα, γίνεται αφορμή για εκδηλώσεις έντονης κριτικής ή και ανοικτής αμφισβήτησης από πολιτικούς μου ομοϊδεάτες, υποτίθεται.
25 Ιανουαρίου 2023
Ομιλία Ευ. Βενιζέλου στα εγκαίνια της ατομικής έκθεσης ζωγραφικής του Δημήτρη Λιντζέρη «Κατάθεση Ψυχής», στο Κέντρο Πολιτισμού «Μάνος Λοϊζος» της Νίκαιας
Χαίρομαι καταρχάς γιατί βρίσκομαι στον χώρο αυτό, στη Νίκαια, στο Πολιτιστικό Πολυκέντρο, γιατί ζω μαζί σας αυτή την ωραία ατμόσφαιρα της αποκάλυψης ενός άλλου προσώπου, πιο ιδιωτικού , πιο αυθεντικού, του αγαπημένου μου φίλου και παλιού συναδέλφου στη Βουλή των Ελλήνων, του Δημήτρη Λιντζέρη.
Μιλώ τα τελευταία χρόνια για την προσωπική μου μετακίνηση από το πεδίο της πολιτικής, της μαχόμενης πολιτικής, της κομματικής πολιτικής, της συμβατικής, στη σφαίρα της μεταπολιτικής. Η μεταπολιτική είναι βεβαίως τμήμα του δημόσιου χώρου, είναι μία βαθιά και ουσιαστικά πολιτική δραστηριότητα, με μία θεμελιώδη διαφορά από αυτό που λέγεται συμβατική πολιτική, δεν διεκδικεί κανείς την ψήφο του εκλογικού σώματος, άρα δεν υπακούει στους καταναγκασμούς αυτής της σχέσης με την κοινωνία, με το εκλογικό σώμα. Μπορεί να εκφρασθεί πολύ πιο ελεύθερα, με έναν τρόπο που είναι ειλικρινέστερος, δεν εξυπηρετεί σκοπιμότητες και ως εκ τούτου μπορεί να είναι κανείς πιο γνήσιος, εφόσον το θέλει να αποκαλύπτει πτυχές της συνείδησής του και βεβαίως να παρουσιάζει τις σκέψεις του, τα συναισθήματά του και άλλες του ιδιότητες που όταν ο πολιτικός είναι μάχιμος και μαχόμενος είναι αναγκασμένος πολλές φορές να τις κρύψει γιατί μπορεί να «μειώνουν» τη σοβαρότητα, τον επαγγελματισμό και την αφοσίωση του πολιτικού.
24 Ιανουαρίου 2023
Παρεμβάσεις Ευάγγελου Βενιζέλου στη συζήτηση με θέμα «Ουκρανία: Το αυτοκέφαλο κι ο πόλεμος που άλλαξαν τον κόσμο» που διοργανώθηκε από τον Οργανισμό Ανάδειξης Ελληνικού και Ορθόδοξου Πολιτισμού μέσω της δράσης «Ορθοδοξία in forum» στις 24.1.2023.
Συντονίζει ο Ανδρέας Λουδάρος
Α΄ Παρέμβαση
Ανδρ. Λουδάρος: Πώς τα βλέπετε τα πράγματα τώρα εσείς; Εκκλησιαστικά ο Σεβασμιότατος μου τα περιέγραψε πιο μαύρα από όσο τα είχαμε δει να μαζεύονται τα σύννεφα.
Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας κ. Μακάριος : Συγνώμη εάν σας απογοήτευσα.
Ανδρ. Λουδάρος: Είναι η πραγματικότητα Σεβασμιότατε, και εγώ δημοσιογράφος είμαι, πάντα λέω, μην κυνηγάτε το δίαυλο και τον ταχυδρόμο.
Ευ. Βενιζέλος: Όταν κάναμε την πρώτη συζήτηση το Νοέμβριο του 2018, δεν υπήρχε ο πόλεμος. Υπήρχε το αυτοκέφαλο και το εκκλησιαστικό πρόβλημα. Τους τελευταίους όμως έντεκα μήνες έχουμε τον πόλεμο, έχουν αλλάξει ριζικά οι συνθήκες και μπορούμε να διαπιστώσουμε τώρα ότι η πρωτοβουλία του Πατριάρχη να χορηγήσει τον Τόμο ήταν κατά κάποιον τρόπο προφητική, διότι στην πραγματικότητα έδωσε μία προκαταβολική, καθ’ υποφορά –όπως λέμε στα νομικά– απάντηση, στα ιδεολογικά και πολιτικά επιχειρήματα με τα οποία ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να νομιμοποιήσει τη στρατιωτική εισβολή και τον πόλεμο στην Ουκρανία.