Παρασκευή, 30 Μαΐου 2014
Χαιρετισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Βενιζέλου στο Άτυπο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στην Αθήνα
Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί συνάδελφοι.
Κατ’ αρχάς, καλώς ήρθατε στην Αθήνα. Είναι μεγάλη χαρά να σας βλέπω όλους εδώ σήμερα, ιδίως εν όψει των εκτενών πολιτικών συζητήσεων που γίνονται αυτή την περίοδο στις πρωτεύουςές μας, μετά τα αποτελέσματα των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Αλλά ακριβώς αυτό το χρονικό πλαίσιο είναι πρόσφορο για να υπάρξει συνάφεια των θεματικών που συζητούνται, εδώ, σήμερα.
Οι ευρωπαϊκές εκλογές επιβεβαίωσαν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, το κοινό μας σπίτι, βρίσκεται σε μία κρίσιμη συγκυρία και το Συμβούλιο Υπουργών σε ένα σταυροδρόμι.
Τα πολιτικά προβλήματα που ανακύπτουν από τις εκλογές για το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι:
- Η άνοδος της άκρας δεξιάς, ή ακόμα και ανοιχτά νεοναζιστικών κομμάτων σε κάποια κράτη–μέλη. Η γραμμική σκέψη που λέει ότι αυτό αποτελεί συνέπεια της οικονομικής κρίσης είναι λανθασμένη. Επειδή υπάρχουν κράτη-μέλη, τα οποία, παρά το ότι βιώνουν μία σοβαρή κρίση, δεν εμφανίζουν παρόμοια φαινόμενα. Και επίσης, υπάρχουν κράτη-μέλη, τα οποία δεν έχουν πληγεί έντονα από την κρίση, αλλά, ωστόσο, γίνονται μάρτυρες αυτού του φαινομένου. Κατά συνέπεια, πρέπει να ερευνήσουμε εις βάθος τις μετακινήσεις στη διαστρωμάτωση των ευρωπαϊκών κοινωνιών και τα όρια της πολιτικής συμπεριφοράς των Ευρωπαίων πολιτών. Μία απρόσωπη, γραφειοκρατική Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται εύκολος στόχος, στο όνομα της δημοκρατίας, της εθνικής κυριαρχίας και της κοινωνικής συνοχής. Παρατηρούμε, συνεπώς, το αντιφατικό φαινόμενο του να μετατρέπονται οι θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ από εργαλεία για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σε υποκριτικά επιχειρήματα της άκρας δεξιάς.
- Δεύτερον, η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού κάθε κατηγορίας. Εκτός από τον παραδοσιακό πολιτικό εθνικιστικό ευρωσκεπτικισμό, έχουμε, επίσης, τον οικονομικό ευρωσκεπτικισμό, ο οποίος γεννάται από τις επιπτώσεις των ευρωπαϊκών πολιτικών.
- Τρίτον, η έκδηλη αγωνία πολλών ευρωπαϊκών κοινωνιών για την ουσία της οικονομικής πολιτικής. Το θεμελιώδες αίτημα για ανάπτυξη και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, πρέπει να υπηρετηθεί μέσα από όλες τις ειδικότερες επιμέρους πολιτικές της Ένωσης και από τους ίδιους τους θεσμούς οικονομικής διακυβέρνησης, τόσο της Ένωσης των 28, όσο και της Ευρωζώνης. Οι Ευρωπαίοι πολίτες θέλουν ο συνδυασμός της εθνικής και της ευρωπαϊκής πολιτικής να αποδίδει, πρακτικά, για αυτούς τους ίδιους τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Συνεπώς, η διαδικασία επιλογής του νέου Προέδρου της Επιτροπής και η στελέχωση όλων των άλλων κρίσιμων θέσεων στο θεσμικό οικοδόμημα της ένωσης όπως ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Ύπατος Εκπρόσωπος κ.ο.κ. αφορά, βεβαίως, πρωτίστως, την αναγνώριση του ενισχυμένου ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τις σχέσεις Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αφορά, όμως, κατά βάθος, την ερμηνεία των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών και την αντίληψη μας για την πραγματική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη.
Αυτό αφορά τον ευρωπαϊκό συσχετισμό δυνάμεων, όπως αποτυπώνεται στην σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά και διακυβερνητικούς συσχετισμούς που, με την σειρά τους, αφορούν πάγιες εθνικές στρατηγικές των κρατών-μελών αλλά και εσωτερικούς συγκυριακούς πολιτικούς συσχετισμούς στα κράτη-μέλη.
Άρα, στην πραγματικότητα, τώρα, πρέπει να διατυπωθεί μια ολοκληρωμένη αφήγηση για την Ευρώπη που απαιτεί συμφωνίες, μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτικών κομμάτων, αλλά και μεταξύ των κρατών-μελών. Είναι δε λογικό αυτό να συνδέεται και με τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις σε όλα τα κράτη–μέλη.
Συνεπώς, η διαδικασία επιλογής του νέου Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και όλες οι άλλες επιλογές είναι μια κρίσιμη διαδικασία που αφορά την ερμηνεία της Συνθήκης και την σχέση μεταξύ των οργάνων.
Το πιο κρίσιμο, όμως, είναι να έχει προηγηθεί μια διορατική και ολοκληρωμένη ερμηνεία της κατάστασης στην Ευρώπη και να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις, επί της ουσίας, που να δίνουν απάντηση στις αγωνίες και στις προτεραιότητες των Ευρωπαίων πολιτών.
Τα θέματα της σημερινής ημερήσιας διάταξης δεν έχουν στόχο να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο για τη διεξαγωγή συζητήσεων σχετικά με πιθανές τροποποιήσεις της Συνθήκης.
Οι ισχύουσες Συνθήκες οι οποίες συνήφθησαν μετά από μακρά περίοδο περισυλλογής, είναι οι ενδεδειγμένες για την αποτελεσματική λειτουργία των διοργανικών σχέσεων και παρέχουν ευκαιρίες που όμως δεν έχουν ακόμη πλήρως αξιοποιηθεί.
Η Ελληνική Προεδρία επιλέγει να συζητήσει ζητήματα σχετικά με την ενίσχυση του ΣΓΥ και την προοπτική διοργανικών διακανονισμών που αφορούν όχι μόνο τη θεσμική τους διάσταση αλλά κυρίως την εξέταση επιλογών πολιτικής.
Η ΕΕ χρειάζεται το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων ως φόρουμ ουσιαστικού πολιτικού διαλόγου και τις διοργανικές συμφωνίες ως θεματοφύλακες της θεσμικής ισορροπίας και της αποτελεσματικής λειτουργίας της ΕΕ.
Σας έχουμε ήδη διαβιβάσει δύο έγγραφα διαβούλευσης στα οποία παρουσιάζουμε τις σκέψεις μας σχετικά με τα δύο θέματα στην ημερήσια διάταξη.
Σήμερα, αναμένουμε τα σχόλιά σας ώστε να μπορέσουμε να καταρτίσουμε ένα αποτελεσματικό σχέδιο που θα μπορέσει να παράγει αποτελέσματα κατά τη διάρκεια των δύο επόμενων Προεδριών.
Opening remarks of DPM/FM Venizelos at the Informal General Affairs Council (Athens, 30 May 2014)
Ladies and Gentlemen, Dear colleagues,
First of all, welcome to Athens. It is indeed a pleasure to see you all here today, especially in view of long political debates currently under way in our capitals following the results of the elections for the European Parliament. But it is exactly this time frame that is conducive to the pertinence of the thematics of our discussions here, today.
The European Elections confirmed that the EU, our common home, is currently at a critical juncture. And the Council of Ministers at a crossroads.
The political problems arising from the elections for the new European Parliament are:
The rise of the extreme right, or even of openly pro-Nazi parties in some member states. The linear thinking that says that this is a product of the economic crisis is mistaken. Because there are member states that, despite experiencing a major crisis, do not have such phenomena. And there are also member states that have not been hit very hard by the crisis, but nevertheless have seen the development of this phenomenon. So we have to look in depth at the shifts in the stratification of European societies and in the boundaries of European citizens’ political conduct.
A faceless, bureaucratic European Union becomes an easy target in the name of democracy, of national sovereignty, and of social cohesion. We thus have the contradictory phenomenon of the fundamental values of the European Union going from being tools for the promotion of European integration, to becoming hypocritical arguments in the hands of the extreme right.
Second, the rise of euroscepticism of all kinds. Beside the traditional political nationalistic euroscepticism, we also have economic euroscepticism that derives from the impact of European policies.
Third, the express concern of many European societies regarding the substance of economic policy. The fundamental demand for growth and the creation of new jobs must be served through all of the specific, individual policies of the Union and by the economic governance institutions themselves, of both the EU-28 and the eurozone. The citizens of Europe want the combination of national and European policy to produce, in practical terms, the best possible results for them.
Consequently, the process of choosing a new President of the Commission and of filling all the critical posts in the Union’s institutional structure – including the President of the European Council, the High Representative, and so on – naturally concerns, first and foremost, the recognition of the enhanced role of the European Parliament and the relations between the Parliament and the European Council.
But it also concerns, deep down, the interpretation of the results of the European elections and our perception of the real social and political situation in Europe.
This concerns the European balance of power, as reflected in the composition of the European Parliament, but also inter-governmental power relations, which, in their turn, have to do with longstanding national strategies of the member states, as well as with the state of affairs in the domestic political balance of power in the member states.
Thus, what is really needed now is the formulation of a comprehensive narrative for Europe; a narrative that requires agreements amongst the European political parties and amongst the member states. So it is reasonable that this should also be linked to domestic political developments in all the member states.
Consequently, the process of choosing a new President of the European Commission – and all the other choices – is a critical process that concerns the interpretation of the Treaty and the relationship between the organs.
But what is most critical is that this be preceded by a visionary and comprehensive interpretation of the situation in Europe, and that the political decisions taken provide a substantive response to the concerns and priorities of European citizens.
The items on the Agenda today are not intended to provoke discussions for possible Treaty amendments.
The Treaties in force, which were concluded after a long period of reflection, are adequate for the effective functioning of the inter-institutional relations and provide opportunities not yet thoroughly exploited.
The Hellenic Presidency chose to discuss the issues of the GAC’s strengthening and the perspective of inter-institutional arrangements not only for their institutional dimension, but mainly for the emergence of policy options.
EU needs the General Affairs Council as a forum for substantive political debate and the inter-institutional agreements as guardians of the EU institutional balance and effective function.
We have already sent you two consultation documents, outlining our thoughts on the Agenda’s two items, respectively.
Today we are looking forward to getting your feedback, so we can develop a plan that will work and will be able to deliver results during the next Presidencies.
