Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο News247
Η «Ελλάδα Μετά» είναι το μόνιμο γενικό θέμα των συνεδρίων του Κύκλου Ιδεών από το 2017. Φέτος οργανώνουμε το έκτο συνέδριο με θέμα «Εθνική στρατηγική και διεθνής περιδίνηση». Όταν ξεκινήσαμε, η «Ελλάδα Μετά» ήταν η Ελλάδα μετά την οικονομική κρίση και τα μνημόνια.
Έξι χρόνια αργότερα το «Μετά» σημαίνει μετά τη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Προφανώς δεν ξεχνούμε ότι η πανδημία, παρά τη χαλάρωση, επιμένει. Πάνω στο υπόστρωμα δυο συμβολικών πολέμων, ενός οικονομικού και ενός υγειονομικού, ζούμε την εμπειρία ενός πραγματικού πολέμου που μας επηρεάζει άμεσα και βαθιά.
Το πιο κρίσιμο μέτωπο είναι άλλωστε αξιακού χαρακτήρα. Η φιλελεύθερη δημοκρατία συγκρούεται με διάφορες εκδοχές αυταρχισμού και ολοκληρωτισμού. Η Δύση όμως έχει να διαχειριστεί και το εσωτερικό της μέτωπο. Τις αντοχές των κοινωνιών, τις εκλογικές συμπεριφορές των πολιτών. Σε αξιακό επίπεδο η σύγκρουση δεν θα κριθεί μόνο στην Ουκρανία αλλά και στο εσωτερικό των δυτικών δημοκρατιών, κυρίως στο εσωτερικό της αμερικανικής δημοκρατίας, στις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο και εντέλει στις επόμενες προεδρικές εκλογές.
20.9.2022
Ευάγγελος Βενιζέλος*
Πρόταση ερμηνευτικής αποκατάστασης του άρθρου 32 παρ.1 ΚΟΔΚΔΛ ως προς τη νομική φύση και τις αρμοδιότητες της Γενικής Επιτροπείας των ΤΔΔ
Η νομοθετική αμηχανία ως προς τον προσδιορισμό της θεσμικής φύσης της Γενικής Επιτροπείας της Επικράτειας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων ( ΤΔΔ ) αναπαράγεται και με τον πρόσφατο Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών ( ΚΟΔΚΔΛ) που εισήχθη με το ν. 4938/2022 ( Α´ 109).
Δεν θα σχολιάσω γλωσσικά τον τίτλο «Γενική Γραμματεία της Επικρατείας των ΤΔΔ» που είναι ο τίτλος του κεφαλαίου Η ´ του νέου ΚΟΔΚΔΛ και ο όποιος θα μπορούσε να αφήσει ένα μη νομικό να εκλάβει ότι υφίσταται κάποια «επικράτεια των ΤΔΔ» που είναι εύλογο να διαθέτει τη δική της Γενική Γραμματεία. Το γλωσσικό μου αισθητήριο θα ήταν περισσότερο συμφιλιωμένο με τον τίτλο Γενική Γραμματεία της Επικρατείας στα ΤΔΔ, κατά τρόπο ανάλογο με τη διατύπωση που έχει επιλεγεί για τη Γενική Γραμματεία της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Συνεπέστερο πάντως προς τις διατυπώσεις του άρθρου 90 παρ.5 Συντ. θα ήταν να χρησιμοποιούνται από τον κοινό νομοθέτη οι τίτλοι «Γενική Επιτροπεία του Ελεγκτικού Συνεδρίου» και «Γενική Επιτροπεία των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων». Η νομοθετική προσθήκη του όρου «της Επικρατείας» στους τίτλους, ίσως να προσδίδει κύρος, ανάμεικτο όμως με την πιθανότητα κάποιας σύγχυσης με το Συμβούλιο της Επικρατείας για τη γενική κοινή γνώμη, ενώ η παρεμβολή της γενικής αυτής («της Επικρατείας») γεννά πρόσθετες συντακτικές δυσκολίες που αντιμετωπίστηκαν εν μέρει στην περίπτωση της Γενικής Επιτροπείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου αλλά όχι στην περίπτωση της Γενικής Επιτροπείας των ΤΔΔ.
Constitutionalism, 4.9.2022
Ευάγγελος Βενιζέλος *
Τα συνταγματικά όρια στην άρση του τηλεφωνικού απορρήτου των πολιτών και των πολιτικών προσώπων για λόγους εθνικής ασφάλειας- Η υπόθεση Ανδρουλάκη
Η δημόσια (συνδεόμενη με την κοινοβουλευτική) συζήτηση που διεξήχθη για τη συνταγματική διάσταση της παρακολούθησης των τηλεφωνικών συνομιλιών ευρωβουλευτή / αρχηγού κόμματος (βλ. παράρτημα), έχει προφανώς πολιτική αλλά και επιστημονική σημασία καθώς αφορά την ερμηνεία και την εφαρμογή του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ ως προς το απόρρητο των επικοινωνιών και τις επιτρεπτές εξαιρέσεις από αυτό και του Δικαίου της ΕΕ ως προς την κοινοβουλευτική ασυλία των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στη συζήτηση μετείχαν εντός Βουλής οι δυο κρίσιμοι θεσμικοί παράγοντες του κοινοβουλευτικού συστήματος διακυβέρνησης, ο Πρωθυπουργός και ο Αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και εκτός Βουλής ένας υπουργός που έχει επιπλέον την ιδιότητα του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου και ο υπογραφών, υπό την ιδιότητα του πολίτη πρωτίστως αλλά προφανώς και αυτή του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου, όπως και αυτή του πρώην Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ.
Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής, στις νέες εποχές, στο αφιέρωμα «Η δοκιμασία της φιλελεύθερης δημοκρατίας»
Κίνδυνοι, αντιφάσεις, ασυμμετρίες
Η δημοκρατία ή είναι αντιπροσωπευτική ή δεν υπάρχει ιστορικά. Η δημοκρατία ή είναι φιλελεύθερη, δηλαδή συνυφασμένη με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου ή κινδυνεύει να διολισθήσει σε ένα πλειοψηφικό αυταρχισμό. Η δημοκρατία ή μπορεί να είναι μαχητική αξιακά και μαχόμενη θεσμικά ώστε να αυτοπροστατεύεται ή κινδυνεύει ξανά να αυτοκτονήσει, όπως συνέβη ιστορικά στον ευρωπαϊκό μεσοπόλεμο και όχι μόνο.
Η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι κάτι πολύ παραπάνω από σύστημα διακυβέρνησης. Είναι ένα σύστημα πολιτιστικών παραδοχών. Ένα θεσμικό, οικονομικό, κοινωνικό, αισθητικό και εντέλει ιστορικό κεκτημένο. Η ιδεολογική, διανοητική και θεσμική προϋπόθεση της οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει επιβληθεί ως οικουμενικού χαρακτήρα θεσμικό optimum, επειδή ταυτίστηκε μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη Δύση. Για την ακρίβεια, έγινε η «πατρίδα» και η «επικράτεια» της Δύσης, δίπλα στο έθνος και την εθνική ταυτότητα. Η φιλελεύθερη δημοκρατία συνοψίζει συνεπώς μια αντίληψη πολιτική, θεσμική, οικονομική αλλά και γεωπολιτική.
Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημ. ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο
Υποκλοπή εθνικής σοβαρότητας;
Ας ανασυγκροτήσουμε τη μεγάλη εικόνα. Ο Ν. Ανδρουλάκης καταγγέλλει ότι, όπως διαπίστωσαν οι τεχνικές υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έγινε απόπειρα παρακολούθησης του κινητού τηλεφώνου του με χρήση του παράνομου λογισμικού Predator. Οι ελληνικές αρχές δεν κατηγορούνται για κάτι. Η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας καλεί σε ακρόαση τον διοικητή της ΕΥΠ, ο οποίος συνοδευόμενος από δυο υπουργούς εμφανίζεται και διαβεβαιώνει τη Βουλή ότι ο Ν. Ανδρουλάκης δεν παρακολουθείται. Δυο ημέρες αργότερα ο Πρωθυπουργός παύει τον διοικητή της ΕΥΠ και τον Γενικό Γραμματέα - επικεφαλής του γραφείου του γιατί αποκαλύπτεται, μέσα από έρευνα της ΑΔΑΕ, ότι η ΕΥΠ, με έγκριση της εισαγγελικής λειτουργού που παρεπιδημεί σε αυτή, παρακολουθούσε «επισήμως» έναν ευρωβουλευτή, υποψήφιο αρχηγό του κόμματός του μέχρις ότου αυτός εξελέγη και μερικές ημέρες ακόμη, για λόγους «εθνικής ασφάλειας». Χωρίς σχέση με κάποιο έγκλημα, έτσι για άντληση πληροφοριών.
9 Αυγούστου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Protagon – απάντηση στο άρθρο του Γ. Γεραπετρίτη (9.8.2022)
Από τη διάκριση «νόμιμου» και «ηθικού» στη διάκριση «τυπικά επαρκούς» και «πολιτικά μη αποδεκτού» - Είναι αυτή η μοίρα της χώρας ;
Στη δήλωσή του της 8ης Αυγούστου 2022 ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε επί λέξει τα εξής: «Παρότι όλα έγιναν νόμιμα, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας. Ήταν τυπικά επαρκής, όμως πολιτικά μη αποδεκτή. Δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί, προκαλώντας ρωγμές στην εμπιστοσύνη των πολιτών στις Υπηρεσίες Εθνικής Ασφάλειας. Γιατί αν και αφορούσε προβεβλημένο πολιτικό πρόσωπο, ο χειρισμός της υπήρξε ελλιπής. Ακριβώς γι’ αυτό απομακρύνθηκε αμέσως ο Διοικητής της ΕΥΠ. Ενώ και ο Γενικός Γραμματέας του Γραφείου του Πρωθυπουργού ανέλαβε την αντικειμενική πολιτική ευθύνη.»
Η θέση του κ. Μητσοτάκη είναι λοιπόν ότι η ΕΥΠ παρακολουθώντας τις τηλεφωνικές συνομιλίες του κ. Ανδρουλάκη, ενήργησε «νόμιμα», για την ακρίβεια ότι η ενέργειά της ήταν «τυπικά επαρκής». Όμως, κατά τον Πρωθυπουργό, η ΕΥΠ «υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας» που ήταν «πολιτικά μη αποδεκτή».
25 Ιουλίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Protagon
Η οικονομική κρίση: Σύνοψη, τομή και συνέχεια της Μεταπολίτευσης*
Γιορτάστηκε χθες 24 Ιουλίου, με τον καθιερωμένο τρόπο, η Μεταπολίτευση, για την ακρίβεια, το ιδρυτικό γεγονός της: η κατάρρευση της δικτατορίας και ο σχηματισμός της Κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή μέσα στα συμφραζόμενα του πραξικοπήματος και της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής στην Κύπρο.
Ο καθιερωμένος τρόπος εορτασμού, διαθέτει μια εγγενή αισιοδοξία καθώς πρόκειται για τη «γιορτή της Δημοκρατίας». Κάθε χρόνο γίνονται βέβαια και αναστοχαστικές προσεγγίσεις, αναπόφευκτες όταν η πανδημία συνεχίζεται και ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι απλώς η πιο εμφανής όψη ενός νέου παγκόσμιου τοπίου που περιλαμβάνει πλήθος ανατροπών και κινδύνων: από την ενεργειακή κρίση μέχρι την πυρηνική απειλή και από τον πληθωρισμό μέχρι την επισιτιστική κρίση.
Κυριακή 24 Ιουλίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο αφιέρωμα «Ανατομία μιας επετείου: Η ελληνική δημοκρατία 48 χρόνια μετά» στο Βήμα της Κυριακής
Το θεμελιώδες δίλημμα: Δημοκρατία και λαϊκισμός
Η δημοκρατία υπό όλες τις ιστορικές και θεσμικές εκδοχές της είναι εκτεθειμένη στον κίνδυνο του λαϊκισμού, αν με τον όρο αυτό χαρακτηρίσουμε όλες τις πολιτικές συμπεριφορές που συνδέονται με την έναντι παντός τιμήματος διεύρυνση της εκλογικής επιρροής και κυρίως την αποφυγή διατύπωσης αντιδημοφιλών θέσεων και λήψης αντιδημοφιλών αποφάσεων.
Αυτό ίσχυε στην αρχαία, ισχύει και στη σύγχρονη δημοκρατία: την αντιπροσωπευτική φιλελεύθερη δημοκρατία. Ισχύει προφανώς και στα μη δημοκρατικά, αυταρχικά ή και ολοκληρωτικά πολιτεύματα στον βαθμό που αυτά ενδιαφέρονται για την πολιτική τους νομιμοποίηση. Ο λαϊκισμός είναι όμως η μικρότερη παθογένεια αυτών των συστημάτων διακυβέρνησης. Σημασία έχει συνεπώς ο λαϊκισμός ως εγγενές στοιχείο της δημοκρατίας.
Πέμπτη 21 Ιουλίου 2022
Ευάγγελος Βενιζέλος
Ένα λογικά ασύντακτο βούλευμα*
Το βούλευμα 25/2022 του Δικαστικού Συμβουλίου του Ειδικού Δικαστηρίου του άρθρου 86 παρ. 4 του Συντάγματος για την «σκευωρία Νοβάρτις» δημοσιεύθηκε στις 30.6.2022, σχεδόν τα μεσάνυκτα, λίγο πριν αποχωρήσουν από τη δικαστική υπηρεσία, λόγω ορίου ηλικίας, δυο μέλη του. Όμως, όπως βεβαιώνει το ίδιο το βούλευμα, το Δικαστικό Συμβούλιο διεξήγαγε προκειμένου να διαμορφώσει την αμετάκλητη δικανική του κρίση μια και μόνη διάσκεψη στις 26 Ιουνίου 2022. Σε αυτή τη μοναδική διάσκεψη, που ας υποθέσουμε ότι είχε πολύωρη διάρκεια, αξιολογήθηκε μια τεράστια σε όγκο δικογραφία, η άκρως επιμελής και επίπονη δικανική εργασία της αρεοπαγίτη - ανακρίτριας κας Κωνσταντίνας Αλεβιζοπούλου που διήρκησε πολλούς μήνες και περιλάμβανε αναλυτικά κατηγορητήρια και η πρόταση της αντεισαγγελέως του ΑΠ κας Ελένης Μετσοβίτου - Φλουρή, έκτασης 228 σελίδων για την παραπομπή της κας Ελένης Τουλουπάκη (αλλά και των τότε επίκουρων εισαγγελέων διαφθοράς) ως φυσικού αυτουργού και του κ. Δ. Παπαγγελόπουλου ως ηθικού αυτουργού κακουργηματικής κατάχρησης εξουσίας για την υπόθεση Νοβάρτις.
Κυριακή 22 Μαΐου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής
Οι ασυμμετρίες της ευρωπαϊκής ασφάλειας και ο πόλεμος στην Ουκρανία
1. Η ευρωπαϊκή ασφάλεια διέπεται από βαθιές ασυμμετρίες που έχουν προκύψει ιστορικά. Οι νέες προκλήσεις που συνδέονται με τη ρωσική στρατιωτική εισβολή και τον πόλεμο στην Ουκρανία αναδεικνύουν τις ασυμμετρίες αυτές που δεν μπορούν πλέον να κρύβονται πίσω από μια ρητορική που εξωραΐζει τα προβλήματα και αναβάλλει δύσκολες αποφάσεις.
Η ευρωπαϊκή ασφάλεια ήδη από την τελευταία φάση του Α´ Παγκόσμιου Πόλεμου, την εποχή του Προέδρου Ουίλσον, κατέστη πρόβλημα ευρωαμερικανικό. Η συμμετοχή των ΗΠΑ και γενικότερα του λεγόμενου νέου κόσμου στον μεγάλο ευρωπαϊκό πόλεμο κατέστη αναγκαία προκειμένου αυτός να λήξει με την ήττα των λεγόμενων κεντρικών δυνάμεων.
Η αμερικανική εμπλοκή υπήρξε αναγκαία για την ήττα του ναζισμού στον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη μακρά δε περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, η αμερικανική παρουσία στην Ευρώπη ήταν βασική προϋπόθεση πυρηνικής ισορροπίας και συνεπώς ασφάλειας.
