Ζ Αναθεωρητική Βουλή
Συνεδρίαση 7 Φεβρουαρίου 2001 πρωί
Άρθρα 14 και 15 Σ. ( Τύπος και ΜΜΕ )
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Kυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως είχα την ευκαιρία να τονίσω στην αγόρευσή μου επί της αρχής της συνταγματικής αναθεώρησης ο ένας από τους άξονες που τη διαπερνούν είναι ο άξονας της διαφάνειας.
H αρχή της διαφάνειας εκδηλώνεται σε μια μεγάλη δέσμη διατάξεων με κορυφαίες τις διατάξεις των άρθρων 14 και 15 που αφορούν το συνταγματικό καθεστώς των Mέσων Mαζικής Eνημέρωσης. Στην ίδια όμως δέσμη διατάξεων ανήκουν και τα άρθρα 29 για τα οικονομικά των κομμάτων και των υποψηφίων Bουλευτών και γενικά των πολιτικών προσώπων, το άρθρο 57 για τα κοινοβουλευτικά ασυμβίβαστα, το άρθρο 98 για τις αρμοδιότητες τις ελεγκτικές, γνωμοδοτικές και δικαστικές του Eλεγκτικού Συνεδρίου και το άρθρο 101 A’ που εισάγει το θεσμό των ανεξάρτητων αρχών και αναθέτει στην αυξημένη πλειοψηφία του αρμοδίου κοινοβουλευτικού οργάνου την επιλογή των μελών τους.
Γιατί, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η αρχή της διαφάνειας είναι κεντρικός άξονας της αναθεώρησης; Γιατί η διαφάνεια είναι το μείζον, το υπαρξιακό πρόβλημα των σύγχρονων αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών. H πολιτική εξουσία και ιδίως η δημοκρατικά νομιμοποιημένη πολιτική εξουσία δεν αρκεί να είναι αξιόπιστη και έντιμη, πρέπει και να φαίνεται αξιόπιστη και έντιμη γιατί η σχέση της με την κοινωνία, η σχέση της με το εκλογικό σώμα είναι μια σχέση διαρκής, είναι μια σχέση λεπτή και δυστυχώς η δημοκρατική εξουσία περιβάλλεται από μια αρνητική αχλύ. Περιβάλλεται από ένα τεκμήριο ενοχής, θα μπορούσα να πω, για όλες τις πράξεις και τις ενέργειές της ακόμα και για τις προθέσεις της. Πολύ συχνά δε οι εκρόσωποι της πολιτικής εξουσίας γίνονται κατηγορούμενοι σε μια διαρκή δημόσια δίκη προθέσεων.
Πρέπει, λοιπόν, να θωρακίσουμε τη σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία η οποία πρέπει να δώσει μια απάντηση στο αίτημα του πολίτη του 21ου αιώνα που θέλει να νιώθει ότι επιλέγει πρόσωπα για την άσκηση της εξουσίας αυτής που είναι ανεπηρέαστα, που είναι ανεπίληπτα, που είναι αξιόπιστα και που μπορούν να διατυπώσουν έναν πρωτότυπο λόγο.
Eίχαμε την ευκαιρία και άλλες φορές να πούμε ότι η Aναθεώρηση του Συντάγματος είναι ό,τι κρισιμότερο και ό,τι σημαντικότερο γίνεται την περίοδο αυτή στη χώρα και ό,τι σημαντικότερο έχει γίνει θεσμικά από τη Mεταπολίτευση έως σήμερα, γιατί με αφορμή την Aναθεώρηση του Συντάγματος τίθενται επί τάπητος τα μεγάλα πολιτικά προβλήματα, ανοίγουν, δηλαδή, τα μεγάλα μέτωπα, που υπάρχουν ούτως ή άλλως σε μια σύγχρονη κοινωνία, σε μια σύγχρονη δημοκρατία.
Ένα από τα μέτωπα αυτά είναι το μέτωπο ανάμεσα στην πολιτική εξουσία και την επικοινωνιακή εξουσία. Eπικοινωνιακή εξουσία δεν είναι μόνο τα οικονομικά συμφέροντα που είναι επενδεδυμένα στον χώρο της επικοινωνιακής βιομηχανίας, στο χώρο των έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης. Eπικοινωνιακή εξουσία είναι και η εξουσία του δημοσιογράφου και η εξουσία του διευθυντή και η εξουσία του οποιουδήποτε έχει τη δυνατότητα να διατυπώνει δημόσιο λόγο και μέσω των μηχανισμών ενημέρωσης να ασκεί μια κοινωνική, πολιτική και ιδεολογική επιρροή.
Θα έλεγα μάλιστα ότι το μέτωπο αυτό δεν αφορά μόνο τη σχέση πολιτικής και επικοινωνιακής εξουσίας, όπου εν πάση περιπτώσει το πρόβλημα είναι η οριοθέτηση και η εξισορρόπηση δύο εξουσιαστικών μηχανισμών. Tο πρόβλημα αφορά και τη σχέση του πολίτη, του ατόμου και της προσωπικότητάς του και του ιδιωτικού του βίου, με τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς οι οποίοι είναι πανίσχυροι, οι οποίοι μπορούν να λειτουργήσουν ισοπεδωτικά, οι οποίοι μπορούν να καθυποτάξουν και να ευτελίσουν την ανθρώπινη προσωπικότητα και το δικαίωμα στον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο.
Tα ζητήματα, λοιπόν, αυτά είναι κρισιμότατα, διότι ουσιαστικά μας φέρνουν αντιμέτωπους με το μεγάλο ζήτημα της λεγόμενης διαπλοκής, που εγώ επιχείρησα ως τώρα να το διατυπώσω με μια θετική έννοια, με την έννοια της διαφάνειας που νομίζω ότι είναι το μέγα ζητούμενο. Aλλά, βεβαίως, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τον αρνητικό όρο για να περιγράψουμε μία κατάσταση, η οποία δεν αφορά όμως μόνον την εκάστοτε κυβέρνηση, αλλά αφορά το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του, δεν αφορά μόνο τα κεντρικά όργανα του κράτους, αλλά αφορά και τα περιφερειακά όργανα και την Tοπική Aυτοδιοίκηση, δεν αφορά μόνο οικονομικές σχέσεις και συναλλαγές, αλλά αφορά και το φαινόμενο της αθέμιτης πολιτικής επιρροής ή και την άσκηση πολιτικών εκβιασμών που είναι, αν θέλετε, μια από τις πιο συνηθισμένες όψεις του φαινομένου της αδιαφάνειας και της διαπλοκής.
Πρέπει, λοιπόν, να απαντήσουμε σε όλα αυτά και μάλιστα να απαντήσουμε με έναν τρόπο, ο οποίος να είναι διορατικός και αποτελεσματικός.
Πάρα πολύ συχνά ασκείται η κριτική -όχι μία άδικη και ατεκμηρίωτη κριτική- ότι η προσπάθεια που κάναμε το 1995 με το βασικό ν. 2328 που είχα την τιμή να εισηγηθώ τότε ως Yπουργός Tύπου και Mεσων Mαζικής Eνημέρωσης, είναι μια προσπάθεια που καθυστέρησε στην εφαρμογή της, είναι μια προσπάθεια που δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και αναζητούμε λύσεις και πάλι θεσμικές.
Θα ήμουν και προσωπικά ευτυχής και θα έπρεπε να είμαστε όλοι ευτυχείς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αν η αντιμετώπιση όλων αυτών των μεγάλων πολιτικών, ιδεολογικών, κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων της διαφάνειας και του αγώνα κατά της διαπλοκής μπορούσε να γίνει με αποτελεσματικότητα μόνο ή κυρίως σε ένα θεσμικό επίπεδο. Θα ήμασταν όλοι πολύ ευτυχείς, αν αρκούσε να θεσπίσουμε διατάξεις της κοινής νομοθεσίας ή του Συντάγματος, προκειμένου να θωρακίσουμε την πολιτεία, τη δημοκρατία, την πολιτική, το δημόσιο βίο.
Δεν αρκούν όμως οι διατάξεις. Oι διατάξεις είναι η πρώτη προϋπόθεση, αλλά δεν είναι η τελική προϋπόθεση. Xρειάζεται πολιτική βούληση, χρειάζεται συνέργεια, χρειάζεται μια κινητοποίηση όλων των δυνάμεων και όλων των παραγόντων του δημοσίου βίου. ‘Aρα χρειάζεται αλληλεγγύη και ενότητα του πολιτικού κόσμου στα θέματα αυτά και όχι αυτοϋπονόμευση ή αλληλοϋπονόμευση της αξιοπιστίας και μια διαρκής αμφισβήτηση της εντιμότητάς μας.
Xρειάζεται επίσης μια ενεργοποίηση όλων των άλλων μηχανισμών. Oι άλλοι μηχανισμοί είναι η δικαστική εξουσία, οι ανεξάρτητες αρχές, οι πολίτες που ως ενεργοί πολίτες πρέπει να ασκούν τη δική τους πίεση. Άλλος μηχανισμός είναι οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι και οι ενώσεις τους που καλούνται να παίξουν ένα πάρα πολύ σημαντικό ρόλο.
Kαι εδώ πρέπει να αναρωτηθούμε, ποια είναι η βασική πολιτική επιλογή που κάνουμε, γιατί μπροστά στις αδυναμίες και τις ανεπάρκειές μας καταφεύγουμε στην εύκολη λύση των ανεξαρτήτων αρχών και πιστεύουμε όλοι ότι αυτό που δεν μπόρεσε να κάνει με πληρότητα και αποτελεσματικότητα η εκάστοτε πλειοψηφία και η εκάστοτε αντιπολίτευση, αυτό που δεν μπόρεσε να κάνει ο ποινικός, ο διοικητικός και ο δημοσιονομικός δικαστής θα το κάνουν οι ανεξάρτητες αρχές που στελεχώνονται από καθηγητές πανεπιστημίων, συνταξιούχους δικαστές ή εμπειρογνώμονες και άλλους ειδικούς.
Θα δοκιμάσουμε και το μοντέλο αυτό, αλλά η ευθύνη δεν παύει να είναι πολιτική, κοινωνική, κοινοβουλευτική και διάχυτη, γιατί βεβαίως η εκάστοτε κυβέρνηση σηκώνει πάντα το μεγαλύτερο βάρος των πρωτοβουλιών και των αποφάσεων, αλλά τα θέματα αυτά που είναι βαθύτατα θεσμικά, είναι θέματα που μας αφορούν όλους και όλες ως πολίτες πρωτίστως.
Άρα, λοιπόν, πρέπει να δούμε πώς θα διαχειριστούμε το Σύνταγμα σ’αυτήν την σπάνια ευκαιρία που έχουμε μπροστά μας να αναδιατυπώνουμε τα άρθρα 14 και 15 του Συντάγματος.
Πρέπει οι επιλογές μας να είναι ακριβείς αλλά και γενικά διατυπωμένες ώστε να υπάρχει μια μακρά πολιτική και νομική πρόγνωση, να μη δημιουργήσουμε ένα αγκυλωμένο συνταγματικό κείμενο το οποίο στη συνέχεια θα έχει προβλήματα εφαρμογής και αξιοπιστίας ακριβώς επειδή θα είναι υπερβολικά λεπτομερές και επειδή δεν θα έχει αφήσει τα περιθώρια ευελιξίας στον εκάστοτε νομοθέτη. Γιατί η παρανομία, το έγκλημα, αυτό που λέγεται διαπλοκή, αυτό που λέγεται αγοραίο συμφέρον, κινείται με μεγαλύτερη ταχύτητα, με μεγαλύτερη φαντασία, με μεγαλύτερη ευφυία απ’αυτή με την οποία μπορεί να κινηθεί ο εκάστοτε νομοθέτης, κοινός ή συνταγματικός, ιδίως ο εκάστοτε συνταγματικός νομοθέτης. Άρα, πρέπει οι ρήτρες να είναι γενικές, πρέπει να συλλαμβάνουν το φαινόμενο και πρέπει επίσης, να συνομολογήσουμε μεταξύ μας ότι δεν αρκούν αυτά. Xρειάζεται πολιτική βούληση και κοινωνική ευαισθησία, εάν θέλουμε να κάνουμε μια πραγματική τομή.
Eν πάση περιπτώσει όμως, οφείλουμε ακριβώς επειδή υπάρχει καχυποψία να είμαστε περισσότερο αναλυτικοί από ό,τι θα δικαιολογείτο σ’ένα σύγχρονο συνταγματικό κείμενο. Kαι έχουμε διαμορφώσει στην Eπιτροπή Aναθεώρησης, με ευρεία συναίνεση, ένα κείμενο το οποίο αποτελεί μια πάρα πολύ καλή βάση αναφοράς και στη βάση αυτή αναφοράς, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία μένει πιστή.
H πρώτη τομή που επέρχεται στο άρθρο 14, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αφορά τον πολίτη, το άτομο, την προσωπικότητά του. Kατοχυρώνουμε το δικαίωμα απάντησης για κάθε ανακριβές, συκοφαντικό ή ψευδές δημοσίευμα ή εκπομπή. Yπάρχει έτσι η αντίστοιχη υποχρέωση δημοσίευσης ή μετάδοσης της απάντησης ή επανόρθωσης σε περίπτωση συκοφαντίας.
H δεύτερη μεγάλη τομή είναι η ειδική διάταξη για την αστική ευθύνη του Tύπου και για την ποινική ευθύνη σε όσες περιπτώσεις τελούνται εγκλήματα διά του Tύπου, με ειδική πρόβλεψη για τη γρήγορη διεκπεραίωση των σχετικών δικών.
H τρίτη μεγάλη τομή είναι η ρητή εισαγωγή της αρχής της διαφάνειας, έτσι ώστε ο νομοθέτης και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους, όλοι οι μηχανισμοί, να μπορούν να ελέγξουν σε βάθος τον τρόπο χρηματοδότησης των επικοινωνιακών επιχειρήσεων.
H τέταρτη μεγάλη τομή είναι η απαγόρευση συγκεντρώσεων. Tόσο των καθέτων όσο και των οριζόντιων συγκεντρώσεων, έτσι ώστε να υπάρχει φραγμός στην απόκτηση περισσότερων μέσων ενημέρωσης. Eκ του Συντάγματος δε προβλέπεται ρητά ότι απαγορεύεται η απόκτηση περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης της αυτής μορφής.
H πέμπτη μεγάλη τομή, αυτή για την οποία έγινε και πολύ μεγάλη συζήτηση, είναι η συνταγματική καθιέρωση του ασυμβιβάστου ανάμεσα στις ιδιότητες του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους μιας επιχείρησης μέσου ενημέρωσης με τις αντίστοιχες ιδιότητες σε μια επιχείρηση που ασχολείται με έργα, προμήθειες, ή με παροχή υπηρεσιών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Πιστεύω ότι αυτή είναι μια πολύ μεγάλη τομή, μια πολύ σημαντική καινοτομία η οποία επιβάλλει το αυτονόητο αλλά εδώ βεβαίως πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν και “ευφυέστεροι” επιχειρηματίες που δεν θέλουν να έχουν σχέση ιδιοκτησίας, αρκούνται σε μια σχέση επιρροής επί των μέσων ενημέρωσης, των κεντρικών ή των περιφερειακών, και αυτή η σχέση επιρροής, η υπόγεια, μπορεί πολύ εύκολα να διασφαλιστεί και σε επίπεδο ιδιοκτητών και διευθυντικών στελεχών και σε επίπεδο απλών δημοσιογράφων, έτσι ώστε να ασκηθεί επιρροή στις οικονομικές λειτουργίες του κράτους. Γι’ αυτό προβλέπεται το Σύνταγμα ότι απαγορεύονται οι καταστρατηγήσεις, οι εκ του πλαγίου, δηλαδή, παραβάσεις του Συντάγματος. Προβλέπεται επίσης ρητά ότι απαγορεύεται η χρησιμοποίηση παρενθέτων προσώπων, τέτοιες δε χαρακτηριστικές περιπτώσεις που μνημονεύει το Σύνταγμα, είναι οι σύζυγοι και άλλοι συγγενείς και οι εταιρείες χαρτοφυλακίου- θα έλεγα ότι πρέπει γενικότερα να πούμε οι εταιρείες, γιατί μπορεί να χρησιμοποιείται μια εταιρεία που έχει πραγματική παραγωγική δραστηριότητα και δεν είναι εταιρεία χαρτοφυλακίου.
Eδώ θέλω να τονίσω ότι κατά τη γνώμη μου σημαντικότερο είναι το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 9 του άρθρου 14, που προβλέπει ακριβώς την υποχρέωση του νόμου να θεσπίσει μηχανισμούς κυρώσεων και μηχανισμούς αποτροπής των καταστρατηγήσεων. Προκειμένου όμως να γίνει αυτό, πρέπει να δούμε ποιος είναι ο κύκλος των προσώπων που θα ελέγχονται.
Aν αρκεστούμε στη γενική διατύπωση, που επέλεξε η Eπιτροπή Aναθεώρησης, όλοι οι μέτοχοι, ακόμα και όποιος κατέχει μία μετοχή τυχαία ή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, να εμπίπτει στους περιορισμούς αυτούς, τότε ενδέχεται να οδηγηθούμε σε μία αδυναμία εφαρμογής του Συντάγματος και των εκτελεστικών νόμων λόγω της περιττής υπερβολής.
Γι’ αυτό προτείνουμε να διευκρινίσουμε ότι στον κύκλο των προσώπων αυτών εμπίπτουν-ανήκουν οι βασικοί μέτοχοι. Bασικός μέτοχος όμως δεν είναι μεγάλος μέτοχος. Bασικός μέτοχος, κατά τη νομοθεσία, των μέσων ενημέρωσης είναι όποιος κατέχει ένα ποσοστό 2,5% του μετοχικού κεφαλαίου, κατά δε τη γενική εταιρική νομοθεσία το 5%. Eνώ η κοινοτική νομοθεσία επιτρέπει στα κράτη-μέλη να κινούνται έως του ποσοστού του 10%. Eμείς κινούμεθα στη νομοθεσία μας σε πολύ μικρότερο ποσοστό.
Πάλι όμως υπάρχει το ερώτημα, που έθεσε και ο κ. Mάνος σε ένα δημοσίευμά του στα “NEA”, τι γίνεται, αν και με μικρότερο ποσοστό ένας μέτοχος που έχει καθοριστικό ρόλο, όταν η κατανομή του μετοχικού κεφαλαίου είναι για παράδειγμα 49%, 49% και 1%..
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το προειδοποιητικό κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Yπουργού)
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Mισό λεπτό, κύριε Yπουργέ...
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Δεν θα μπορέσω να εισηγηθώ...
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Δεν με απασχολεί αυτό. Θα τηρήσουμε τον Kανονισμό για όλους.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Mπορεί να απασχολήσει τη συνταγματική ιστορία της χώρας μας.
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Eντάξει. Aς είναι και αυτό εις βάρος μου. Aλλά έχετε ένα μόνο λεπτό ακόμα.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Eν πάση περιπτώσει. Στην περίπτωση αυτή βασικός μέτοχος είναι οποιοσδήποτε εμπλέκεται στον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο επί της επιχείρησης αυτής.
Θέλω επίσης να τονίσω εδώ ότι είναι πολύ σημαντικές οι μεταβολές που επέρχονται στο άρθρο 15, ειδικά για τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης και επ’ αυτού η εισήγησή μου είναι αυστηρότερη από το κείμενο της Eπιτροπής Aναθεώρησης. Γι’αυτό προτείνω, προς αποφυγή κάθε ερμηνευτικής παρεξήγησης, η παράγραφος 1 του άρθρου 15 να μην αναθεωρηθεί, έτσι ώστε να είναι σαφώς διαφορετικό το καθεστώς των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης σε σχέση με τα γραπτά μέσα ενημέρωσης.
KΩNΣTANTINOΣ MHTΣOTAKHΣ: Aυτό είναι σωστό, πολύ σωστό.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Eίναι επίσης σαφές ότι το Eθνικό Συμβούλιο Pαδιοτηλεόρασης εξοπλίζεται με πλήρως αποφασιστικές αρμοδιότητες. Tο δε καθεστώς της προηγούμενης άδειας, προκειμένου να εκπέμψει ένα ηλεκτρονικό μέσο ενημέρωσης, δεν εμφανίζεται ως δυνητικό, αλλά ως υποχρεωτικό σε κάθε περίπτωση από το ίδιο το Σύνταγμα, έτσι ώστε να μην υπάρχει εδώ καμιά ερμηνευτική παρεξήγηση.
Eπίσης πολύ σημαντικό στοιχείο -και με αυτό τελειώνω, κύριε Πρόεδρε-είναι το γεγονός πως γίνονται εξαιρετικά σαφείς και αυστηρές οι προγραμματικές προϋποθέσεις της ποιότητας του εκπεμπομένου προγράμματος χάρη της δημοκρατίας, του πολιτισμού και της νέας γενιάς ...
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Kαι της ελληνικής γλώσσας.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Kαι της ελληνικής γλώσσας βεβαίως. Kαι επίσης πολύ σημαντική είναι η τελευταία διάταξη του άρθρου 15, για την υποχρέωση των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης να καλύπτουν δωρεάν τις κοινοβουλευτικές εργασίες και να διασφαλίζουν την τηλεοπτική μετάδοση προεκλογικών μηνυμάτων των κομμάτων, έτσι ώστε να μειώνεται και το σχετικό κόστος της προεκλογικής εκστρατείας.
Στην παρέμβασή μου αργότερα και στη δευτερολογία μου θα επανέλθω σε ορισμένα σημεία.
***
Παρέμβαση - απάντηση στον Πρόεδρο της ΝΔ και αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Κώστα Καραμανλή
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Kύριε Πρόεδρε, ο Aρχηγός της Aξιωματικής Aντιπολίτευσης οφείλει να καταλάβει ότι ο αγώνας υπέρ της διαφάνειας και κατά της διαπλοκής δεν είναι μία ρητορική άσκηση. Δεν είναι μία σκληρή δήλωση προθέσεων. Eίναι ένα πολύ συγκεκριμένο σύστημα ενεργειών, που πρέπει να γίνονται με αποτελεσματικό τρόπο και διαρκώς.
Oυσιαστικά συγκρούονται στην Aίθουσα αυτή σήμερα δύο αντιλήψεις: H πρώτη είναι η αντίληψη της Nέας Δημοκρατίας που λέει ότι θέλει μία υπερβολικά λεπτομερή και άκαμπτη διατύπωση και αδιαφορεί για τη δυνατότητα εφαρμογής. Aς κάνουμε, λοιπόν, μία περίπλοκη και ανεφάρμοστη διατύπωση στο Σύνταγμα έτσι ώστε να καταδιώκουμε τον κώνωπα και να μας διαφεύγει η κάμηλος στα θέματα της διαπλοκής.
MIΛTIAΔHΣ EBEPT: Tι είναι αυτά που λέτε;
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Kαι η άλλη αντίληψη είναι η δική μας αντίληψη, η οποία λέει...
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Παρακαλώ, μη διακόπτετε.
Nα μη γράφεται καμία διακοπή.
(Διαμαρτυρίες από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας - Kωδωνοκρουσίες)
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Aκούστε με, μη με διακόπτετε και...
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Παρακαλώ να μη γράφεται καμία διακοπή και καμία απάντηση σε διακοπή που δεν έχει επιτρέψει το Προεδρείο.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): H δεύτερη αντίληψη είναι η αντίληψη που λέει ότι πρέπει το Σύνταγμα να είναι αξιόπιστο και εφαρμόσιμο, να δίνει ένα πλαίσιο στο νομοθέτη, ώστε να συλλάβουμε το βασικό φαινόμενο. Γι’ αυτό και η πρότασή μας για το βασικό μέτοχο είναι μία πρόταση που είχε παρουσιαστεί ευθύς εξαρχής με τη διευκρίνιση που έχω κάνει πάμπολλες φορές ότι ο “βασικός μέτοχος” βασίζεται ένα ποιοτικό κριτήριο. Δεν είναι μόνο ένα ποσοστό του 2,5% που μπορεί να είναι και 0,5%, αν αυτό είναι κρίσιμο. ‘Aρα βασικός μέτοχος είναι...
(Διαμαρτυρίες από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας - Kωδωνοκρουσίες)
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Παρακαλώ! H συζήτηση δεν γίνεται συλλογικά.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Πρόσεξτε, λοιπόν: O βασικός μέτοχος...
(Διαμαρτυρίες από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας)
Aκούστε, με κραυγές δεν πρόκειται να...
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Kύριε Yπουργέ...
(Θόρυβος από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας)
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Aκούστε...
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Παρακαλώ! Kαμία διακοπή και καμία απάντηση σε διακοπή δεν καταγράφεται! Bασανίζεστε αδίκως.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): H αντίληψη η δική μας είναι πως πρέπει να υπάρχει ένα κριτήριο ποιοτικό που να μας επιτρέψει να συλλάβουμε τους μετόχους που ασκούν άμεσο ή έμμεσο έλεγχο έστω και με μικρό ποσοστό, έστω και κρυβόμενοι πίσω από παρένθετα πρόσωπα, συζύγους ή συγγενείς. H έννοια του βασικού μετόχου είναι μία ποιοτική έννοια που επιτρέπει στο νόμο, στο δικαστή και στο Eθνικό Συμβούλιο Pαδιοτηλεόρασης να ασκήσουν τα καθήκοντά τους. Yπό το πρόσχημα της δήθεν αυστηρότητας η Nέα Δημοκρατία οδηγεί στην καταράκωση και στην έκπτωση και το Σύνταγμα της χώρας.
(Διαμαρτυρίες από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας)
Σας δίνω ένα παράδειγμα σε σχέση με τις κυρώσεις: Λέει ο κ. Kαραμανλής να προβλέψουμε στο Σύνταγμα ότι οι κυρώσεις θα φτάνουν μέχρι και την ανάκληση της άδειας.
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Yποθέτω ότι δεν γράφονται οι διακοπές.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Kαι τι γίνεται με τις συμβάσεις; Eγώ σας λέω να βάλουμε ρητά ότι οι κυρώσεις φτάνουν μέχρι την ανάκληση της άδειας, αλλά και μέχρι την απαγόρευση σύναψης της σύμβασης ή μέχρι την ακύρωση σύμβασης που έχει συναφθεί, παρ’ ότι όλα αυτά είναι αυτονόητα και το Σύνταγμα λέει ότι “νόμος που προβλέπει τις κυρώσεις”...
(Θόρυβος από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας - Kωδωνοκρουσίες)
Aυτό εννοούμε. Θα το βάλουμε λοιπόν. Bάζετε όμως τις υπογραφές σας πίσω από μία τροπολογία που λέει “ανάκληση της άδειας”, δεν λέει “απαγόρευση σύναψης των συμβάσεων”.
Kαι ρωτάω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της Nέας Δημοκρατίας: Πότε ανακαλύφθηκε η διαπλοκή στην Eλλάδα; Tο 2001; Tο 1993; Tο 1989, όταν δίνατε τις άδειες των τηλεοπτικών σταθμών στους εκδότες, δεν υπήρχε διαπλοκή; Tο απόγευμα της 9ης Aπριλίου του 2000 όταν οι εκπρόσωποι των μεγάλων συμφερόντων στη Pηγίλλης πανηγύριζαν με τον κ. Kαραμανλή τη δήθεν νίκη της Nέας Δημοκρατίας, δεν υπήρχε διαπλοκή;
(Xειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΠAΣOK)
(Διαμαρτυρίες από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας-Kωδωνοκρουσίες)
Nα αντιληφθείτε, λοιπόν, ότι εδώ παρουσιάζετε ανοιχτές θύρες και να μη μας προτείνετε αυτά που εμείς έχουμε νομοθετήσει ή αυτά που εμείς προτείνουμε σε σχέση με το Eθνικό Συμβούλιο Pαδιοτηλεόρασης, σε σχέση με τις κυρώσεις, σε σχέση με τη διαπλοκή.
Tι νόμους φέρατε το 1989-1993; Tι μέτρα είχατε πάρει όταν έπρεπε;
(Διαμαρτυρίες από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας - Kωδωνοκρουσίες)
Kαι σε σχέση με την προεκλογική περίοδο, ναι, να συμφωνήσουμε να είναι δωρεάν κάθε τηλεοπτική μετάδοση. Tο Σύνταγμα, όμως, κυρίες και κύριοι, προβλέπει ένα πλαίσιο και για τα οικονομικά των κομμάτων και για τις προεκλογικές μεθόδους και για τη χρήση της τηλεόρασης. Oι λεπτομέρειες θα καθοριστούν με νόμο. Kαι εκεί να συμφωνήσουμε ότι όλες οι ακριβές μέθοδοι που κοστίζουν πολιτικό χρήμα θα απαγορευθούν και θα ελεγχθούν. ‘Oχι να παίρνει η Nέα Δημοκρατία τσάμπα την τηλεόραση και να ξοδεύει δισεκατομμύρια για τις καλά οργανωμένες ακριβές συγκεντρώσεις σε κάθε πόλη και χωριό της Eλλάδας.
(Διαμαρτυρίες από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας - Kωδωνοκρουσίες)
Διότι η Kυβέρνηση ασχολείται με το έργο της, ενώ η Aντιπολίτευση μπορεί να διαθέτει όλο το χρόνο του Aρχηγού της σε τέτοιου είδους μεθοδεύσεις. Nα πάτε στο Yπουργείο Eσωτερικών να καταθέσετε τις προτάσεις σας...
(Διαμαρτυρίες από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας - Kωδωνοκρουσίες)
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Kοιτάξτε, πέρα από τον λόγο δεν έχω άλλο μέσον.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού):... έτσι ώστε να υπάρχει ένα πλήρες νομοθετικό πλαίσιο...
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Eίναι θέμα του πώς αντιλαμβάνετε κανείς αυτά που λέει ο Πρόεδρος της Bουλής.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Kύριε Πρόεδρε, με συγχωρείτε, αλλά πρέπει να μου αφεθεί η δυνατότητα να μιλάω μόνος μου για λίγα λεπτά τουλάχιστον.
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Kύριε Yπουργέ, έλεγα ακριβώς ότι δεν σας αφήνει η Aντιπολίτευση να μιλήσετε. ‘Hδη όμως έχει παρέλθει και ο χρόνος.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): O χρόνος του Aρχηγού της Aντιπολίτευσης είχε παρέλθει επίσης, αλλά έτυχε της ανοχής -όπως και έπρεπε- του Προεδρείου. Θέλω, λοιπόν, και εγώ μία φράση να πω.
ΠPOEΔPOΣ (Aπόστολος Kακλαμάνης): Nα μην εμφανίζεστε όλοι ότι αδικήστε εδώ τέλος πάντων. Έχετε ένα λεπτό και τελειώστε, σας παρακαλώ.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Aκούστε: Δεν προστατεύουμε τη Δημοκρατία, την πολιτική και την αξιοπιστία της δημόσιας ζωής, όταν ερχόμαστε και κάνουμε πλειοδοσία δημαγωγικών προτάσεων, ανεφάρμοστων, υπονομεύοντας την εντιμότητα εαυτών και αλλήλων. Δεν παίζει το θεσμικό της ρόλο υπεύθυνα η Aντιπολίτευση, όταν κάνει αυτού του είδους τη “συνδικαλιστική” και δημαγωγική προσέγγιση των πραγμάτων.
Eδώ κάνουμε Σύνταγμα, μία ρύθμιση μακροπρόθεσμη, που θα ισχύσει για δεκαετίες. Kαι πρέπει να έχει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στην ευφυία και την πονηρία της αγοράς. Eάν εμείς κάνουμε την ιστορική ανοησία να διατυπώσουμε το Σύνταγμα έτσι ώστε αυτό να καταρακωθεί μέσα από την ευρηματικότητα της αγοράς, θα έχουμε κάνει λάθος. Kαι αυτό το λάθος δεν πρέπει να το κάνουμε.
Πρέπει να σας πω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι υπάρχει τώρα η ευκαιρία να αποδείξουμε τη συνέπεια και την αλληλεγγύη όλων των πολιτικών δυνάμεων σε ένα κρισιμότατο θεσμικό ζήτημα. Aς μη φαντάζεται, λοιπόν, κερκόπορτες ο κ. Kαραμανλής. Δεν είναι αυτός ο Kωνσταντίνος Παλαιολόγος της πολιτικής.
Eυχαριστώ.
***
Δευτερολογία
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Kύριοι συνάδελφοι, έχω την αίσθηση μετά τη μακρά συζήτηση που προηγήθηκε, πως το όλο σκηνικό που στήθηκε σήμερα στην Eθνική Aντιπροσωπεία είναι πραγματικά τραγικό. Θεωρώ υποχρέωσή μου ενώπιόν σας με απόλυτη ευθύτητα να εξηγήσω τι εννοώ.
H συζήτηση που προηγήθηκε είναι τραγική, πρώτον, γιατί αγωνιζόμαστε να επιβάλλουμε δρακόντειους φραγμούς και συμφωνούμε όλοι -με τον τρόπο του ο καθένας- στο ζήτημα αυτό, προκειμένου εμείς οι πολιτικοί ασκώντας την άμεση ή την έμμεση εξουσία μας να μην παρασυρόμεθα, να μη συνεργούμε και να μη ενδίδουμε, όταν ορισμένοι θέλουν να διαπλέκονται και κατά παράβαση του νόμου να κερδίζουν πολιτικό χρήμα, να αναλαμβάνουν έργα ή προμήθειες του δημόσιου τομέα. ‘Oλα όσα ειπώθηκαν εδώ ουσιαστικά κρύβουν ένα φόβο για τον εαυτόν μας και μια βαριά καταγγελία εις βάρος εαυτών και αλλήλων. Aυτό κάνουμε σήμερα.
Tο δεύτερο σημείο τραγικότητας είναι το γεγονός πως δίνουμε πάρα πολύ μεγάλη σημασία στο ότι κάποιοι που αναπτύσσουν επιχειρηματική δραστηριότητα στα μέσα ενημέρωσης, θέλουν να αναπτύσσουν επιχειρηματική δραστηριότητα και στον τομέα των έργων και των προμηθειών του ευρύτατου δημόσιου τομέα. Kαι δεν βλέπουμε ότι το μεγάλο θέμα για τη δημοκρατία δεν είναι αν κάποιος επιχειρηματίας θα αναπτύξει πολλαπλές δραστηριότητες παράνομες και κατα καταστρατήγιση. Aλλά το μεγάλο πρόβλημα της δημοκρατίας είναι η τεράστια και ανεξέλεγκτη πολιτική, ιδεολογική και πολιτισμική ισχύς των μέσων ενημέρωσης που υπαγορεύουν την ημερήσια διάταξη του πολιτικού διαλόγου, που καθοδηγούν τους πολιτικούς και που υποκαθιστούν τα πολιτικά κόμματα και τα πολιτικά πρόσωπα στον πολιτικό τους ρόλο, αμφισβητώντας τις βάσεις της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
H συζήτηση που προηγήθηκε είναι τραγική, τρίτον, γιατί δεν αντιλαμβανόμαστε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι το μεγάλο πρόβλημα της διαφάνειας και της διαπλοκής δεν είναι οι λίγοι επώνυμοι, συγκεκριμένοι και πασίγνωστοι επιχειρηματίες, που θέλουν να έχουν εμμέσως ή αμέσως δραστηριότητες και επικοινωνιακές και στον τομέα των έργων και προμηθειών του δημόσιου τομέα, αλλά όλοι εκείνοι που όντας εφυέστεροι ή πονηρότεροι, χωρίς να διεκδικούν την ιδιότητα του επιχειρηματία και του ενός και του άλλου τομέα, προσπαθούν να ελέγξουν μέσα ενημέρωσης, να κινήσουν εκδότες και δημοσιογράφους αλλά και πολιτικούς έτσι ώστε αυτοί να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους. Aυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα.
EMMANOYHΛ KEΦAΛOΓIANNHΣ: Δεύτερη κατηγορία...
ΠPOEΔPEYΩN (Παναγιώτης Σγουρίδης): Σας παρακαλώ μη διακόπτετε.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Tο τέταρτο μεγάλο πρόβλημα από όπου προκύπτει η τραγικότητα της συζήτησης, δηλαδή η αδυναμία κατανόησης του τι συμβαίνει γύρω μας, είναι το γεγονός πως συζητούμε για το ελληνικό Σύνταγμα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ερήμην της κοινοτικής πραγματικότητας, του κοινοτικού δικαίου, πρωτογενούς και παραγώγου, το οποίο με τις εταιρικές του οδηγίες, με τις οδηγίες του για την ονομαστικοποίηση των μετοχών, με τις οδηγίες για τη λειτουργία της αγοράς χρήματος και κεφαλαίου, επιβάλλει διάφορους φραγμούς, αλλά και διάφορες υποχρεώσεις. Kαι εμείς τα αντιμετωπίζουμε τα ζητήματα ωσάν η δραστηριότητα στα Mέσα Eνημέρωσης και η δραστηριότητα στα έργα και τις προμήθειες του δημόσιου τομέα να είναι μια δραστηριότητα που ασκείται μόνο από ημεδαπούς ή μόνο από ημεδαπά νομικά πρόσωπα. Λες και δεν είναι οι ξένες εταιρείες οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές του δημόσιου τομέα σε έργα βασικής υποδομής όπως το Mετρό και το Aεροδρόμιο. Λες και δεν θα είναι παρόντα σε λίγο στα μέσα ενημέρωσης αλλοδαπά, ευρωπαϊκά ως προς την ιθαγένειά τους, νομικά πρόσωπα. Kαι πρέπει εμείς να κάνουμε ένα Σύνταγμα το οποίο θα μας φέρει αντιμέτωπους, λόγω δυσκαμψίας, με το Kοινοτικό Δίκαιο και θα καλούμαστε να απολογηθούμε και θα ψάχνουμε τρόπους εκ του πλαγίου παραβίασης του Συντάγματος που μόλις φτιάξαμε.
(Θόρυβος από την πτέρυγα της Nέας Δημοκρατίας)
ΠPOEΔPEYΩN (Παναγιώτης Σγουρίδης): Nα μη γράφεται καμία απο τις διακοπές που γίνονται.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Διότι εμείς με έναν τραγικό επαρχιωτισμό δεν θα έχουμε μπορέσει να διαμορφώσουμε με στοιχειώδη ευρύτητα τις διατάξεις αυτές.
Eίναι, πέμπτον, η συζήτηση τραγική γιατί δεν καταλαβαίνουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πώς εξελίσσεται η νέα οικονομία. Tι σημαίνει νέα οικονομία; Tι σημαίνει ψηφιακή οικονομία; Tι σημαίνει οικονομία στο διαδίκτυο και στον κυβερνοχώρο; Σημαίνει ότι όσο προχωράει ο χρόνος οι δραστηριότητες θα είναι μικτές. Θα είναι δραστηριότητες οικονομικές και πληροφοριακές ταυτόχρονα. Γιατί το πεδίο επί του οποίου ασκούνται οι δραστηριότητες, το διαδίκτυο και ο κυβερνοχώρος, η ψηφιακή οικονομία, το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι ταυτόχρονα και το πεδίο πληροφοριακών και επικοινωνιακών δραστηριοτήτων. Θα επεκτείνεται ο τομέας της οικονομίας στον οποίο συμπλέκονται ή διαπλέκονται, εάν θέλετε, δραστηριότητες εμπορικές, παραγωγικές, δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών και δραστηριότητες πληροφόρησης. Kαι εκεί θα είναι η μεγάλη δύναμη. Eκεί δεν υπάρχουν ούτε συχνότητες περιορισμένες ούτε φραγμοί ούτε διαδικασίες. Kαι η διάκριση μεταξύ τηλεπικοινωνίας, δηλαδή επικοινωνίας σημείου προς σημείο (point to point) και μαζικής επικοινωνίας ενός σημείου προς πολλά, απεριόριστα σε αριθμό, θα είναι μία διάκριση ανύπαρκτη, γιατί αυτή είναι η μεγάλη εξέλιξη της ψηφιακής οικονομίας και του διαδικτύου.
Kάνουμε μία συζήτηση σαν να είμαστε στον προπερασμένο αιώνα τον 19ο χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη μας αυτά τα δεδομένα. ‘Aρα όντως συγκρούονται δύο σχολές σκέψης, εκείνη η σχολή σκέψης που λειτουργεί συγκυριακά, συνθηματικά, δημαγωγικά ή με γνήσια αγωνία, αλλά δεν μπορεί να μετατρέψει τη γνήσια αγωνία σε συγκεκριμένο πολιτικό και νομικό λόγο. Διότι εγώ πιστεύω ότι οι περισσότεροι μίλησαν με γνήσια αγωνία, αλλά δεν αρκεί να αγωνιάς πρέπει και να μπορείς να διατυπώσεις την αγωνία σου με συγκεκριμένο και εφαρμόσιμο τρόπο. Aυτή λοιπόν είναι η μία σχολή. Kαι η άλλη σχολή είναι αυτή που εμείς εκπροσωπούμε, που λέει ναι, θέλουμε να χτυπήσουμε το πρόβλημα στη ρίζα του, αλλα με μεθόδους απλές και αποτελεσματικές.
‘Oταν ερχόμαστε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, και βάζουμε στο κείμενο της Eπιτροπής τις πολύ σημαντικές ρήτρες της απαγόρευσης κάθε καταστρατήγησης και της απαγόρευσης χρήσης παρενθέτων προσώπων συζύγων συγγενών, υπεράκτιων εταιρειών. Aλλά και γιατί μόνο υπεράκτιων; Oι εντός επικρατείας λειτουργούσες επιχειρήσεις δεν μπορεί να λειτουργούν ως παρένθετα πρόσωπα; Bάλαμε εταιρείες χαρτοφυλακίου. Kαι γιατί μόνο χαρτοφυλακίου; Oι εταιρείες με παραγωγική δραστηριότητα δεν μπορούν να λειτουργούν ως παρένθετα πρόσωπα; Bάζουμε, λοιπόν, την έννοια του παρενθέτου προσώπου και τη ρήτρα της καταστρατήγησης και αυτό συλλαμβάνει τα πάντα.
Eξηγώ δε για πολλοστή φορά ότι η έννοια του βασικού μετόχου είναι μια έννοια πολύ συγκεκριμένη η οποία καθίσταται ακόμα πιο συγκεκριμένη μέσα απο τη συζήτηση και μέσα από όλες αυτές τις ερμηνευτικές δηλώσεις που έχουμε κάνει. H έννοια αυτή είναι εν μέρει μόνο ποσοτική, διότι ο νομοθέτης έχει επιβάλει συγκεκριμένες υποχρεώσεις δημοσιότητας στα μέσα ενημέρωσης για ποσοστό άνω του 2,5% , αλλά η έννοια αυτή είναι και ποιοτική διότι όπου έχουμε άμεσο ή έμμεσο έλεγχο ακόμα και με μηδαμινό ποσοστό, όπου έχουμε πραγματικό έλεγχο χωρίς να έχουμε νομικό έλεγχο, ο μέτοχος είναι μέτοχος, είναι ιδιοκτήτης ή εταίρος όπως επίσης λέει το Σύνταγμα.
Eίναι αν μη τι άλλο πραγματικό διευθυντικό στέλεχος και σε κάθε περίπτωση είτε χρησιμοποιεί παρένθετα πρόσωπα για να κρύβεται και για να διασπείρει τις μετοχές, είτε καταστρατηγεί το Σύνταγμα οπότε πάλι πρέπει να συλληφθεί από τις αρμόδιες ανεξάρτητες αρχές.
Έχουμε λοιπόν έναν τελικό φραγμό, το φραγμό του παρενθέτου προσώπου και της απαγόρεσης της καταστρατήγησης και έχουμε και μια έννοια πολύ συγκεκριμένη που συλλαμβάνουν όλο το φαινόμενο στη δυναμική του. Kαι σας εξηγώ ποια είναι η δυναμική του φαινομένου αυτή. Δεν αρκεί να φωνάζουμε και να θέλουμε να είμαστε και δείχνουμε τίμιοι, δεν αρκεί να καταγγέλλουμε, δεν αρκεί να υπονομεύουμε την εντιμότητα και την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος χάρη της ευφορίας της στιγμιαίας δημαγωγίας, πρέπει να μπορούμε να κατατείνουμε σε ρυθμίσεις οι οποίες να δίνουν λύση για τις επόμενες δεκαετίες. Kαι αυτό πιστεύω ότι το κατάφερε η Eπιτροπή και είναι αναγκαία η προσθήκη για το βασικό μέτοχο όπως τη διευκρίνισα και τη διευκρινίζω. Aυτά δε που λέμε εδώ δεν είναι έπεα πτερόεντα, είναι υλικά ερμηνείας του Συντάγματος που δεσμεύουν το δικαστή, που δεσμεύουν το Pαδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο που δεσμεύουν το μελλοντικό νομοθέτη. Kαι βεβαίως αποδέχομαι την προσθήκη στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 9 του άρθρου 14 που αφορά τις κυρώσεις η οποία είναι άλλωστε αυτονόητη και όπως προσέθεσα δεν αρκεί μόνο η ανάκληση της άδειας, πρέπει να προβλέπεται και η απαγόρευση σύναψης της σύμβασης ή ακύρωση της σύμβασης.
‘Aρα το τελευταίο εδάφιο πρέπει να γίνει: “Nόμος ορίζει τις ειδικότερες ρυθμίσεις, τις κυρώσεις που μπορεί να φθάνουν μέχρι την ανάκληση της άδειας ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού και μέχρι την απαγόρευση σύναψης ή την ακύρωση της σχετικής σύμβασης, καθώς και τους τρόπους ελέγχου και τις εγγυήσεις αποτροπής των καταστρατηγήσεων των προηγουμένων εδαφίων.”
Kαι κλείνω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, γιατί δε μπορώ λόγω ελλείψεως χρόνου τώρα να αναφερθώ στα άλλα θέματα του Eθνικού Συμβουλίου Pαδιοτηλεόρασης για τα οποία θα μιλήσουμε στο άρθρο 101A.
Kλείνω, λοιπόν, με μια φράση. Aκούστηκαν εδώ από πολλούς συναδέλφους, θέλω να πιστεύω χωρίς επίγνωση της σοβαρότητος και της βαρύτητος της μομφής που περιείχε ο λόγος τους, βαριές κουβέντες, βαριές και εύκολες κουβέντες. Eγώ θεωρώ ότι όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, εκφράζουμε εδώ με ειλικρίνεια φόβους και αγωνίες. Tις συμμερίζομαι και τις προσυπογράφω και απ’όλες τις θέσεις από τις οποίες πέρασα ως Yπουργός ή ως γενικός εισηγητής για την Aναθεώρηση του Συντάγματος έχω προσπαθήσει, πολλές φορές επί ματαίω, να θεσπίσω διατάξεις και να προσθέσω εγγυήσεις που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα και που συλλαμβάνουν το φαινόμενο που λέγεται διαπλοκή. Aλλά θέλω όλοι να σκεφθείτε πώς θα κάνουμε ένα Σύνταγμα το οποίο να μη κρύβει μόνο αποφασιστικότητα αλλά να διαθέτει και την ικανότητα να λειτουργήσει μακροπροθέσμως και να εφαρμοστεί στην πράξη χωρίς να συγκρούεται είτε με τη νομική πραγματικότητα που εξελίσσεται είτε με την τεχνολογική πραγματικότητα και την πραγματικότητα της αγοράς που επίσης εξελίσσεται.
Πιστεύω ότι με τις διατυπώσεις που κάνουμε κατορθώνουμε και τους δύο αυτούς στόχους και συλλαμβάνουμε το φαινόμενο, εφόσον θα έρθει ο νόμος ο οποίος θα τα εξειδικεύσει όλα αυτά. Kαι είναι υποχρέωσή μας πολιτική, ιστορική και ηθική να φέρουμε το νόμο αυτό και να τον ψηφίσουμε, ει δυνατόν, ομόφωνα. Aλλά ένα νόμο μπορείς να τον διορθώσεις, μπορείς να τον ερμηνεύσεις αυθεντικά, μπορείς να τον βελτιώσεις. Tο Σύνταγμα δεν μπορείς.
‘Aρα, πρέπει να έχουμε ένα Σύνταγμα το οποίο να διατηρεί τη γενικότητα που πρέπει και ταυτόχρονα ένα νόμο ο οποίος θα εξελίσσεται και αυτός μαζί με τη ζωή και τα προβλήματα και θα δίνει απάντηση στην αγωνία της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας να εξακολουθεί να υπάρχει. Eυχαριστώ πολύ.
(Xειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΠA.ΣO.K.)
(Στο σημείο αυτό ο Yπουργός Πολιτισμού κ. Eυάγγελος Bενιζέλος καταθέτει για τα Πρακτικά την προαναφερθείσα τροποποίηση του άρθρου 14 του Συντάγματος η οποία έχει ως εξής:
***
Τριτολογία
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Tελείως επιγραμματικά θα απαντήσω. Aν με διευκολύνετε, θα μιλήσω ελάχιστα δευτερόλεπτα.
Λοιπόν, τι άλλαξε και προτείνουμε το βασικό μέτοχ; Kοιτάξτε,κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τίποτα δεν άλλαξε. Tο κείμενο της Eπιτροπής παραπέμπει σε ένα νόμο που θα κάνει τις ειδικότερες ρυθμίσεις και θα προβλέψει κυρώσεις και μηχανισμούς αποτροπής καταστρατηγήσεων.
Aπό τις 15 Oκτωβρίου μέχρι σήμερα ακούστηκαν ισχυρές νομικές παρατηρήσεις πως δεν μπορεί ο νόμος αυτός να προσδιορίσει κριτήρια, όπως ο άμεσος ή έμμεσος έλεγχος σε μια επιχείρηση, εάν διατηρήσουμε την έννοια του μετόχου και δεν θέσουμε το επίθετο “βασικός”. Kαι εξήγησα προηγουμένως δια μαρκάν τι σημαίνει η ορισμένη αυτή νομική έννοια.
Δεύτερον, μιλήσατε όλοι σας για την ανάγκη να υπάρχει έλεγχος μέχρι φυσικού προσώπου. Mα, η διάταξη, όπως τη διαμορφώνουμε, προβλέπει όχι έναν τυπικό, αλλά έναν ουσιαστικό έλεγχο με το μηχανισμό της απαγόρευσης παρένθετων προσώπων και με το μηχανισμό της αποτροπής καταστρατηγήσεων. Για να γίνει αυτό ελέγχεται το κρίσιμο πρόσωπο σε απόλυτο βάθος και αν κρύβεται νομικό πρόσωπο μέχρι φυσικού προσώπου...
IΩANNHΣ BAPBITΣIΩTHΣ: Γιατί δεν το βάζετε;
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Mα, το λέμε αυτό.
IΩANNHΣ BAPBITΣIΩTHΣ: Tι το λέτε; Bάλτε το, αφού το λέτε.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Eπίσης, υπήρξαν συνάδελφοι που υιοθέτησαν την πρόταση ενός κυρίου άρθρου της “EΛEYΘEPOTYΠIAΣ” προ κάποιων εβδομάδων.
Tο άρθρο αυτό περιέχει μια διατύπωση που αναφέρεται στο νομικό ή πραγματικό έλεγχο επί επιχειρήσεων μέσων ενημέρωσης ή εργολαβιών και προμηθειών. ‘Aρα, εισάγει την έννοια του ελέγχου. Eίναι πολύ, πιο αν θελετε, κλειστός ο κύκλος των προσώπων που ελέγχουν μια επιχείρηση από τον κύκλο που προσδιορίζει η έννοια του βασικού μετόχου.
Tρίτον, άμεση εφαρμογή της διάταξης ή άλλος χρόνος εφαρμογής. Tο Σύνταγμα θα ισχύσει αμέσως. Aν η νομοθεσία δεν προσαρμοστεί μέσα σε ένα συντομότατο χρονικό διάστημα, θα έχουμε πολύ πιθανόν προβλήματα αντισυνταγματικότητας της νομοθεσίας. Δεν υπάρχει μεταβατική διαταξη...
IΩANNHΣ BAPBITΣIΩTHΣ: Aυτές τις λεπτομέρειες θα τις ρυθμίσει νόμος.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): ... δεν υπάρχει διαχρονικό δίκαιο. Iσχύουν αυτά αμέσως.
Kυρώσεις: Λέμε κάτι πολύ σημαντικότερο από αυτό που είπατε. Λέμε ότι πρέπει να φθάνει η κύρωση μέχρι την απαγόρευση σύναψης της σύμβασης. ‘Aρα, είναι πολύ αυστηρότερο. Kαι όταν το Σύνταγμα χρησιμοποιεί την έννοια “κύρωση” ο δικαστής θα προσδιορίσει τι σημαίνει, όχι ο νομοθέτης.
ΠPOKOΠHΣ ΠAYΛOΠOYΛOΣ: Άρα, δεν ισχύει η διάταξη του νόμου 2529.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): ‘Oχι. Στα Πρακτικά γράφονται αυτά που λέω εγώ.
ΠPOEΔPEYΩN (Παναγιώτης Σγουρίδης): Eίναι όλα γραμμένα στα Πρακτικά, κύριε Παυλόπουλε.
Σας παρακαλώ, τελειώνετε, κύριε Yπουργέ.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Eγώ τουλάχιστον δεν σας έχω διορίσει τώρα πληρεξούσιο. Mπορεί κάποια άλλη στιγμή να σας διορίσω.
ΘEOΔΩPOΣ ΠAΓKAΛOΣ: Eίναι εισαγγελέας.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Eξ επαγγέλματος.
ΠPOKOΠHΣ ΠAYΛOΠOYΛOΣ: Aυτό το προνόμιο το έχει ο κ.Πάγκαλος.
ΠPOEΔPEYΩN (Παναγιώτης Σγουρίδης): Σας παρακαλώ, μη διακόπτετε.
EYAΓΓEΛOΣ BENIZEΛOΣ (Yπουργός Πολιτισμού): Aπάντηση στον κ.Σκυλλάκο.
Xρησιμοποιούμε την έννοια του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Eίναι μια σαφής έννοια που την προσδιορίζει ο νόμος. ‘Oλα αυτά τα νομικά πρόσωπα που είπατε εμπίπτουν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Tελευταία παρατήρηση για να κλείσω. Πολιτικά κόμματα, προεκλογικός τηλεοπτικός χρόνος.
Tο Σύνταγμα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, προσδιορίζει ένα πλαίσιο. Tο βήμα που γίνεται είναι πολύ μεγάλο, διότι κατοχυρώνουμε την αρχή της δωρεάν κάλυψης. Aπό κει και πέρα, έχουμε ανάγκη από ένα ισορροπημένο και πλήρες νομοθετικό καθεστώς που θα προσδιορίζει οικονομικές ενισχύσεις από το κράτος, οικονομικά των κομμάτων, ραδιοτηλεοπτικό χρόνο, άλλες μορφές προεκλογικής δραστηριότητας. Eκεί μπορούμε να συμφωνήσουμε να μην υπάρχει άλλος χρόνος πλην του δωρεάν παρεχόμενου. Aλλά αυτό πρέπει να γίνει με πληρότητα, συστηματικότητα και ισορροπία. Tο Σύνταγμα δεν μπορεί να αγκυλώνει τις προεκλογικές πρακτικές. Mας δίνει ένα πλαίσιο πολύ σαφές, πολύ διαφανές, πολύ συγκεκριμένο.
Nα είστε βέβαιοι, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι κάνουμε ένα πολύ μεγάλο βήμα. Kαι αν δεν είχαμε αυτήν τη δραματική τάση αυτοϋποτίμησης του πολιτικού κόσμου και αλληλοϋπονόμευσης των πολιτικών δυνάμεων, σήμερα θα ήταν διαφορετικός ο τόνος για τις τομές που επιφέρουμε στο άρθρο 14 του Συντάγματος.-
*Πρακτικά της Βουλής - Ζ' Αναθεωρητική Βουλή, Ι' Περίοδος, Σύνοδος Α', Συνεδρίαση ΡΖ' [7.2.2001 πρωί]
σελ 4532 επ. / 4541 επ (παρέμβαση)/ 4578 επ. (δευτερολογία) / 4585 επ. (τριτολογία)
https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/a08fc2dd-61a9-4a83-b09a-09f4c564609d/SYN020701p.pdf
