Αθήνα, 27 Δεκεμβρίου 2016

Ευάγγελος Βενιζέλος

Η επιχειρησιακή αξία της έννοιας του εθνικολαϊκισμού και το ενδεχόμενο επαναφοράς του σεναρίου της ρήξης με την ΕΕ * 

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος είναι πλέον ο εμβληματικός Έλληνας θεωρητικός του εθνικολαϊκισμού. Κατέχει -σταδιακά αυτό θα καταστεί εμφανέστερο-  μια σημαντική θέση στη διεθνή, όχι μόνον ευρωπαϊκή, βιβλιογραφία γύρω από τα θέματα αυτά. Επειδή λοιπόν  ο Ανδρέας Πανταζόπουλος δεν έχει μεταφέρει απλώς αλλά έχει ενσωματώσει στην ελληνική επιστημονική και πολιτική συζήτηση το έργο του Pierre-André Taguieff, προφανώς εκκινεί από την  πρώτη παραδοχή ότι υπάρχει ένας αριστερός και ένας δεξιός λαϊκισμός και από τη δεύτερη παραδοχή ότι ο λαϊκισμός είναι πάντα εθνικολαϊκισμός. Δεν υπάρχει ένας αυτοτελής, μη εθνικιστικός, στον πυρήνα του, λαϊκισμός. Γιατί δεν υπάρχει εκδοχή του  λαϊκισμού  που να μη παίζει με  την έννοια της συλλογικής αξιοπρέπειας. Που να μη διακινεί  την απλούστευση ότι εθνική ανεξαρτησία είναι η απόλυτη κυριαρχία του πολιτικού, του εσωτερικού πολιτικού, επί των διεθνοπολιτικών συσχετισμών και πρωτίστως επί των οικονομικών συσχετισμών, των συσχετισμών της παγκόσμιας οικονομίας.

Αυτός ο λαϊκιστικός «ανεξαρτησιακός» λόγος συνδέεται με τα μείζονα ζητήματα εθνικής κυριαρχίας αλλά και εθνικής ταυτότητας. Υπό την έννοια αυτή, ο εθνικολαϊκισμός έχει το στοιχείο του «πατριωτικού», αλλά  ταυτόχρονα και  του ταυτοτικού,  δίνει  πολύ μεγάλες μάχες ταυτότητας. Ο λαϊκισμός προσφέρει ένταξη. Έχει δηλαδή χαρακτηριστικά κοινοτιστικά, συνδέεται με την χορήγηση  μιας αδρής και ευκρινούς ταυτότητας σε αυτούς που προσχωρούν στην εθνικολαϊκιστική ανάγνωση και της ιστορίας και της συγκυρίας. Και του παρελθόντος και του παρόντος και του μέλλοντος.

Περισσότερα...

 Αθήνα 24 Δεκεμβρίου 2016

Ευάγγελος Βενιζέλος 
στο ΒΗΜΑ της Κυριακής

«Είδος μεικτόν, αλλά νόμιμον» *

Θα ξεκινήσω με τον δράστη του βιβλίου. Ο Θανάσης Νιάρχος είναι ένας αεικίνητος και ακαταπόνητος άνθρωπος των γραμμάτων. Η έννοια του ανθρώπου των γραμμάτων είναι πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο βαθιά από την έννοια του συγγραφέα ή από την έννοια του επιμελητή εκδόσεων ή από την έννοια του διανοούμενου δημοσιογράφου που είναι γεμάτος ιδέες και για τα έντυπα στα οποία εργάζεται και για τους εκδοτικούς οίκους με τους οποίους συνεργάζεται γιατί αυτή είναι η φυσική του ροπή. Ο Θανάσης Νιάρχος είναι ένας πραγματικός εμψυχωτής των γραμμάτων. Είναι ένας ρέκτης. Και αυτό το αποδεικνύει και με την έκδοση αυτή στον εκδοτικό οίκο Ιωλκός που νομίζω ότι παραπέμπει στον γενέθλιο τόπο του.

Τα εξαίρετα εισαγωγικά κείμενα του Κώστα Γεωργουσόπουλου και του Νίκου Δήμου και ο επίλογος του επιμελητή εξηγούν πλήρως τη λογική που διέπει τη συγκρότηση του τόμου.

Όταν ο Θ. Νιάρχος ήρθε να με προϊδεάσει για την εκδοτική του ιδέα, τον ρώτησα: «και ο Παπαδιαμάντης;». Μου απάντησε ότι ο Παπαδιαμάντης έχει γράψει χριστουγεννιάτικα διηγήματα πολύ σημαντικά, αλλά όχι χρονογραφήματα. Άρα έθεσε επί τάπητος τη διάκριση μεταξύ διηγήματος και χρονογραφήματος. Η αλήθεια είναι ότι ο Παπαδιαμάντης, παρότι δεν ανθολογείται, εν τούτοις παρίσταται στο βιβλίο. Είναι αντικείμενο κάποιων από τα πιο σημαντικά αυτά χρονογραφήματα. Είναι ο μεγάλος απών, αλλά και ο μεγάλος παρών του βιβλίου αυτού.

Περισσότερα...

Θεσσαλονίκη, 17 Δεκεμβρίου 2016

Ομιλία Ευ. Βενιζέλου στην παρουσίαση του βιβλίου του Σάκη Μουμτζή «Απάτες και Αυταπάτες του ΣΥΡΙΖΑ» (εκδ. Επίκεντρο) στη Θεσσαλονίκη, μαζί με τον Ν. Μαραντζίδη και συντονιστή τον Π. Παπασαραντόπουλο

Επειδή κάνουμε την παρουσίαση του βιβλίου του Σάκη Μουμτζή στη Θεσσαλονίκη, στο οικείο περιβάλλον του λεγόμενου γενέθλιου τόπου, και έχει προηγηθεί η παρουσίαση στην Αθήνα που έπρεπε να είναι πιο ψυχρή και πιο πολιτική από την παρουσίαση της Θεσσαλονίκης, θα μου επιστρέψετε να ξεκινήσω από τον συγγραφέα κι όχι από το βιβλίο. Γιατί αν δεν θυμηθούμε και δεν υπογραμμίσουμε τα κρίσιμα στοιχεία της προσωπικότητας του Σάκη Μουμτζή, δεν θα κατανοήσουμε και την οπτική γωνία μέσα από την οποία προσεγγίζει το φαινόμενο που λέγεται ΣΥΡΙΖΑ- θα δούμε αν υπάρχει ένα αυτοτελές φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Σάκης Μουμτζής που τον γνωρίζω από τα χρόνια των κοινών μας σπουδών, στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης, είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Αφιέρωσε ,μετά τις σπουδές του, πολλά χρόνια στο επιχειρείν, στην αγορά, όντας ένας συγκροτημένος και μαχητικός διανοούμενος με τεράστιες δυνατότητες να εκφραστεί στη δημόσια σφαίρα. Αλλά αυτό δεν είχε γίνει με έναν τρόπο οργανωμένο, συστηματικό, σχεδόν επαγγελματικό. Αυτό έγινε με καθυστέρηση και διαθέτει δυνάμεις και αποθέματα που δεν έχουν εκτονωθεί ακόμα  επαρκώς. Γιαυτό και έχει εμφανιστεί σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα ως συγκροτημένος ιστορικός, μελετητής του εμφυλίου πολέμου, και ως διανοούμενος, παρεμβατικός αρθρογράφος σε καθημερινή βάση που δεν σχολιάζει απλώς τη συγκυρία αλλά προσπαθεί και να διατυπώσει ολοκληρωμένες προτάσεις πολιτικής δράσης. Κι έχει όλα τα προσόντα να το κάνει αυτό. Έχει οπλισμό μορφωτικό, έχει εμπειρίες, βιώματα, έχει την οξυδέρκεια που του επιτρέπει να κάνει κάτι τέτοιο.

Περισσότερα...

Αθήνα, 9 Δεκεμβρίου 2016 

Ομιλία Ευ. Βενιζέλου στο 25ο Ετήσιο Διεθνές Συμπόσιο της Ελληνική Ένωση για την Ατλαντική και Ευρωπαϊκή Συνεργασία
«Σύγχρονες Προκλήσεις Ασφάλειας στην Ευρώπη, την Μεσόγειο και την Ελλάδα:
Ο ρόλος του ΝΑΤΟ & της ΕΕ» στη ΛΑΕΔ 

Ευχαριστώ πάρα πολύ τον κ. ΄Ελλις για την τόσο κολακευτική εισαγωγή του. Ευχαριστώ θερμά την Ελληνική Ένωση για την Ατλαντική και Ευρωπαϊκή Συνεργασία. Σε παρόμοιες  συναντήσεις έχω μετάσχει και στο παρελθόν. Πάντα έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και κοινό υψηλής ποιότητας και χαίρομαι που μετά από πολλά χρόνια, από το 2011 τον Ιούνιο, βρίσκομαι ξανά σε αυτό τον ιστορικό χώρο, της Λέσχης των Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων, στο Σαρόγλειο.

Θα προσπαθήσω να είμαι πολύ συνοπτικός γιατί το σημερινό κοινό προφανώς γνωρίζει τα πάντα και, άρα, μπορούμε να μιλήσουμε σε ένα δευτεροβάθμιο επίπεδο στη συζήτηση. Θυμίζω λοιπόν  μερικά πράγματα:

Η ελληνική εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφάλειας διαμορφώνεται τα σαράντα δύο χρόνια της Μεταπολίτευσης γύρω από έντεκα σταθερές,  που αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, κεκτημένο των βασικών πολιτικών δυνάμεων που άσκησαν την εξουσία την περίοδο αυτή. Και τα δύο κορυφαία πρόσωπα, τα οποία είναι, κατά τη γνώμη μου, πατέρες αυτής της ενιαίας εθνικής στρατηγικής είναι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Εάν χρειασθεί θα εξηγήσω πώς και γιατί.

Περισσότερα...

Αθήνα, 1 Δεκεμβρίου 2016 

Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών «Η Ελλάδα στον κόσμο: Νέες προκλήσεις για την ελληνική εξωτερική πολιτική

και την πολιτική ασφάλειας» με ομιλητές τον Δημήτρη Καιρίδη και τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου. Τη εκδήλωση συντόνισε ο Χρήστος Μιχαηλίδης. (30/11/2016)

Κύριε Πρόεδρε, κύριε Πρέσβη, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, νυν και πρώην, στη Βουλή, κυρίες και κύριοι Πρέσβεις, αγαπητές και αγαπητοί φίλοι, σας ευχαριστώ θερμά για την παρουσία σας και την ανταπόκρισή σας στην πρόσκληση που σας απηύθυνε ο Κύκλος Ιδεών για την εθνική ανασυγκρότηση.

Επιλογή μας είναι να ασχολούμαστε με την πραγματική πολιτική, με τα ζητήματα που αφορούν την ύπαρξη και την προοπτική του τόπου και όχι με τη συνηθισμένη καθημερινή μικροπολιτική και παραπολιτική.

Αυτό είναι μια πράξη αντίστασης που διαπερνά τα Κόμματα και μας φέρνει αντιμέτωπους με εγκατεστημένες νοοτροπίες που κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία. Άρα το εγχείρημα είναι εξ ορισμού πάρα πολύ δύσκολο.

Όταν πρότεινα στον Ευάνθη Χατζηβασιλείου και στο Δημήτρη Καιρίδη να συνομιλήσουμε ενώπιόν σας γύρω από ένα θεμελιώδες ζήτημα όπως είναι οι νέες προκλήσεις της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας, βεβαίως και ήθελα να έχω την ευκαιρία να συνομιλήσω με δυο παλιούς μου μαθητές στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης, που είναι ώριμοι και καταξιωμένοι επιστήμονες, καθηγητές με μεγάλο ερευνητικό και συγγραφικό έργο.

Περισσότερα...

Νοέμβριος 2016

Ευάγγελος Βενιζέλος

«Οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας με ή χωρίς αναθεώρηση του Συντάγματος»* 

Ευχαριστώ θερμά την Εταιρεία Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου, τον πρόεδρό της  καθηγητή Γιάννη Κονιδάρη και το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, το Ίδρυμα Τσάτσου και τον πρόεδρό του  καθηγητή Ξενοφώντα Κοντιάδη για την πρόσκληση και την ευκαιρία να συζητήσουμε πράγματα γνωστά σε εμάς, αλλά ίσως όχι σε βάθος σε όλους εκείνους που μετέχουν στη δημόσια συζήτηση και τοποθετούνται πολλές φορές ερασιτεχνικά και επιπόλαια  Το ζήτημα, άλλωστε, είναι επίκαιρο γιατί είχαμε προσφάτως μια μεγάλη αντιπαράθεση με αφορμή την αλλαγή στο αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας των θρησκευτικών.

Δεν θεωρώ ότι το ζήτημα είναι επίκαιρο επειδή βρισκόμαστε στις παραμονές μιας διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος. Συντρέχουν τόσοι πολλοί αρνητικοί, θα έλεγα, απαγορευτικοί, παράγοντες για την κίνηση μιας σοβαρής αναθεωρητικής διαδικασίας που θέλω να ελπίζω ότι η χώρα μας δεν θα μπει και σε αυτή την θεσμική περιπέτεια. Η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι ζήτημα που προϋποθέτει υψηλή πολιτική και κοινωνική συναίνεση, βαθύ φρόνημα σεβασμού των θεσμών και, κυρίως, εκκινεί από την ύπαρξη των απαραίτητων αυξημένων πλειοψηφιών. Εφόσον δεν υπάρχουν οι αναγκαίες πλειοψηφίες  θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο για τη θεσμική μας ισορροπία, για το κράτος δικαίου και για τους δημοκρατικούς θεσμούς να ξεκινήσει κανείς, υπό συνθήκες απολύτου αβεβαιότητας και συγκυριακής έντασης πολιτικής, μια διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Θέλω να πιστεύω ότι θα ασχοληθούμε με άλλα πολύ πιο επίκαιρα και πολύ πιο επίμονα ζητήματα που αφορούν την ουσία της οικονομικής πολιτικής, της κοινωνικής πολιτικής και της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας που έχει, δυστυχώς, καταστεί και αυτή άκρως επίκαιρη.

Περισσότερα...

Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2016 

Χαιρετισμός Ευάγγελου Βενιζέλου στην κοινή εκδήλωση του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση και του Κύκλου Ιδεών
με θέμα «Παιδεία και Ανάπτυξη» που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του Κωνσταντίνου Σοφούλη

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

σας καλωσορίζω στην εκδήλωση αυτή που οργανώσαμε από κοινού

το ΔΙΚΤΥΟ και ο Κύκλος Ιδεών, και το κάνουμε αυτό με μια διπλή εξαιρετική ευκαιρία.

Πρώτα γιατί κίνητρό μας ήταν η ανάγκη, αυτόματη και ειλικρινέστατη, να τιμήσουμε τον Κώστα Σοφούλη.

Με τον Κώστα Σοφούλη είχα την χαρά και την τιμή να συνυπάρξω στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του 1990. Τον παρακολουθώ πάρα πολλά χρόνια, δεν χρειάζεται να τον παρουσιάσω εγώ σε σάς, είμαι βέβαιος ότι οι περισσότερες και οι περισσότεροι τον γνωρίζετε. Αλλά συνδυάζει πάρα πολλά στοιχεία που συνδέονται με το θέμα μας.

Γιατί το δεύτερο κίνητρό μας ήταν να ανοίξουμε έναν δημόσιο διάλογο για τη σχέση παιδείας και ανάπτυξης. Στην πραγματικότητα, ένα δημόσιο διάλογο για το περιβόητο μετα-μνημονιακό μοντέλο ανάπτυξης. Να απαντήσουμε δηλαδή μέσα από αυτή την ειδική γωνία της σύνδεσης του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και παιδείας με την πλήρη έννοια του όρου, με την ανάπτυξη, με το αίτημα για ανάπτυξη, με το ευρύτερο ερώτημα αν μπορεί αυτός ο τόπος να κερδίσει το χαμένο χρόνο, να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, να αποκτήσει την ανταγωνιστικότητα του, την ουσιαστική ισοτιμία του μέσα στην Ευρώπη, τη θέση του μέσα στην παγκόσμια οικονομία.

Περισσότερα...

Αθήνα, 21 Νοεμβρίου 2016 

Ομιλία Ευ. Βενιζέλου στην παρουσίαση του βιβλίου του Γ. Παγουλάτου «Το νησί που φεύγει, 121+1 κείμενα για την κρίση»,
μαζί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Σταύρο Θεοδωράκη και τον Χρήστο Χωμενίδη.
Τη συζήτηση συντόνισε η Νίκη Λυμπεράκη.

Φίλες και φίλοι,

συμφωνώ με τον Σταύρο Θεοδωράκη πως η σημερινή εκδήλωση θα μπορούσε να εξελιχθεί, εκ των πραγμάτων ,σε ένα πρώτο πολιτικό μνημόσυνο για τον Κωστή Στεφανόπουλο. Και θα το οργανώσουμε εκ των ενόντων, συλλογικά, το μνημόσυνο αυτό, εάν συμφωνήσουμε σε τρεις προϋποθέσεις: στην ανάγκη να είναι κανείς πολιτικά ηττημένος, προσωπικά μελαγχολικός και εθνικά αισιόδοξος, για να καταστεί Κωστής Στεφανόπουλος. Να προσέλθει ώριμος και σοφός στην άσκηση του ανωτάτου πολιτειακού αξιώματος να παρατηρεί τα ανθρώπινα πράγματα με στωικό τρόπο και βαθιά κατανόηση, και να αγωνίζεται να πείσει ένα έθνος για την αξιοπρέπεια και την υπερηφάνεια του πολλές φορές σε πείσμα της κοινωνίας του. Αυτός ήταν με λίγα λόγια ο Κωστής Στεφανόπουλος που είχα την τύχη να τον ζήσω από πολύ κοντά ως υπουργός σε όλη σχεδόν τη διάρκεια της προεδρικής του θητείας.

Ο Γιώργος Παγουλάτος, διανοούμενος, χειριστής του δημοσίου λόγου, ακαδημαϊκός δάσκαλος, ερευνητής με διεθνή καταξίωση είχε και έχει όλες τις προϋποθέσεις να λειτουργεί ως σχολιαστής  των πολιτικών και οικονομικών προβλημάτων μας, του ελληνικού ζητήματος. Επιπλέον όμως απέκτησε και την ιδιότητα του κρατικού λειτουργού, υπηρετώντας ως σύμβουλος στρατηγικής κοντά στον Λουκά Παπαδήμο και στη συνέχεια στην υπηρεσιακή κυβέρνηση, την υποδειγματική, του Παναγιώτη Πικραμμένου.

Περισσότερα...