5 Ιουνίου 2008

«Οικονομική και Περιβαλλοντική κρίση»

1.    Η «οικονομική και περιβαλλοντική» κρίση είναι ένας κομψός όρος πίσω από τον οποίο κρύβεται το καθημερινό άγχος και η ανασφάλεια του Έλληνα πολίτη που νιώθει να απειλείται από παντού. Ο πολίτης ζει στο επίκεντρο μιας πολύπλευρης κρίσης που ναι μεν έχει διεθνείς διαστάσεις, επιδεινώνεται όμως σοβαρά για καθαρά εγχώριους λόγους και εκδηλώνεται στο δικό του προσωπικό, οικογενειακό, αλλά και επιχειρηματικό επίπεδο.

2.    Η περιβαλλοντική κρίση, βασική πτυχή της οποίας είναι η ενεργειακή κρίση, είναι τελικά κρίση του μοντέλου ανάπτυξης, δηλαδή θεμελιώδης διάσταση της οικονομικής κρίσης. Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πίσω από την περιβαλλοντική κρίση βρίσκεται η απάνθρωπη αδικία που επικρατεί στον πλανήτη. Δεν αρκεί να επικρατήσει μία οικολογική αντίληψη στη Δύση. Το ζήτημα είναι οι παγκόσμιες ανισότητες.

3.    Ας έρθουμε ξανά στην Ελλάδα. Η οικονομική κρίση στην καθημερινή ζωή του πολίτη είναι συνώνυμη της ακρίβειας. Η ακρίβεια είναι αφενός μεν αποτέλεσμα της αισχροκέρδειας και της «καρτελοποίησης» της αγοράς, αφετέρου δε συνέπεια της εισοδηματικής ανεπάρκειας και ανισότητας. Η ακρίβεια δεν αφορά όλους εξίσου. Θίγει πρωτίστως τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Ο πληθωρισμός του φτωχού, αλλά και μεσαίου νοικοκυριού είναι πολύ υψηλότερος του επίσημου πληθωρισμού της ΕΣΗΕ.

Ο πολίτης τα εισπράττει όλα αυτά ως αδυναμία του κράτους και άρα του πολιτικού συστήματος να προβλέψει, να αποτρέψει ή έστω να διαχειριστεί την κρίση. Η κρίση μετατρέπεται έτσι σε πολιτική, σε κρίση νομιμοποίησης της κυβέρνησης, αλλά και του πολιτικού συστήματος γενικά. Οι καθυστερημένες και σπασμωδικές κινήσεις της κυβέρνησης, που θέλει να εμφανίσει το πρόβλημα της ακρίβειας ως απλώς εισαγόμενο, θα χαθούν ως σταγόνες στον ωκεανό.

4.    Η χώρα στερείται σχεδίου. Η κυβέρνηση βαδίζει στα τυφλά. Η δε διαχειριστική της ανεπάρκεια είναι προφανής Μια απογοητευμένη και απαισιόδοξη χώρα δύσκολα μπορεί να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της. Απαιτούνται άλλου τύπου – πιο γενναίες, πιο δίκαιες, πιο διορατικές και πιο συστηματικές – δημόσιες πολιτικές. Μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική, ένα σύγχρονο, ανταγωνιστικό, κοινωνικά δίκαιο, «πράσινο», μεταβιομηχανικό μοντέλο ανάπτυξης που να βασίζεται στο τρίπτυχο: Σύγχρονη δυναμική οικονομία – Κοινωνία συνοχής – Περιβαλλοντική ευαισθησία και διορατικότητα.

5.    Η χώρα χρειάζεται όραμα και στρατηγική. Το πρόβλημα όμως δεν βρίσκεται στις ιδέες και στη ρητορεία. Όλοι λίγο ή πολύ μιλούν για πράσινο μοντέλο ανάπτυξης, για ενεργειακό σχεδιασμό με έμφαση στη συμμετοχή της Ελλάδας στα ενεργειακά δίκτυα και στις ΑΠΕ, για επώνυμα αγροτικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, για νέες μορφές τουριστικών υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις τάσεις της διεθνούς ζήτησης, για την ιδιαίτερη σημασία που έχουν ορισμένοι κλάδοι της μεταποίησης όπως αυτός των τροφίμων και ποτών, για την σημασία του τομέα των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορίας, για την ανάγκη υποστήριξης της καινοτομίας και της έρευνας, για τη σημασία του διανοητικού κεφαλαίου και άρα της εκπαίδευσης μέσα σε μία παγκόσμια κοινωνία της γνώσης.

Το ζήτημα βρίσκεται στην πολιτική αποφασιστικότητα και στη νομοθετική και διοικητική αποσαφήνιση και διευκόλυνση των στόχων αυτών.

Άρα το οικονομικό και περιβαλλοντικό, δηλαδή το αναπτυξιακό πρόβλημα της χώρα είναι πρόβλημα κυρίως πολιτικό γιατί μόνο με σοβαρές πολιτικές πρωτοβουλίες μπορεί να συναφθεί η αναγκαία και ισορροπημένη Εθνική Κοινωνική Αναπτυξιακή και Περιβαλλοντική Συμφωνία που να θέτει ως στόχο μία δυναμική οικονομία, μια ανθρώπινη κοινωνία, ένα σύγχρονο, λειτουργικό και αποτελεσματικό κράτος δικαίου που εγγυάται τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά δικαιώματα. Αυτή είναι η Ελληνική Προοδευτική Ατζέντα της επόμενης δεκαετίας.

6.    Στο πλαίσιο μιας τέτοιας Εθνικής Συμφωνίας το κράτος οφείλει και μπορεί να εγγυηθεί και να προσφέρει:

• Την απλούστευση, την κωδικοποίηση και την σταθερότητα της νομοθεσίας στο βαθμό που το επιτρέπει το ευρωπαϊκό κοινωνικό δίκαιο με τον όγκο και την εξέλιξη του. Μια νομοθεσία που θα διέπεται «οριζόντια» από τη λογική του νέου μοντέλου ανάπτυξης, όπως το ορίσαμε προηγουμένως.

• Την συμφιλίωση της δημόσιας διοίκησης με την έννοια της επιχειρηματικότητας, με χαρακτηριστικά σημεία τις διαδικασίες ίδρυσης επιχειρήσεων και αδειοδότησης των δραστηριοτήτων τους.

• Την αλλαγή στο χώρο της δικαιοσύνης με απλούστευση των δικονομικών διαδικασιών και εισαγωγή εναλλακτικών μορφών δικαιοσύνης, όπως οι διαιτησίες με τη συνεργασία των επιμελητηρίων και των δικηγορικών συλλόγων.

• Τη δραστική μείωση του λεγόμενου διοικητικού κόστους που τελικά επιβαρύνει την τιμή των προϊόντων και των υπηρεσιών.

• Μια Εθνική Συμφωνία Φορολογικής Εμπιστοσύνης που θα οδηγεί σε ένα απλό και διαφανές φορολογικό σύστημα χωρίς τις αγκυλώσεις ενός Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων που αγνοεί τις σύγχρονες επιχειρηματικές πρακτικές. Ένα φορολογικό σύστημα που λειτουργεί αυτόματα ως μηχανισμός κινήτρων υπέρ της «πράσινης» ανάπτυξης, της καινοτομίας και της έρευνας.

• Ένα σύγχρονο ρυθμιστικό πλαίσιο ελεύθερης και διαφανούς λειτουργίας της αγοράς, προστασίας του υγιούς ανταγωνισμού, καταπολέμησης της «καρτελοποίησης» και της «στεγανοποίησης» μεγάλων τομέων. Μόνο ένα τέτοιο πλαίσιο μπορεί να προστατεύσει τον καταναλωτή και τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα από την αισχροκέρδεια.

• Ένα πλέγμα πρακτικών μέτρων για τη στήριξη της μικρής και μεσαίας επιχείρησης σε συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα.

• Δραστική αύξηση των κονδυλίων για την έρευνα και την τεχνολογία. Φυσικά και για την παιδεία.

• Ένα Ταμείο Υποστήριξης της Νέας Γενιάς, των νέων επιστημόνων, επαγγελματιών και επιχειρηματιών στο ξεκίνημα τους σε συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα υπό την εγγύηση του κράτους. Παράλληλο μέτρο πρέπει να είναι η πλήρης φορολογική απαλλαγή για τα πέντε πρώτα χρόνια.

• Ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για όσους έχουν πραγματική ανάγκη, μέσω των Δήμων, με υπολογιζόμενο δημοσιονομικό κόστος ύψους περίπου 0,4% του ΑΕΠ που περιορίζει την απόλυτη φτώχεια και μεταφέρεται στη ζήτηση.

7.    Από τη δική του πλευρά ο επιχειρηματικός κόσμος οφείλει να αποδείξει την κοινωνική και περιβαλλοντική του ευθύνη. Αυτό αφορά πρωτίστως:

• Την υπεύθυνη πιστοποίηση της ποιότητας και της υγιεινής όλων των αγαθών και όχι μόνο τροφίμων και ποτών.

• Την αυστηρή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

• Τη διαφανή παρουσίαση των στοιχείων κόστους και της εξέλιξης των τιμών από τον παραγωγό στον καταναλωτή σε σύγκριση με τα αντίστοιχα στοιχεία στις αγορές των άλλων κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Τη συμμετοχή στην αυστηρή αντιμετώπιση των ολιγοπωλιακών καταστάσεων και των εναρμονισμένων πρακτικών.

• Την ανάληψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων για την πραγματοποίηση επενδύσεων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

• Την ανάληψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων για την αύξηση της ιδιωτικής δαπάνης στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας.

• Την καλόπιστη συμμετοχή στον κοινωνικό διάλογο και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.

• Την πιστή εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας.

8.    Πιστεύω ότι με την συμφωνία αυτή μπορεί να γίνει το πρώτο και κρίσιμο βήμα για την αύξηση της εθνικής ανταγωνιστικότητας, για ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος δικαίου που προωθεί ένα πράσινο μοντέλο ανάπτυξης και προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά στις επιχειρήσεις, στους εργαζομένους, τους ανέργους, τους συνταξιούχους το επιστημονικό δυναμικό, τη νέα γενιά της χώρας.

 

---

* Στη συζήτηση συμμετείχαν επίσης ο πρώην Υπουργός Στέφανος Μάνος και ο επιχειρηματίας Ευάγγελος Μυτιληναίους με συντονιστή τον δημοσιογράφο Παύλο Τσίμα. Η εκδήλωση έγινε στο Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία (αίθουσα Ballroom).

 

• Προηγούμενο