Στρασβούργο, 5 Φεβρουαρίου 2014
Παρέμβαση Αντιπροέδρου Κυβέρνησης και ΥΠΕΞ Ευ. Βενιζέλου σε ολομέλεια Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε.-Ρωσίας
Κύριε Πρόεδρε,
Μολονότι η περιοδική Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. δεν μετέχει στις Συνόδους Κορυφής με τη Ρωσία, έχω τη χαρά να σας ενημερώσω, εκπροσωπώντας την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Catherine Ashton.
Η Σύνοδος με τη Ρωσία, έδωσε την ευκαιρία στην παρούσα χρονική συγκυρία, στην παρούσα χρονική συγκυρία, να συζητηθούν ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα με τη Ρωσία. Είναι αναγκαίο να μεταδώσουμε το ισχυρό μήνυμα, ότι οι πρόσφατες κρίσιμες εξελίξεις πρέπει να αντιμετωπισθούν, ούτως ώστε να τεθεί η Εταιρική Σχέση σε ορθή τροχιά.
Τούτο αφορά, στην διαφορετική προσέγγιση της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και της Ουκρανίας, καθώς και ορισμένα εμπορικής φύσεως ζητήματα, που αποτελούν σημεία τριβής, σημεία που θα μπορούσαν εύκολα να επιλυθούν. Οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του ΠΟΕ, αλλά και αυτές που αφορούν στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες πρέπει να γίνονται σεβαστές.
Πραγματοποιήθηκε ένας ειλικρινής και ανοικτός διάλογος για αυτά τα θέματα στη Σύνοδο. Χαιρετίζουμε, ιδιαίτερα, την ετοιμότητα της Ρωσίας να συμμετάσχει σε μία τέτοια συζήτηση. Πιστεύουμε, ότι η Ρωσία αντιλαμβάνεται τόσο τις προκλήσεις που οι εξελίξεις αυτές ενέχουν για τις σχέσεις μας, όσο και ότι η ίδια έχει ένα ισχυρό συμφέρον να διατηρήσει αυτή τη συνεργασία σε όσο πιο εποικοδομητικό πλαίσιο είναι δυνατό.
Γνωρίζω πως ο Επίτροπος Fule, ο οποίος έχει καταβάλει πολύ σημαντικές προσπάθειες για την Ανατολική Εταιρική Σχέση, θα έχει περισσότερα να πει για αυτά τα θέματα και για τα αποτελέσματα των συνομιλιών.
Επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω, ότι και για τις δύο πλευρές, είναι σαφής ο βαθμός αληλλεξάρτησής τους. Η ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο, με διαφορά, εμπορικό εταίρο της Ρωσίας, καλύπτοντας το 45% του συνολικού ρωσικού εξαγωγικού εμπορίου και η Ρωσία είναι ο τρίτος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Η ασφάλεια στη κοινή μας ήπειρο και ευρύτερα, μπορεί να επιτευχθεί, μόνο εάν Ρωσία και ΕΕ συνεργασθούν στενά. Λαμβάνοντας αυτό υπ’ όψιν, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η συνεργασία μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας σε θέματα εξωτερικής πολιτικής αξιολογήθηκε θετικά κατά τη διάρκεια της Συνόδου.
Και οι δύο πλευρές, εκτίμησαν την καλή συνεργασία τους στο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και η Ρωσία συνεχάρη την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Catherine Ashton, για την προσωπική της συμβολή στην επιτυχή έκβαση των συνομιλιών Ε3+3. Προκειμένου να επιτευχθεί πλέον μία μόνιμη λύση με το Ιράν, παραμένει ζωτικής σημασίας η συνέχιση αυτής της πολύ καλής συνεργασίας ΕΕ-Ρωσίας.
Όσον αφορά στη Συρία, συνεργαζόμαστε πλέον πολύ καλύτερα με τη Ρωσία, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της Διάσκεψης «Γενεύη ΙΙ». Η Ε.Ε. έδωσε έμφαση στην ανάγκη της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στους Σύρους πολίτες και αυτό ήταν βασικό σημείο των παρεμβάσεων στο Μοντρέ όπου είχαν προσκληθεί οι ΥΠΕΞ πολλών χωρών από τον Γεν. Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.
Προφανώς, η κατάσταση στην Ουκρανία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη Σύνοδο, αλλά δεν ήταν το μόνο θέμα. Η Ρωσία πρότεινε εκ νέου τριμερείς συνομιλίες για την Ουκρανία, αλλά η ΕΕ δεν δέχθηκε αυτή την πρόταση, διότι οι διμερείς μας σχέσεις πρέπει να παραμείνουν διμερείς.
Αποτελεί σημαντική εξέλιξη η συμφωνία για την έναρξη διμερών διαβουλεύσεων εμπειρογνωμόνων για την Ανατολική Εταιρική Σχέση και τις Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου [DCFTAs] και τις πιθανές τους συνέπειες για την ρωσική οικονομία. Ελπίζουμε, πως σε αυτές τις συναντήσεις θα πραγματοποιηθεί εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας κατά το προσεχές διάστημα, βελτιώνοντας την συνεργασία και κατανόηση, εν όψει και της επόμενης Συνόδου στις 3 Ιουνίου στο Σότσι.
Άλλη μία σημαντική εξέλιξη είναι η υιοθέτηση μίας κοινής δήλωσης για την συνεργασία στον τομέα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Σε αυτήν, επαναλάβαμε την δέσμευσή μας να συνεργασθούμε για την αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής, βασισμένοι στο σεβασμό του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,
Δεδομένων των πρόσφατων γεγονότων, η Σύνοδος δεν αναμενόταν, να είναι ιδιαίτερα εύκολη. Ωστόσο, είχαμε τη δυνατότητα να μιλήσουμε με ειλικρίνεια και θεωρώ ότι αυτή η ειλικρίνεια υπήρξε και από την άλλη πλευρά και πως κάναμε μία καλή αρχή, για να επαναφέρουμε τη σχέση μας στην ορθή τροχιά. Υπάρχουν πολλά ζητήματα, τα οποία μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε μόνο μέσω της στενής συνεργασίας. Έτσι, τόσο η ΕΕ, όσο και η Ρωσία έχουμε ένα ισχυρό συμφέρον να εργασθούμε μαζί. Αυτό, ασφαλώς και δεν μας αποτρέπει από το να εκφραζόμαστε ανοικτά, όταν αυτό απαιτείται. Θεωρώ, ότι καταφέραμε να επιτύχουμε και τα δύο κατά τη διάρκεια της Συνόδου της προηγούμενης εβδομάδας.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Δευτερολογία
Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε. Άκουσα με προσοχή τις πολύ σημαντικές παρεμβάσεις των αξιότιμων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πρέπει να τονίσω ότι σέβομαι και σεβόμαστε, ως Προεδρία, απολύτως όλες τις ευαισθησίες. Ευαισθησίες εθνικές, ιστορικές, γεωγραφικές, αλλά και ευαισθησίες ιδεολογικές. Ήταν πολύ εποικοδομητική και επιβοηθητική η συζήτηση μετά την εμπειρία της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής, που σας την περιγράψαμε και ο Επίτροπος ο κος Füle και εγώ. Συμφωνούμε, ως Προεδρία, με όλους εκείνους που θεωρούν ότι ως EE έχουμε μόνο μια επιλογή: Τη διαμόρφωση εποικοδομητικών σχέσεων με τη Ρωσία. Η Ρωσία δεν είναι ούτε εύκολος, ούτε απλός εταίρος, αλλά είναι αναγκαίος και κρίσιμος εταίρος. Νέες διαχωριστικές γραμμές και νέες σφαίρες επιρροής στην Ευρώπη πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθούν.
Θα ήμασταν απολύτως ανιστόρητοι εάν αφήναμε να εξελιχθούν τα πράγματα προς διλημματικές ή διχαστικές καταστάσεις. Αυτό θα ήταν αντίθετο προς τα συμφέροντα και της Ευρώπης, και της Ρωσίας. Η βελτίωση των σχέσεων Ευρώπης-Ρωσίας θα αποβεί πολλαπλά επωφελής. Δεν είναι μόνον το εμπόριο και οι επενδύσεις, αυτές είναι σίγουρα θεμελιώδεις σχέσεις, οι οποίες επηρεάζουν και τις πολιτικές μας κατευθύνσεις. Συνεπώς, τα εμπόδια στις εμπορικές συναλλαγές πρέπει να καταργηθούν. Πρέπει να αυξηθεί, ούτως ή άλλως αυξάνεται το διμερές εμπόριο. Υπάρχει μια θετική προοπτική, υπάρχει προοπτική αμοιβαίων επενδύσεων. Πρέπει όλα αυτά να τα αξιοποιήσουμε εφόσον το μεγάλο μας πρόταγμα, το μεγάλο ευρωπαϊκό πρόταγμα, είναι η ανάπτυξη, η δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Υπάρχουν, όμως, και τα πολιτικά ζητήματα. Δεν μπορούμε να κάνουμε μια συζήτηση για τη Σύνοδο Κορυφής και για την εταιρική σχέση ΕΕ-Ρωσίας και να ξεχνάμε τα όσα έχουμε πει σε προηγούμενες συζητήσεις, ακόμη και σήμερα στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για το πόσο κρίσιμη και αναγκαία είναι η συνεργασία ΕΕ και Ρωσίας, για τις εξελίξεις στη Συρία, για τις εξελίξεις στο Ιράν και για την επίτευξη μιας οριστικής συμφωνίας για τον έλεγχο των πυρηνικού προγράμματος. Είναι προφανές ότι όταν ασχολούμαστε με την εταιρική σχέση ΕΕ-Ρωσίας, συνυπολογίζουμε και το πώς εξελίσσεται η σχέση Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και Ρωσίας. Όταν συζητούμε για τη σχέση ΕΕ-Ρωσίας, σίγουρα συνυπολογίζουμε το πώς εξελίσσεται η σχέση ΝΑΤΟ-Ρωσίας και το Συμβούλιο που λειτουργεί, το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας.
Για να αξιοποιήσω μια παρατήρηση που έκανε η κα Γιαννάκου προηγουμένως, πράγματι πρέπει να δούμε ποια είναι η υπεραξία της ευρωπαϊκής πολιτικής σε σχέση με τη Ρωσία. Προσωπικά μιλώντας έχω πολύ συχνά την εντύπωση ότι η πολιτική της ΕΕ σε σχέση με τη Ρωσία είναι πολλές φορές μικρότερη από το άθροισμα των πολιτικών σχέσεων που έχουν τα επιμέρους κράτη-μέλη διμερώς με τη Ρωσία. Χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή υπεραξία, κάτι παραπάνω από το άθροισμα των διμερών σχέσεων με τη Ρωσία. Και αυτό φαίνεται καθαρά σε πολλούς τομείς. Νομίζω, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τομέας της ενέργειας. Είχαμε την ευκαιρία στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, την AFET, να συζητήσουμε πιο αναλυτικά για το ζήτημα αυτό.
Έχουμε μπροστά μας ορισμένα εργαλεία που πρέπει να αξιοποιήσουμε πέρα από την εντατικοποίηση των εμπορικών συναλλαγών. Είναι η σύναψη μιας πιο φιλόδοξης ολοκληρωμένης νέας συμφωνίας. Υπάρχει πάντα το ζήτημα της διευκόλυνσης των θεωρήσεων εισόδου, κάτι που αφορά ιδιαίτερα τους τουριστικούς προορισμούς στην Ευρώπη και τελικά την απελευθέρωση των θεωρήσεων, μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν. Πρέπει να πετύχουμε πρόοδο στα θέματα αυτά, έχοντας φυσικά πάντα υπόψη μας το στρατηγικό πλαίσιο των σχέσεών μας. Πρέπει να αφιερώσουμε πολλές ώρες συζήτησης και στο Συμβούλιο, και στο Κοινοβούλιο, για το στρατηγικό πλαίσιο και τις ισορροπίες, και πιστεύω ότι η συζήτηση αυτή ήδη έχει βοηθήσει πάρα πολύ στο να καταγραφούν εξαιρετικά χρήσιμες απόψεις που σημείωσα για να μεταφέρω στο Συμβούλιο, που θα συζητήσει πολύ σύντομα ξανά για τις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας. Σας ευχαριστώ.
Deputy Prime Minister and Foreign Minister Venizelos’ intervention on the EU-Russia Summit Meeting
at the European Parliamentary Plenary (Strasbourg, 5 February 2014)
Mr. President,
Even though the rotating Presidency of the Council of the EU did not participate in the Summit Meeting with Russia, I have the pleasure of briefing you, representing High Representative Ashton.
The Summit with Russia provided the opportunity at the present turn of affairs for a discussion of certain fundamental issues with Russia. It is necessary that we convey a strong message: that the recent critical developments have to be dealt with so that the Partnership can be put on the right track.
This concerns the differences over the Eastern Partnership and Ukraine, as well as certain issues of a commercial nature, which are irritants that could easily be resolved. The commitments that have been undertaken within the framework of the WTO, as well as those that concern human rights and fundamental freedoms, must be respected.
A sincere and open dialogue was held on these issues at the Summit. We welcome, in particular, Russia’s readiness to participate in such a discussion. We believe that Russia sees both the challenges that these developments hold for our relations and the fact that Russia itself has a strong interest in maintaining this cooperation in as constructive a framework as possible.
I know that Commissioner Füle, who has made great efforts regarding the Eastern Partnership, will have more to say on these issues and on the results of the talks.
Allow me to underscore that, for both sides, the degree of our interdependency is clear. The EU is by far Russia’s largest trade partner, accounting for 45% of total Russian trade exports, and Russia is the EU’s third largest trade partner, after the U.S. and China.
Security on our common continent and beyond can be achieved only if Russia and the EU collaborate closely. Bearing this in mind, it is important for us to note that the cooperation between the EU and Russia on foreign policy issues was assessed positively during the Summit.
Both sides appreciated their good cooperation on the issue of Iran’s nuclear programme, and Russia congratulated High Representative Ashton on her personal contribution to the successful outcome of the E3+3 talks. For a permanent solution to be achieved on the issue with Iran, the continuation of this good EU-Russian cooperation remains of vital importance.
With regard to Syria, we are now working much better with Russia, particularly within the framework of the Geneva II Conference. The EU emphasized the need to provide humanitarian aid to the citizens of Syria, and this was a key point in the interventions at the opening of the Conference in Montreux, to which the UN Secretary General invited the Foreign Ministers of many countries.
Obviously, the situation in Ukraine played an important role at the Summit, but it was not the only issue. Russia proposed new trilateral talks on Ukraine, but the EU did not accept this proposal, because our bilateral relations must remain bilateral.
The agreement on the opening of bilateral consultations – on the level of experts – on the Eastern Partnership and the DCFTAs and their possible repercussions for the Russian economy constitutes an important development. We hope that these meetings will be a platform for constructive dialogue between the EU and Russia in the coming time, improving cooperation and understanding ahead of the Sochi Summit on 3 June.
Another important development was the adoption of a joint statement on cooperation in confronting terrorism. In this statement, we reiterated our commitment to work together to confront the terrorist threat, based on respect for the rule of law and human rights.
Mr. President, Honorable Members of European Parliament,
Given recent events, the Summit was not expected to be particularly easy. However, we had the opportunity to talk sincerely, and I think that this sincerity was shared by the other side, and that we made a good start towards putting our relationship back on the right track. There are a number of issues that we can deal with only through close cooperation. Thus, both the EU and Russia have a strong interest in working together. This certainly doesn’t deter us from expressing ourselves openly, when necessary. I think that we succeeded in achieving both during last week’s Summit Meeting.
Thank you for your attention.
REPLY
Thank you Mr. President. I listened carefully to the many important statements from the honorable MEPs, and I must stress that I fully respect, and we fully respect, as the Presidency, all the sensitivities: national, historical, geographical and ideological sensitivities. It was a very constructive and helpful debate following the experience of the recent Summit Meeting, which Mr. Füle and I described to you.
We agree, as the Presidency, with all of those who think that, as the EU, we have only one choice: To shape a constructive relationship with Russia. Russia is not an easy or simple partner, but Russia is a necessary and critical partner. New dividing lines and new spheres of influence in Europe must certainly be avoided.
Our knowledge of history would be totally lacking if we allowed things to evolve towards dilemmatic or divisive situations. This would be counter to European and Russian interests. The improvement of EU-Russian relations will yield multiple benefits. It’s not just trade and investments, though these are certainly fundamental relations that also impact the direction of our policies. So the obstacles to commercial transactions must come down. Bilateral trade must increase, and is increasing in any case. We must exploit all of these, given that the major European priority is growth and the creation of new jobs.
But there are also political issues. We cannot have a conversation about the Summit Meeting and the EU-Russian partnership and forget everything we have said in previous discussions, even here in the European Parliament Plenary, regarding how critical EU-Russian cooperation is for the developments in Syria, for the developments in Iran and the achievement of a definitive agreement on the monitoring of the nuclear programme.
It is obvious that when we look at the EU-Russian partnership we also take into account how U.S.-Russian relations are developing. When we talk about EU-Russian relations, we certainly take NATO-Russian relations and the functioning of the NATO-Russia Council into account.
To use an observation made by Mrs. Giannakou earlier, we really do have to look at what the added value of European policy is with regard to Russia. Speaking personally, I frequently have the impression that EU policy on Russia is often smaller than the sum of the political relations the individual member states have bilaterally with Russia.
We need a European added value, something greater than the sum of bilateral relations with Russia. And this is clearly visible in many sectors. I think the most salient example is in the energy sector. We had the opportunity to discuss this issue in greater depth with the Foreign Affairs Committee (AFET).
We have before us certain tools that we must use, beyond the intensification of trade transactions. There is the conclusion of a more ambitious, comprehensive new agreement. There is always the issue of facilitating entry visas, which concerns European tourism destinations in particular, and, eventually, the waiving of visa requirements, when conditions allow for this.
We have to achieve progress on these issues, naturally bearing in mind the strategic framework of our relations. We have to dedicate many hours of debate in the both the Council and the European Parliament to the strategic framework and equilibria, and I believe that this debate has already been a great help in setting down extremely useful views that I noted and will convey to the Council, which will very soon be discussing EU-Russian relations again.
Thank you.
