13 Νοεμβρίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής 

Μεταρρυθμιστική στρατηγική για τη Δικαιοσύνη

Στις 7 και 8 Νοεμβρίου με πρωτοβουλία του Κύκλου Ιδεών, τέθηκε σε δημόσια συζήτηση το ερώτημα αν η Δικαιοσύνη μπορεί να μεταρρυθμιστεί ως εξουσία και να αφυπνιστεί ως ιδέα, δηλαδή ως διεκδίκηση του σεβασμού και της εφαρμογής των εγγυήσεων του κράτους δικαίου. Το συνέδριο επιδίωξε να ανοίξει έναν διάλογο στο επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών, για την ακρίβεια, της μεταπολιτικής, με την ενεργό όμως συμμετοχή όλων των θεσμικών παραγόντων, προκειμένου ο αναγκαίος εθνικός διάλογος γύρω από το μείζον θεσμικό αλλά και αναπτυξιακό ζήτημα της Δικαιοσύνης, με την έννοια του δικαστικού συστήματος, να οργανωθεί και να διεξαχθεί έστω άτυπα. Αναλάβαμε την πρωτοβουλία αυτή έχοντας πλήρη συνείδηση της πολυπλοκότητας του προβλήματος.

Περισσότερα...

7 Οκτωβρίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου για την εφημερίδα Κεφάλαιο και το Capital.gr σε συνεργασία με τους New York Times

Οι πολλαπλές  πραγματικότητες του κόσμου και η δυτική στρατηγική

Εις πείσμα όσων κατά καιρούς και ιδίως μετά την ιστορική ήττα του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού διακήρυξαν το τέλος των ιδεολογιών, οι ιδεολογίες κυριαρχούν στον κόσμο. Προσλαμβάνουν, αλλοιώνουν και εντέλει διαμορφώνουν την πραγματικότητα. Για την ακρίβεια, τις αντιφατικές και συγκρουόμενες εκδοχές της πραγματικότητας. Μιας πραγματικότητας που είναι ταυτόχρονα ψευδής επειδή έχει διαμορφωθεί τεχνητά, αλλά και αληθής επειδή είναι δραματικά απτή λόγω της βίας, συμβολικής και υλικής, που εμπεριέχει.

Όταν αναφέρομαι στις «ιδεολογίες» δεν εννοώ πλέον τις μεγάλες ιδεολογίες του 20ου αιώνα που παρά τις συγκρούσεις τους είχαν ως απώτερη κοινή μήτρα τον διαφωτισμό και ως εκ τούτου ήταν «δυτικές», αλλά σε συστήματα πεποιθήσεων, προκαταλήψεων και στερεοτύπων, που έχουν είτε θρησκευτική είτε φιλοσοφική αναγωγή. Κοινός παρονομαστής τους είναι το γεγονός ότι δεν μπορούν αλλά ούτε και διεκδικούν να χαρακτηριστούν ορθολογικά.

Περισσότερα...

Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο News247

Η «Ελλάδα Μετά» είναι το μόνιμο γενικό θέμα των συνεδρίων του Κύκλου Ιδεών από το 2017. Φέτος οργανώνουμε το έκτο συνέδριο με θέμα «Εθνική στρατηγική και διεθνής περιδίνηση». Όταν ξεκινήσαμε, η «Ελλάδα Μετά» ήταν η Ελλάδα μετά την οικονομική κρίση και τα μνημόνια.

Έξι χρόνια αργότερα το «Μετά» σημαίνει μετά τη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Προφανώς δεν ξεχνούμε ότι η πανδημία, παρά τη χαλάρωση, επιμένει. Πάνω στο υπόστρωμα δυο συμβολικών πολέμων, ενός οικονομικού και ενός υγειονομικού, ζούμε την εμπειρία ενός πραγματικού πολέμου που μας επηρεάζει άμεσα και βαθιά.

Το πιο κρίσιμο μέτωπο είναι άλλωστε αξιακού χαρακτήρα. Η φιλελεύθερη δημοκρατία συγκρούεται με διάφορες εκδοχές αυταρχισμού και ολοκληρωτισμού. Η Δύση όμως έχει να διαχειριστεί και το εσωτερικό της μέτωπο. Τις αντοχές των κοινωνιών, τις εκλογικές συμπεριφορές των πολιτών. Σε αξιακό επίπεδο η σύγκρουση δεν θα κριθεί μόνο στην Ουκρανία αλλά και στο εσωτερικό των δυτικών δημοκρατιών, κυρίως στο εσωτερικό της αμερικανικής δημοκρατίας, στις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο και εντέλει στις επόμενες προεδρικές εκλογές.

Περισσότερα...

Constitutionalism, 4.9.2022

Ευάγγελος Βενιζέλος *

Τα συνταγματικά όρια στην  άρση του τηλεφωνικού απορρήτου των πολιτών και των πολιτικών προσώπων για λόγους εθνικής ασφάλειας- Η υπόθεση Ανδρουλάκη

Η δημόσια (συνδεόμενη με την κοινοβουλευτική) συζήτηση που διεξήχθη για τη συνταγματική διάσταση της παρακολούθησης των τηλεφωνικών συνομιλιών ευρωβουλευτή / αρχηγού κόμματος (βλ. παράρτημα),  έχει προφανώς πολιτική αλλά και επιστημονική σημασία καθώς αφορά την ερμηνεία και την εφαρμογή του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ ως προς το απόρρητο των επικοινωνιών και τις επιτρεπτές εξαιρέσεις από αυτό και του Δικαίου της ΕΕ ως προς  την κοινοβουλευτική ασυλία των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Στη συζήτηση μετείχαν εντός Βουλής οι δυο κρίσιμοι θεσμικοί παράγοντες του κοινοβουλευτικού συστήματος διακυβέρνησης, ο Πρωθυπουργός και ο Αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και εκτός Βουλής ένας υπουργός που έχει επιπλέον την ιδιότητα του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου και ο υπογραφών, υπό την ιδιότητα του πολίτη πρωτίστως αλλά προφανώς και αυτή του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου, όπως και αυτή του πρώην Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ.

Περισσότερα...

Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής, στις νέες εποχές, στο αφιέρωμα «Η δοκιμασία της φιλελεύθερης δημοκρατίας»

Κίνδυνοι, αντιφάσεις, ασυμμετρίες

Η δημοκρατία ή είναι αντιπροσωπευτική ή δεν υπάρχει ιστορικά. Η δημοκρατία ή είναι φιλελεύθερη, δηλαδή συνυφασμένη με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου ή κινδυνεύει να διολισθήσει σε ένα πλειοψηφικό αυταρχισμό. Η δημοκρατία ή μπορεί να είναι μαχητική αξιακά και μαχόμενη θεσμικά ώστε να αυτοπροστατεύεται ή κινδυνεύει ξανά να αυτοκτονήσει, όπως συνέβη ιστορικά στον ευρωπαϊκό μεσοπόλεμο και όχι μόνο.

Η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι κάτι πολύ παραπάνω από σύστημα διακυβέρνησης. Είναι ένα σύστημα πολιτιστικών παραδοχών. Ένα θεσμικό, οικονομικό, κοινωνικό, αισθητικό και εντέλει ιστορικό κεκτημένο. Η ιδεολογική, διανοητική και θεσμική προϋπόθεση της οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει επιβληθεί ως οικουμενικού χαρακτήρα θεσμικό optimum, επειδή ταυτίστηκε μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη Δύση. Για την ακρίβεια, έγινε η «πατρίδα» και η «επικράτεια» της Δύσης, δίπλα στο έθνος και την εθνική ταυτότητα. Η φιλελεύθερη δημοκρατία συνοψίζει συνεπώς μια αντίληψη πολιτική, θεσμική, οικονομική αλλά και γεωπολιτική.

Περισσότερα...

Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημ. ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο

Υποκλοπή εθνικής σοβαρότητας;

Ας ανασυγκροτήσουμε τη μεγάλη εικόνα. Ο Ν. Ανδρουλάκης καταγγέλλει ότι, όπως διαπίστωσαν οι τεχνικές υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έγινε απόπειρα   παρακολούθησης του κινητού τηλεφώνου του με χρήση του παράνομου λογισμικού Predator. Οι ελληνικές αρχές δεν κατηγορούνται για κάτι. Η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας καλεί σε  ακρόαση τον  διοικητή της ΕΥΠ, ο οποίος συνοδευόμενος από δυο υπουργούς εμφανίζεται και διαβεβαιώνει τη Βουλή ότι  ο Ν. Ανδρουλάκης δεν παρακολουθείται. Δυο ημέρες αργότερα ο Πρωθυπουργός παύει τον διοικητή της ΕΥΠ και τον Γενικό Γραμματέα - επικεφαλής του γραφείου του γιατί αποκαλύπτεται, μέσα από έρευνα της ΑΔΑΕ,  ότι η ΕΥΠ, με έγκριση της εισαγγελικής λειτουργού που παρεπιδημεί σε αυτή, παρακολουθούσε «επισήμως» έναν ευρωβουλευτή, υποψήφιο αρχηγό του κόμματός του μέχρις ότου αυτός εξελέγη και μερικές ημέρες ακόμη, για λόγους «εθνικής ασφάλειας». Χωρίς σχέση με κάποιο έγκλημα, έτσι για άντληση πληροφοριών.

Περισσότερα...

9 Αυγούστου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Protagon – απάντηση στο άρθρο του Γ. Γεραπετρίτη (9.8.2022)

Από τη διάκριση «νόμιμου» και «ηθικού» στη διάκριση «τυπικά επαρκούς»  και «πολιτικά μη αποδεκτού» - Είναι αυτή η μοίρα της χώρας ;

Στη δήλωσή του της 8ης Αυγούστου 2022 ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε επί λέξει τα εξής: «Παρότι όλα έγιναν νόμιμα, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας. Ήταν τυπικά επαρκής, όμως πολιτικά μη αποδεκτή. Δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί, προκαλώντας ρωγμές στην εμπιστοσύνη των πολιτών στις Υπηρεσίες Εθνικής Ασφάλειας. Γιατί αν και αφορούσε προβεβλημένο πολιτικό πρόσωπο, ο χειρισμός της υπήρξε ελλιπής. Ακριβώς γι’ αυτό απομακρύνθηκε αμέσως ο Διοικητής της ΕΥΠ. Ενώ και ο Γενικός Γραμματέας του Γραφείου του Πρωθυπουργού ανέλαβε την αντικειμενική πολιτική ευθύνη.»

Η θέση του κ. Μητσοτάκη είναι λοιπόν ότι η ΕΥΠ παρακολουθώντας τις τηλεφωνικές συνομιλίες του κ. Ανδρουλάκη, ενήργησε «νόμιμα», για την ακρίβεια ότι η ενέργειά της ήταν «τυπικά επαρκής». Όμως, κατά τον Πρωθυπουργό, η ΕΥΠ «υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας» που ήταν «πολιτικά μη αποδεκτή».

Περισσότερα...

Δευτέρα 27 Ιουλίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Protagon 

Η οικονομική κρίση: Σύνοψη, τομή και συνέχεια της Μεταπολίτευσης*

Γιορτάστηκε χθες 24 Ιουλίου, με τον καθιερωμένο τρόπο,  η Μεταπολίτευση, για την ακρίβεια, το ιδρυτικό γεγονός της: η κατάρρευση της δικτατορίας και ο σχηματισμός της Κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή μέσα στα συμφραζόμενα του πραξικοπήματος και της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής στην Κύπρο.

Ο καθιερωμένος τρόπος εορτασμού, διαθέτει μια εγγενή αισιοδοξία καθώς πρόκειται για τη «γιορτή της Δημοκρατίας». Κάθε χρόνο γίνονται βέβαια και αναστοχαστικές προσεγγίσεις, αναπόφευκτες όταν η πανδημία συνεχίζεται και ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι απλώς η πιο εμφανής όψη ενός νέου παγκόσμιου τοπίου που περιλαμβάνει πλήθος ανατροπών και κινδύνων: από την ενεργειακή κρίση μέχρι την πυρηνική απειλή και από τον πληθωρισμό μέχρι την επισιτιστική κρίση. 

Περισσότερα...

Κυριακή 24 Ιουλίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο αφιέρωμα «Ανατομία μιας επετείου:  Η ελληνική δημοκρατία 48 χρόνια μετά» στο Βήμα της Κυριακής  

Το θεμελιώδες δίλημμα: Δημοκρατία και λαϊκισμός

Η δημοκρατία υπό όλες τις ιστορικές και θεσμικές εκδοχές της είναι εκτεθειμένη στον κίνδυνο του λαϊκισμού, αν με τον όρο αυτό χαρακτηρίσουμε όλες τις πολιτικές συμπεριφορές που συνδέονται με την έναντι παντός τιμήματος διεύρυνση της εκλογικής επιρροής και κυρίως την αποφυγή διατύπωσης αντιδημοφιλών θέσεων και λήψης αντιδημοφιλών αποφάσεων.

Αυτό ίσχυε στην αρχαία, ισχύει και στη σύγχρονη δημοκρατία: την αντιπροσωπευτική φιλελεύθερη δημοκρατία. Ισχύει προφανώς και στα μη δημοκρατικά, αυταρχικά ή και ολοκληρωτικά πολιτεύματα στον βαθμό που αυτά ενδιαφέρονται για την πολιτική τους νομιμοποίηση. Ο λαϊκισμός είναι όμως η μικρότερη παθογένεια αυτών των συστημάτων διακυβέρνησης. Σημασία έχει συνεπώς ο λαϊκισμός ως εγγενές στοιχείο της δημοκρατίας.

Περισσότερα...

Πέμπτη 21 Ιουλίου 2022

Ευάγγελος Βενιζέλος

Ένα λογικά ασύντακτο  βούλευμα*

Το βούλευμα 25/2022 του Δικαστικού Συμβουλίου του Ειδικού Δικαστηρίου του άρθρου 86 παρ. 4  του Συντάγματος για την «σκευωρία Νοβάρτις» δημοσιεύθηκε στις 30.6.2022, σχεδόν τα μεσάνυκτα, λίγο πριν αποχωρήσουν από τη δικαστική υπηρεσία, λόγω ορίου ηλικίας, δυο μέλη του. Όμως, όπως βεβαιώνει το ίδιο το βούλευμα, το Δικαστικό Συμβούλιο διεξήγαγε προκειμένου να διαμορφώσει την αμετάκλητη δικανική του κρίση μια και μόνη διάσκεψη στις 26 Ιουνίου 2022. Σε αυτή τη μοναδική διάσκεψη, που ας υποθέσουμε ότι είχε πολύωρη διάρκεια, αξιολογήθηκε μια τεράστια σε όγκο δικογραφία, η άκρως επιμελής και επίπονη δικανική εργασία της αρεοπαγίτη - ανακρίτριας κας Κωνσταντίνας Αλεβιζοπούλου που διήρκησε πολλούς μήνες και περιλάμβανε αναλυτικά κατηγορητήρια και η πρόταση της αντεισαγγελέως του ΑΠ κας Ελένης Μετσοβίτου - Φλουρή, έκτασης 228 σελίδων για την παραπομπή της κας Ελένης Τουλουπάκη (αλλά και των τότε επίκουρων εισαγγελέων διαφθοράς) ως φυσικού αυτουργού και του κ. Δ. Παπαγγελόπουλου ως ηθικού αυτουργού κακουργηματικής κατάχρησης εξουσίας για την υπόθεση Νοβάρτις.

Περισσότερα...