Κυριακή 22 Μαΐου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής

Οι ασυμμετρίες της ευρωπαϊκής ασφάλειας και ο πόλεμος στην Ουκρανία

 1. Η ευρωπαϊκή ασφάλεια διέπεται από βαθιές ασυμμετρίες που έχουν προκύψει ιστορικά. Οι νέες προκλήσεις που συνδέονται με τη ρωσική στρατιωτική εισβολή και τον πόλεμο στην Ουκρανία αναδεικνύουν τις ασυμμετρίες αυτές που δεν μπορούν πλέον να κρύβονται πίσω από μια ρητορική που εξωραΐζει τα προβλήματα και αναβάλλει δύσκολες αποφάσεις.

Η ευρωπαϊκή ασφάλεια ήδη από την τελευταία φάση του Α´  Παγκόσμιου Πόλεμου, την εποχή του Προέδρου Ουίλσον, κατέστη πρόβλημα ευρωαμερικανικό. Η συμμετοχή των ΗΠΑ και γενικότερα του λεγόμενου νέου κόσμου στον μεγάλο ευρωπαϊκό πόλεμο κατέστη αναγκαία προκειμένου αυτός να λήξει με την ήττα των λεγόμενων κεντρικών δυνάμεων.

Η αμερικανική εμπλοκή υπήρξε αναγκαία για την ήττα του ναζισμού στον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη μακρά δε περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, η αμερικανική παρουσία στην Ευρώπη ήταν βασική προϋπόθεση πυρηνικής ισορροπίας και συνεπώς ασφάλειας.

Περισσότερα...

Παρασκευή 29 Απριλίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο αφιέρωμα της εφ. ΤΑ ΝΕΑ στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών & CEMES με θέμα: «Το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο υπό το φως του πολέμου»*

Η Εκκλησία των καταφυγίων και των κατακομβών και η γεωπολιτική της Ορθοδοξίας

Με αφορμή τη ρωσική επίθεση και τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα επιχειρήματα που ακούσθηκαν το 2018-2019 σχετικά με τη χορήγηση της Αυτοκεφαλίας βγήκαν στην επιφάνεια. Κυρίως με το διάγγελμα του Βλαντιμίρ Πούτιν που συνιστούσε την αιτιολογία του πολέμου κατά τη ρωσική αντίληψη. Η αμφισβήτηση της εκκλησιαστικής ταυτότητας της Ουκρανίας συνδέεται με την αμφισβήτηση της εθνικής ταυτότητας, της εθνικής γλώσσας, της εθνικής κυριαρχίας. Η ρωσική πλευρά δεν αναγνωρίζει στην Ουκρανία τίποτα από αυτά. Η θεωρία της μειωμένης κυριαρχίας συνδέεται και με τη μη αναγνώριση μίας Αυτοκέφαλης Εκκλησίας, όπως συμβαίνει με όλες τις άλλες εθνικές Αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Επιπλέον  τώρα έχουμε ένα γεγονός, το οποίο είναι συγκλονιστικό. Ο Πατριάρχης Μόσχας «ευλογεί» την επίθεση, δηλαδή προσφέρει μία «θεολογική» και εν πάση περιπτώσει εκκλησιαστική νομιμοποίηση σε έναν επιθετικό πόλεμο ο οποίος συνοδεύεται από πράξεις, οι οποίες ελέγχονται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ως εγκλήματα πολέμου.

Περισσότερα...

 Απρίλιος 2022

Ευάγγελος Βενιζέλος*

 [ PDF ] 

Η  σχέση δικαίου και πολιτικής από τη νεωτερική στη μετανεωτερική εποχή**

Συνήθως το δίκαιο και η  πολιτική γίνονται αντιληπτά ως δυο διακεκριμένες σφαίρες. Το δίκαιο εμφανίζεται μάλιστα αποκαθαρμένο από τις τριβές, τις σκοπιμότητες και τις υστεροβουλίες της πολιτικής. Η ερμηνεία και η εφαρμογή του εναπόκειται εντέλει σε δικαστικά όργανα που περιβάλλονται από τις εγγυήσεις της διάκρισης των εξουσιών και της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, από όργανα πολιτικά ουδέτερα που ενεργούν με βάση τους κανόνες της νομικής επιστήμης ως εγγυητές του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως συστατικά στοιχεία της φιλελεύθερης όψης της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Περισσότερα...

Τρίτη 8 Μαρτίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Protagon.gr

[in english, here ]

Η πυρηνική απειλή και τα όρια της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεχθεί δύο σοκ τα τελευταία δυόμιση χρόνια, την  πανδημία και τη  ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Οι δύο αυτές οριακές καταστάσεις την έχουν αναγκάσει να κινητοποιηθεί, να οξύνει τα ανακλαστικά της. Είχε προετοιμαστεί τη δεκαετία της οικονομικής κρίσης κυρίως στο «Εργαστήριον η Ελλάς», προκειμένου να διαμορφώσει σταδιακά την ικανότητα να αντιδρά σε κρίσεις. Επί δεκαετίες πριν νόμιζε ότι η Ιστορία έχει τελειώσει και ότι όλα θα λειτουργούν «υπό φυσιολογικές συνθήκες θερμοκρασίας και πιέσεως».

Περισσότερα...

Σάββατο 5 Μαρτίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην Καθημερινή της Κυριακής

Ακαδημαϊκή ελευθερία χωρίς ασφάλεια δεν υπάρχει

Μέσα σε μια ακαδημαϊκή κοινότητα παγκόσμια και διασυνδεδεμένη, είναι πνευματικός και επιστημονικός επαρχιωτισμός να αναζητά μια χώρα να ανακαλύψει τον τροχό ως προς την οργάνωση της ανώτατης εκπαίδευσής της. Πρέπει να αξιοποιηθούν όλα τα δοκιμασμένα σχήματα που έχουν διευκολύνει και υποστηρίξει την εκπαιδευτική και ερευνητική άνθηση των πανεπιστημίων και μάλιστα σε χώρες ευρωπαϊκές, με ανάλογο πληθυσμιακό μέγεθος.

Τα  ελληνικά ΑΕΙ, παρά τα προβλήματα, τη μιζέρια, τις εσωτερικές αντιθέσεις, τα απαράδεκτα φαινόμενα βίας και κομματικοποίησης, οφείλουν να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως   θεσμούς υψηλού κύρους, θερμοκοιτίδες διανοητικού κεφαλαίου, μηχανισμούς που διασφαλίζουν εν μέσω δυσκολιών μεγάλο βαθμό κοινωνικής κινητικότητας. Ως δημόσιους χώρους  εγγυητικούς  της ελευθερίας της σκέψης, του λόγου, της διδασκαλίας και της έρευνας. Ως προνομιακούς τόπους του ορθού λόγου, του φιλελευθερισμού, της πολυφωνίας, της ανεκτικότητας, της διαρκούς αναζήτησης της αλήθειας μέσω διαψεύσεων και συνεχούς δοκιμασίας και  ανατροπής των επιστημολογιών παραδειγμάτων. Ως θεσμικές υποστάσεις της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Είναι προφανές ότι στο εσωτερικό των ελληνικών πανεπιστημίων υπάρχουν διαφορετικές, άνισες και ανομοιόμορφες καταστάσεις. Υπάρχουν εστίες παράδοσης και αριστείας που βρίσκονται πολύ κοντά στις παραπάνω προδιαγραφές και καταστάσεις τελείως απαράδεκτες.

Περισσότερα...

Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής  

Ένας ασύμμετρος πόλεμος που μας αφορά

«Αν η ιστορία είναι οδηγός, γνωρίζουμε ότι το 1940 και στις αρχές του 1941 η Σοβιετική Ένωση κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψει τον πόλεμο ή τουλάχιστον να καθυστερήσει την έναρξή του. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΣΣΔ προσπάθησε να μην προκαλέσει τον πιθανό επιτιθέμενο μέχρι το τέλος, απέχοντας ή αναβάλλοντας τις πιο επείγουσες και προφανείς προετοιμασίες που έπρεπε να κάνει για να αμυνθεί από μια επικείμενη επίθεση. Όταν τελικά έδρασε, ήταν πολύ αργά.

Περισσότερα...

16 Φεβρουαρίου 2021

Ευάγγελος  Βενιζέλος

Σύνταγμα και νέες τεχνολογίες *

Η σχέση του Δικαίου με την τεχνολογία στην κοινωνία της διακινδύνευσης είναι η μεγάλη πρόκληση στην οποία καλούνται να απαντήσουν όλοι οι κλάδοι της νομικής επιστήμης. Είναι, όμως, προφανές ότι η μήτρα του προβληματισμού στεγάζεται στο Σύνταγμα και γενικότερα στους κανόνες δικαίου που διεκδικούν υπεροχή, συγκροτούν έννομες τάξεις και οργανώνουν συστήματα παραγωγής υποδεέστερων κανόνων δικαίου. Η  σχέση του Συντάγματος γενικά και ειδικότερα του ελληνικού Συντάγματος  με τις νέες τεχνολογίες, είναι συνεπώς η αναγκαία αφετηρία του πολυσχιδούς προβληματισμού για τη σχέση του Δικαίου με τις νέες τεχνολογίες. Αρχίζω με μία επίσκεψη των όρων.

Περισσότερα...

Σάββατο 5 Φεβρουαρίου 2022

Ευάγγελος Βενιζέλος

Η «ψήφος Αλευρά» σήμερα

Αποχαιρέτησα χθες με λίγα λόγια τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Με αφορμή τον θάνατό του γίνονται αναφορές στο ερμηνευτικό ζήτημα που έμεινε γνωστό ως «ψήφος Αλευρά», δηλαδή στο ερώτημα αν το 1985, ο τότε Πρόεδρος της Βουλής αείμνηστος Ιωάννης Αλευράς, ενώ ασκούσε τα καθήκοντα του αναπληρωτή του Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή (ως αντίδραση στη μη ανανέωση της θητείας του και την υπόδειξη του Χρήστου Σαρτζετάκη από την τότε κοινοβουλευτική πλειοψηφία του ΠΑΣΟΚ),  είχε το δικαίωμα να ασκήσει τα βουλευτικά του καθήκοντα και να μετάσχει στις σχετικές ψηφοφορίες στη Βουλή.

Περισσότερα...

Φεβρουάριος 2022

[ PDF ]

Ευάγγελος Βενιζέλος * 

Δαμασκηνός Παπανδρέου: από τη θεολογία της δράσης στη θεολογία της σιωπής

Η καμπύλη που διέγραψε στον επίγειο βίο του ο Μακαριστός Μητροπολίτης Ανδριανουπόλεως, ο από Ελβετίας Δαμασκηνός ( Παπανδρέου ) προσφέρεται ως πεδίο προβληματισμού γύρω από δυο καίρια ερωτήματα. Δυο ερωτήματα κατά τη γνώμη μου βαθύτατα ανθρωπολογικά και θεολογικά.

Το πρώτο ερώτημα είναι πώς διαμορφώνονται οι εκκλησιαστικές προσωπικότητες. Ποιο στοιχείο είναι αυτό που αναδεικνύει ένα παιδί από την Κάτω Χρυσοβίτσα του Θέρμου Αιτωλοακαρνανίας σε Ιεράρχη του Οικουμενικού Θρόνου με πραγματικά οικουμενικό κύρος, σε διεθνή θεολογική προσωπικότητα, σε εμβληματική δημόσια φυσιογνωμία με εντυπωσιακή αποδοχή στην Ελβετία, σε στιβαρό «απόστολο» της Ορθοδοξίας που από τη λίμνη της Γενεύης, την πόλη του Καλβίνου, εξέπεμπε τα μηνύματα της ορθόδοξης μαρτυρίας σε όλο τον κόσμο;

Περισσότερα...

16 Ιανουαρίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην Καθημερινή της Κυριακής

Ο αγωγός EastMed και τα νέα διεθνή συμφραζόμενα

Τον Μάιο του 2020 η Βουλή των Ελλήνων κύρωσε ( ν. 4687/2020), πανηγυρικά, με ευρύτατη πλειοψηφία, τη διακυβερνητική συμφωνία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Ιταλίας για ένα σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στις ευρωπαϊκές αγορές, για τον γνωστό αγωγό EastMed. Παραδόξως τη συμφωνία υπέγραψαν μόνο οι τρεις πρώτες  χώρες. Το όνομα της Ιταλίας παρέμεινε στο κείμενο, αλλά η υπογραφή δεν τέθηκε. Δηλώθηκε απλώς με επιστολή η εκ μέρους της στήριξη του σχεδίου.

Την ίδια περίοδο αρκετοί μπέρδευαν τον αγωγό EastMed, με τον νόμο που εισηγήθηκαν στην αμερικανική Γερουσία οι γερουσιαστές Μενέντες και Ρούμπιο, την EastMed Act (Eastern Mediterranean Security and Energy Partnership Act of 2019) ή με τον διεθνή οργανισμό Eastmed Gas Forum, στον οποίο μετέχουν οκτώ ( προς το παρόν ) χώρες της περιοχής.

Περισσότερα...