9 Ιουλίου 2023

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην Καθημερινή της Κυριακής

Τα ιδιωτικά ΑΕΙ, το εκλογικό όριο και το Σύνταγμα

Η μετεκλογική θεσμική συζήτηση κινείται γύρω από δυο, προς το παρόν, θέματα, την αναθεώρηση του Συντάγματος που εστιάζεται στο άρθρο 16 και την ενδεχόμενη αύξηση του ορίου εισόδου των κομμάτων στη Βουλή. Κοινός παρονομαστής είναι προφανώς το Σύνταγμα και η ερμηνεία του, κυρίως όμως οι προϋποθέσεις μιας συγκροτημένης, τεκμηριωμένης και υπεύθυνης δημόσιας συζήτησης για τέτοιας φύσης θέματα.

Η αναθεώρηση του άρθρου 16

Την περίοδο 2006 - 2008, ενόψει της τότε αναθεώρησης του Συντάγματος, είχα υποστηρίξει ότι μια τέτοια αναθεώρηση κινδυνεύει να ερμηνευθεί ως κίνηση υποβάθμισης του δημοσίου πανεπιστημίου και ότι σε κάθε περίπτωση η ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 16 έπρεπε να διαπιστωθεί στην πρώτη Βουλή με  πλειοψηφία μεγαλύτερη των 151, αλλά μικρότερη των 180 βουλευτών, ώστε η δεύτερη Βουλή να διαμορφώσει το περιεχόμενο και τη νομοτεχνική κατάστρωση της διάταξης με την εγγύηση της αυξημένης πλειοψηφίας των 180 βουλευτών. Είχα επίσης υποστηρίξει ότι η ισχύουσα διατύπωση του άρθρου 16 αφήνει πολλά περιθώρια ευελιξίας στον νομοθέτη για τη λειτουργία στην Ελλάδα μη κρατικών πανεπιστημίων, ενώ είχα εξηγήσει, εντός και εκτός Βουλής, ότι σε κάθε περίπτωση η χώρα έχει υποχρέωση σεβασμού του Δικαίου της Ε.Ε. και πρωτίστως των θεμελιωδών ενωσιακών ελευθεριών, υποχρέωση που  έχει σοβαρές πρακτικές συνέπειες στο πεδίο της παροχής υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της αναγνώρισης επαγγελματικών δικαιωμάτων.

Περισσότερα...

Σάββατο 5 Μαρτίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην Καθημερινή της Κυριακής

Ακαδημαϊκή ελευθερία χωρίς ασφάλεια δεν υπάρχει

Μέσα σε μια ακαδημαϊκή κοινότητα παγκόσμια και διασυνδεδεμένη, είναι πνευματικός και επιστημονικός επαρχιωτισμός να αναζητά μια χώρα να ανακαλύψει τον τροχό ως προς την οργάνωση της ανώτατης εκπαίδευσής της. Πρέπει να αξιοποιηθούν όλα τα δοκιμασμένα σχήματα που έχουν διευκολύνει και υποστηρίξει την εκπαιδευτική και ερευνητική άνθηση των πανεπιστημίων και μάλιστα σε χώρες ευρωπαϊκές, με ανάλογο πληθυσμιακό μέγεθος.

Τα  ελληνικά ΑΕΙ, παρά τα προβλήματα, τη μιζέρια, τις εσωτερικές αντιθέσεις, τα απαράδεκτα φαινόμενα βίας και κομματικοποίησης, οφείλουν να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως   θεσμούς υψηλού κύρους, θερμοκοιτίδες διανοητικού κεφαλαίου, μηχανισμούς που διασφαλίζουν εν μέσω δυσκολιών μεγάλο βαθμό κοινωνικής κινητικότητας. Ως δημόσιους χώρους  εγγυητικούς  της ελευθερίας της σκέψης, του λόγου, της διδασκαλίας και της έρευνας. Ως προνομιακούς τόπους του ορθού λόγου, του φιλελευθερισμού, της πολυφωνίας, της ανεκτικότητας, της διαρκούς αναζήτησης της αλήθειας μέσω διαψεύσεων και συνεχούς δοκιμασίας και  ανατροπής των επιστημολογιών παραδειγμάτων. Ως θεσμικές υποστάσεις της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Είναι προφανές ότι στο εσωτερικό των ελληνικών πανεπιστημίων υπάρχουν διαφορετικές, άνισες και ανομοιόμορφες καταστάσεις. Υπάρχουν εστίες παράδοσης και αριστείας που βρίσκονται πολύ κοντά στις παραπάνω προδιαγραφές και καταστάσεις τελείως απαράδεκτες.

Περισσότερα...

Τρίτη 6 Απριλίου 2021

[PDF] 

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Περιοδικό ΣΥΝήΓΟΡΟΣ*

«Η θεσμική απελευθέρωση των ελληνικών πανεπιστημίων από τις αγκυλώσεις, τα φαινόμενα βίας και την κομματικοποίηση»

Η δημόσια συζήτηση για την ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας πρέπει επειγόντως να μετατοπισθεί από τα ζητήματα ασφάλειας και αντιμετώπισης της βίας και από τα ζητήματα διοίκησης, δηλαδή τρόπου εκλογής και αρμοδιοτήτων των πανεπιστημιακών οργάνων στα ζητήματα που αφορούν την ένταξη των πανεπιστημίων μας στο παγκόσμιο περιβάλλον της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, των νέων τεχνολογιών, του επαναπροσδιορισμού της παγκοσμιοποίησης, της κλιματικής αλλαγής, των νέων βιοϊατρικών προκλήσεων, της νέας «ανθρώπινης κατάστασης» που αναδείχθηκε κατά την παρατεινόμενη δυστυχώς περίοδο της πανδημίας.

Περισσότερα...

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2021

Συνέντευξη Ευάγγελου Βενιζέλου στο ραδιόφωνο του Σκαι και στον δημοσιογράφο Παύλο Τσίμα

Π. Τσίμας: Καλημέρα, κ. Πρόεδρε, ευχαριστώ πολύ.

Ευ. Βενιζέλος: Καλημέρα, κ. Τσίμα. Εγώ ευχαριστώ.

Π. Τσίμας: Ας ξεκινήσω από αυτό το θέμα το Ελληνοτουρκικό, ήταν το δεύτερο πιο πολυσυζητημένο θέμα της χρονιάς, μετά την πανδημία. Ζήσαμε μία απίστευτης διάρκειας, πρωτοφανή, δεν είχαμε ποτέ τόσο μακριά κρίση στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, έμοιαζε όλα να έχουν τελειώσει και ξαφνικά βρισκόμαστε στον αντίποδα, περιμένουμε τη μεθεπόμενη Δευτέρα να αρχίσουν οι διερευνητικές συνομιλίες. Εσείς, ως Υπουργός Εξωτερικών, στην πραγματικότητα ζήσατε την τελευταία, ας πούμε, σοβαρή φάση συζητήσεων, πριν διακοπούν το 2015, αρχίσουν, γίνουν δύο συναντήσεις και ξαναδιεκόπησαν το 2016. Ο κόσμος προσπαθεί να καταλάβει, τι συζητάμε σε αυτές τις διερευνητικές.

Ευ. Βενιζέλος: Οι διερευνητικές έχουν μακρά προϊστορία. Η φάση για την οποία συζητάμε κρατά από το 2002 έως το 2016.

Περισσότερα...

Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2019

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου για την εφημερίδα Πελοπόννησος της Κυριακής, στο αφιέρωμα: «Ιστορία: Εθνική ή Κοινωνική;»

Έχω γράψει παλιότερα στη φιλόξενη αυτή εφημερίδα ότι η σημαντικότερη ίσως παρακαταθήκη του Διονυσίου Σολωμού είναι η φράση που του αποδίδει ο Ιάκωβος Πολυλάς στα προλεγόμενα του στην έκδοση των ποιημάτων του εθνικού ποιητή πως « το Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές» .

Η φράση αυτή απαντά σε όλα τα ερωτήματα για τη σχέση που πρέπει να διαμορφώσει το Έθνος με την ίδια την Ιστορία του, δηλαδή με την ταυτότητα και τη συλλογική αυτοσυνειδησία του.

Η διδασκαλία και η έρευνα της Ιστορίας, πολύ δε περισσότερο η λεγόμενη δημόσια Ιστορία που είναι τμήμα του δημοσίου λόγου, διολισθαίνει πολύ συχνά στη λεγόμενη ιδεολογική χρήση της Ιστορίας. Αυτή ναι μεν προσφέρει ένα αφήγημα αναγκαίο για τη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας, οδηγεί όμως πολύ συχνά σε εξωραϊσμούς, απλουστεύσεις ή στερεότυπα που συσκοτίζουν τη σχέση μας όχι μόνο με το παρελθόν αλλά και με το παρόν και με το μέλλον.

Περισσότερα...

Αθήνα, 5 Δεκεμβρίου 2018

Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος κατά τη συζήτηση για τα άρθρα 4-25 (ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα)

"Πρέπει να κάνουμε το γενναίο βήμα της ορθολογικής και έντιμης αναθεώρησης του άρθρου 16, εάν και η πλειοψηφία της σημερινής Βουλής θέλει να υπάρχει αναθεώρηση γενικώς"

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι βουλευτές,

στον κατάλογο των συνταγματικών δικαιωμάτων, των ατομικών δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων ομαδικής δράσης και των κοινωνικών δικαιωμάτων, δηλαδή στο κεφάλαιο των άρθρων 4 έως και 25 δεν χρειάζεται καμία απολύτως αλλαγή στο ισχύον Σύνταγμα της χώρας.

Το ελληνικό Σύνταγμα είναι ένα από τα πληρέστερα ευρωπαϊκά συντάγματα στον τομέα αυτό. Εάν χρειαζόταν μια και μόνη προσθήκη αυτή θα ήτανε ερμηνευτικού χαρακτήρα: ότι οφείλουμε να ερμηνεύουμε και να εφαρμόζουμε όλες τις επιμέρους διατάξεις σε αρμονία με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τα πρόσθετα πρωτόκολλά της και την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Οποιαδήποτε άλλη αλλαγή είναι είτε περιττή είτε επικίνδυνη. Διότι μπορεί να μειώσει το επίπεδο προστασίας και να δημιουργήσει τεράστια ερμηνευτικά προβλήματα ιδίως όταν οι προτεινόμενες αναδιατυπώσεις αυτών των διατάξεων επί τη βάση των οποίων ασκείται ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων, δεν τελούν σε ανοιχτή συνομιλία με τη νομολογία. Μπορεί να δημιουργηθούν τεράστιες παρεξηγήσεις, ανατροπές και τελικά υποβάθμιση του επιπέδου προστασίας.

Περισσότερα...

Αθήνα, 2 Ιουνίου 2017

Ανάρτηση Ευ. Βενιζέλου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αφορμή τις προτάσεις του Υπ. Παιδείας

Κάποτε το πανεπιστημιακό άσυλο ως θεσμική εγγύηση της ακαδημαϊκής ελευθερίας, δηλαδή της ελευθερίας της έρευνας και της διδασκαλίας ως ειδικότερη όψη της ελευθερίας του λόγου και της ελεύθερης κίνησης των ιδεών, είχε νόημα. Δυστυχώς σταδιακά το πανεπιστημιακό άσυλο εκφυλίστηκε σε άλλοθι που υπέθαλψε τη συμβολική και υλική βία στους πανεπιστημιακούς χώρους. Επιπλέον κατέστησε ορισμένους πανεπιστημιακούς χώρους ορμητήρια για την άσκηση οργανωμένων μορφών κοινωνικής και πολιτικής βίας. Το πρόβλημα εδώ και δεκαετίες δεν είναι η αποτροπή της κρατικής βίας στο όνομα της ακαδημαϊκής ελευθερίας, αλλά το τελείως αντίστροφο: η προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας από την ενδοπανεπιστημιακή βία ή την ελεύθερα εισαγόμενη στους πανεπιστημιακούς χώρους βία που ασκούν οργανωμένες ομάδες. Το έρεισμα του πανεπιστημιακού ασύλου στο άρθρο 16 του Συντάγματος και την προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας έχει πλήρως απωλεσθεί. Συχνά, είτε το  ομολογούν είτε όχι, ελληνικά ΑΕΙ οργανώνουν σημαντικές εκδηλώσεις ( από συνοδούς πρυτάνεων μέχρι αναγορεύσεις επίτιμων διδακτόρων) εκτός πανεπιστημιακών χώρων για λόγους ασφαλείας, δηλαδή για να προστατευθεί η ελευθερία του  λόγου και η ακαδημαϊκή ελευθερία. 

Συνεπώς οι σκέψεις για επαναφορά των παλιών διατάξεων  περί πανεπιστημιακού ασύλου προσκρούουν πλέον στον πυρήνα της συνταγματικά προστατευόμενης ακαδημαϊκής ελευθερίας.

Περισσότερα...

Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2016 

Χαιρετισμός Ευάγγελου Βενιζέλου στην κοινή εκδήλωση του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση και του Κύκλου Ιδεών με θέμα «Παιδεία και Ανάπτυξη» που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του Κωνσταντίνου Σοφούλη

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

σας καλωσορίζω στην εκδήλωση αυτή που οργανώσαμε από κοινού

το ΔΙΚΤΥΟ και ο Κύκλος Ιδεών, και το κάνουμε αυτό με μια διπλή εξαιρετική ευκαιρία.

Πρώτα γιατί κίνητρό μας ήταν η ανάγκη, αυτόματη και ειλικρινέστατη, να τιμήσουμε τον Κώστα Σοφούλη.

Με τον Κώστα Σοφούλη είχα την χαρά και την τιμή να συνυπάρξω στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του 1990. Τον παρακολουθώ πάρα πολλά χρόνια, δεν χρειάζεται να τον παρουσιάσω εγώ σε σάς, είμαι βέβαιος ότι οι περισσότερες και οι περισσότεροι τον γνωρίζετε. Αλλά συνδυάζει πάρα πολλά στοιχεία που συνδέονται με το θέμα μας.

Γιατί το δεύτερο κίνητρό μας ήταν να ανοίξουμε έναν δημόσιο διάλογο για τη σχέση παιδείας και ανάπτυξης. Στην πραγματικότητα, ένα δημόσιο διάλογο για το περιβόητο μετα-μνημονιακό μοντέλο ανάπτυξης. Να απαντήσουμε δηλαδή μέσα από αυτή την ειδική γωνία της σύνδεσης του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και παιδείας με την πλήρη έννοια του όρου, με την ανάπτυξη, με το αίτημα για ανάπτυξη, με το ευρύτερο ερώτημα αν μπορεί αυτός ο τόπος να κερδίσει το χαμένο χρόνο, να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, να αποκτήσει την ανταγωνιστικότητα του, την ουσιαστική ισοτιμία του μέσα στην Ευρώπη, τη θέση του μέσα στην παγκόσμια οικονομία.

Περισσότερα...

Παρασκευή 8 Μαΐου 2015

Ομιλία Προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Ευ. Βενιζέλου, στη Βουλή κατά τη συζήτηση του Ν/Σ «Επείγοντα μέτρα για την Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια εκπαίδευση»

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, καθώς λαμβάνω το λόγο αμέσως μετά τη ειδική αγορήτρια του ΠΑΣΟΚ την κυρία Χριστοφιλοπούλου που παρουσίασε κατά τρόπο εξαιρετικό και συστηματικό τις θέσεις  μας, δεν θα αναφερθώ στις λεπτομέρειες του συζητούμενου νομοσχεδίου.

Έχω όμως την ιδιότητα του πανεπιστημιακού δάσκαλου και νιώθω όχι πολιτική, αλλά θεσμική και ηθική υποχρέωση, τελείως επιγραμματικά να υπογραμμίσω δυο τρία από τα σημεία που ανέδειξε η κυρία Χριστοφιλοπούλου.

Εάν η χώρα αυτή θέλει να αποκτήσει μέλλον, κάτι που το δικαιούται και το μπορεί, πρέπει να βασιστεί στους ενδογενείς πόρους ανάπτυξης. Έχω πει πολλές φορές ότι ενδογενείς πόροι είναι η γη που έχουμε με ό,τι αυτό σημαίνει και οι άνθρωποι. Το διανοητικό κεφάλαιο, η γνώση.

Είναι πραγματικό ιστορικό έγκλημα σε βάρος των προοπτικών ανάπτυξης του τόπου, να υπονομεύουμε την έννοια της αριστείας στην εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες. Το ζήτημα δεν είναι εάν θα έχουμε πρότυπα και πειραματικά σχολεία, ή μόνο το ένα, εάν θα παραμείνουν κάποια παραδοσιακά πρότυπα με μεγάλη ιστορία μόνο στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Το ζήτημα είναι η ταξικότητα και οι ανισότητες του εκπαιδευτικού συστήματος.

Όταν δεν υπάρχουν δημόσιοι εκπαιδευτικοί θεσμοί αριστείας, ενισχύονται εκ των πραγμάτων όσοι μπορούν να φοιτήσουν σε ιδιωτικά σχολεία και ξένα πανεπιστήμια. Αυτοί αναδεικνύονται ως η ιθύνουσα τάξη της χώρας.

Περισσότερα...

Αθήνα, 17 Απριλίου 2015 

Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος έκανε την ακόλουθη δήλωση

Είναι κρίμα για το μέλλον του τόπου το γεγονός ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ θέτει στο στόχαστρο της κάθε μετρό εκσυγχρονισμού, αξιοκρατίας και αριστείας στα πανεπιστήμια και γενικότερα στο χώρο της εκπαίδευσης.

Προσπάθειες ετών, που έγιναν υπό συνθήκες ευρύτερης συναίνεσης, ακυρώνονται με ιδεοληπτικό  τρόπο, στο όνομα μιας βαθειά συντηρητικής αριστεράς και μιας πελατειακής και παλαιοσυνδικαλιστικής αντίληψης για το εκπαιδευτικό σύστημα.

Η ελληνική εκπαίδευση κινδυνεύει να καταστεί μουσειακό είδος εκτός διεθνών εξελίξεων. Το μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας, ο πιο σημαντικός ενδογενής  πόρος ανάπτυξης εγκαταλείπεται για χάρη στείρων παλαιοκομματικών εμμονών.

Περισσότερα...