15 Ιανουαρίου 2023
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής
Εθνική αναστοχαστική ενότητα
Η Ελληνική Δημοκρατία, προεδρευόμενη και κοινοβουλευτική, όπως ορίζει το Σύνταγμα, διαθέτει τη θεσμική ισχύ και την πολιτική αυτοπεποίθηση που της επιτρέπει να είναι μεγάθυμη και συμπεριληπτική. Η ιστορική μνήμη είναι προϋπόθεση του μέλλοντος. Αυτό όμως αφορά μια μνήμη που τροφοδοτείται από την ιστορική διερεύνηση και γνώση. Το κατά βάθος ζητούμενο είναι μια εθνική αναστοχαστική ενότητα.
Ο θάνατος του Κωνσταντίνου μας υπενθυμίζει καταρχάς ότι πλησιάζουμε στην επέτειο των πενήντα ετών από τη Μεταπολίτευση του 1974 (συμπεριλαμβανομένου προφανώς του δημοψηφίσματος της 8ης Δεκεμβρίου) με αυτόν απόντα. Η συμμετοχή του στην Ιστορία της περιόδου αυτής συνίσταται ουσιαστικά στην αποδοχή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και της πολιτειακής μεταβολής που συντελέστηκε. Η απόφαση της δικτατορίας να μεταβάλλει την πολιτειακή μορφή μιας εικονικής δημοκρατίας καταργώντας τη βασιλεία, τέθηκε υπό την κρίση του ελληνικού λαού υπό συνθήκες δημοκρατίας. Μιας δημοκρατίας που διαμόρφωνε, με προσεκτικά, εντέλει υποδειγματικά βήματα, τα οριστικά και στέρεα θεσμικά υλικά της.
11.1.2023
Επιστημονική μελέτη- σχόλιο του Ευάγγελου Βενιζέλου στην 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ψηφιακό νομικό περιοδικό Constitutionalism.gr & στο περιοδικό ΔτΑ (2023) 96, σελ 415 -423 [PDF]
Η σχέση εισαγγελικών αρχών και ανεξάρτητων αρχών - Σεβασμός ή παραβίαση των εγγυήσεων του κράτους δικαίου
Σχόλιο στην 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου
Τέσσερα βασικά ζητήματα θέτει η 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.
Πρώτον, το ζήτημα του σεβασμού των ορίων της γνωμοδοτικής αρμοδιότητας του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου με κριτήριο τη σχετική νομοθετική ρύθμιση και τη σχετική πάγια πρακτική της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου.
Δεύτερον, το ζήτημα της ερμηνείας του Συντάγματος με σεβασμό όχι μόνο προς τις επιστημονικές μεθόδους ερμηνείας αλλά και προς τους επιτακτικούς νομικούς κανόνες ερμηνείας που θέτει το ίδιο το Σύνταγμα.
8 Ιανουαρίου 2023
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο ΒΗΜΑ της Κυριακής για τα Γλυπτά του Παρθενώνα
Η επιστροφή
Ο Παρθενώνας ανήκει ευτυχώς στον μακρύ ιστορικό χρόνο. Το αίτημα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα, στον τόπο τους είναι προφανές ότι ωριμάζει. Πέρασαν δεκαετίες από τότε που το διατύπωσε με τον δικό της μοναδικό τρόπο η Μελίνα, αλλά αυτές δεν πήγαν χαμένες. Έχει καταστεί πλέον ευρύτατα αποδεκτό ότι το αίτημα της ένωσης των γλυπτών στο Μουσείο της Ακρόπολης το διατυπώνει, μεταφορικά, το ίδιο το ακρωτηριασμένο Μνημείο στο όνομα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η Ελληνική Δημοκρατία είναι προφανές ότι δεν αναγνωρίζει σε κανένα κράτος και σε καμία νομική οντότητα, όπως το Βρετανικό Μουσείο, δικαιώματα και νόμιμους τίτλους επί των βίαια και παράνομα αποσπασμένων γλυπτών του Παρθενώνα. Οι ελληνικές θέσεις διατυπώνονται με σαφήνεια και σταθερότητα επί δεκαετίες στα αρμόδια διεθνή fora και κατεξοχήν στην UNESCO.
1 Ιανουαρίου 2023
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο αφιέρωμα 1922-2022, 100 χρόνια ΤΟ ΒΗΜΑ
Δημόσιο Βήμα
Τι μετατρέπει μια εφημερίδα σε θεσμό; Προφανώς η διάρκεια, η παράδοση, η εγκυρότητα. Κυρίως όμως η αποδοχή της επίδρασης και της βαρύτητάς της από αυτούς που δεν είναι αναγνώστες της ή μάλλον θεωρούν ότι δεν εκφράζονται από αυτήν.
Μετρώντας έναν αιώνα ζωής «Το Βήμα» φέρει στο σώμα του τα σημάδια της Ιστορίας. Συνομήλικο της Μικρασιατικής Καταστροφής, γεννημένο μέσα στη δίνη των εξελίξεων του 1922, το Βήμα έχει καταγράψει και συνδιαμορφώσει τα εκατό από τα διακόσια χρόνια της πορείας του ελληνικού κράτους. Έχει καταστεί πηγή της εθνικής Ιστορίας.
Μια κατεξοχήν πολιτική εφημερίδα τοποθετημένη εκ γενετής στον χώρο της λεγόμενης δημοκρατικής παράταξης έχει λειτουργήσει ως το κατά κυριολεξία δημόσιο Βήμα έκφρασης όλου του εθνικού γίγνεσθαι, πολιτικού, οικονομικού, κοινωνικού, πολιτιστικού. Δημοσιογράφοι περιωπής, λόγιοι μεγάλης επιρροής, λογοτέχνες που συγκροτούν τον ελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, επιστήμονες υψηλού κύρους σε όλα τα πεδία, δημιουργοί όλων των μορφών τέχνης συνυπάρχουν στους διαχρονικούς καταλόγους των συνεργατών και αρθρογράφων.
Ιανουάριος 2023
Ευάγγελος Βενιζέλος *
Η κλιματική κρίση ως πρόκληση για τη γενική θεωρία του Συντάγματος και των θεμελιωδών δικαιωμάτων - Εισαγωγή στο αφιέρωμα
Η εισαγωγή του άρθρου 24 στο Σύνταγμα του 1975 θεωρήθηκε και ήταν μια μεγάλη καινοτομία. Το ελληνικό περιβαλλοντικό Σύνταγμα βρέθηκε στη διεθνή πρωτοπορία της εποχής. Με την αναθεώρηση του 2001 το άρθρο 24 τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε έτσι ώστε να είναι πάντα ένα σημείο αναφοράς και για τα διεθνή δεδομένα. Μισό βέβαια αιώνα μετά τη θέση σε ισχύ του Συντάγματος του 1975, πολλά συντάγματα ανά τον κόσμο έχουν υιοθετήσει ρητές προβλέψεις που ανήκουν στο λεγόμενο περιβαλλοντικό ή οικολογικό Σύνταγμα. Η τάση εισδοχής παρόμοιων ρυθμίσεων στα συνταγματικά κείμενα, θεωρείται στη βιβλιογραφία ως το πιο πρόσφατο κύμα συνταγματισμού.
Η κλιματική κρίση όμως υπερβαίνει κατά πολύ τις προβλέψεις του συντακτικού νομοθέτη του 1975 και του αναθεωρητικού νομοθέτη του 2001. Το διακύβευμα δεν είναι πλέον η προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, αλλά η υπαρξιακού χαρακτήρα απειλή κατά του πλανήτη και η διακινδύνευση της ίδιας της θέσης του ανθρώπου ή μάλλον του ανθρώπινου είδους πάνω στη γη.
3 Δεκεμβρίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στα ΝΕΑ Σαββατοκύριακο
Οι κίνδυνοι της «ανεμβολίαστης» δημοκρατίας
Την ίδια ώρα που η Πολιτεία προωθεί, υποτίθεται, το πρόγραμμα του εμβολιασμού κατά της Covid-19 και προσπαθεί να πείσει ιδίως τις πιο ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες να προβούν στις αναγκαίες αναμνηστικές δόσεις, η κυβέρνηση εμφανίζεται, σύμφωνα με ομοιόμορφα σχετικά δημοσιεύματα, έτοιμη να αποφασίσει την επιστροφή των «ανεμβολίαστων υγειονομικών» στις θέσεις τους. Σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ «πρόκειται για περίπου 2.200 υγειονομικούς, εκ των οποίων περί τους 170 είναι ιατρικό προσωπικό, από τους σχεδόν 6.500 που είχαν τεθεί σε αναστολή τον Σεπτέμβριο του 2021, εκ των οποίων η πλειονότητα εμβολιάστηκε.» Η επιστροφή τους εμφανίζεται ως υποχρέωση συμμόρφωσης σε σχετική απόφαση του ΣτΕ. Η κυβέρνηση φέρεται να αναγκάζεται να αποδεχτεί την επιστροφή τους εφόσον αυτό αποφάσισε το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο, τη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του οποίου επιτάσσει το Σύνταγμα.
Αυτό όμως δεν ισχύει. Η απόφαση του ΣτΕ παρερμηνεύεται σκοπίμως και χρησιμοποιείται ως πρόσχημα προκειμένου να συντελεστεί μια κραυγαλέα απαξίωση του επιστημονικού ορθολογισμού και να υπονομευθεί το (δυστυχώς πάντα διστακτικό και αμήχανο) εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης της πανδημίας, ενώ ήδη έχει αρχίσει να καταγράφεται η έναρξη νέας φάση όξυνσης διεθνώς.
23 Νοεμβρίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου για το Euro2day στο αφιέρωμα της έκδοσης World Review 2022: «Κοκτέιλ Μολότοφ - Οι Δημοκρατίες μπροστά σε ξεχασμένους εφιάλτες»
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι η πρόσοψη
των δύσκολων σχέσεων της Τουρκίας με τη Δύση
Η Ελλάδα είναι κράτος μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ χωρίς αμφιταλαντεύσεις και εξαιρετισμούς. Η αμερικανική παρουσία στην Ελλάδα και ιδίως στην Αλεξανδρούπολη προσλαμβάνεται από την Τουρκία ως σχέδιο μείωσης της στρατηγικής της σημασίας, ενώ συνιστά ενίσχυση της στρατιωτικής υπόστασης της Δύσης στην οποία θέλουμε να ανήκει η Τουρκία. Η οξεία τουρκική ρητορεία των τελευταίων μηνών απευθύνεται περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες και λιγότερο στην Ελλάδα. Αφορά κατά βάθος τις δύσκολες σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Τουρκίας. Το ζήτημα άλλωστε της λεγόμενης αποστρατιωτικοποίησης των νησιών είναι το λιγότερο παράδοξο να τίθεται μεταξύ συμμάχων, κρατών μελών του ΝΑΤΟ και μάλιστα υπό συνθήκες πολέμου στην Ουκρανία και κινητοποίησης της Συμμαχίας. Και αυτό πέραν από τη γνωστή και σαφή ελληνική απάντηση για το καθεστώς, πρώτον, της Λήμνου και της Σαμοθράκης, δεύτερον, της Λέσβου, Χίου, Σάμου και Ικαρίας και, τρίτον, της Δωδεκανήσου.
20 Νοεμβρίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην Καθημερινή της Κυριακής
Ας εφαρμόσουμε το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ στην άρση του απορρήτου των επικοινωνιών
Το σχέδιο νόμου για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών έστω και καθυστερημένα, έστω υπό την πίεση μιας τοξικής δημόσιας ατμόσφαιρας, προσπαθεί να βελτιώσει το νομοθετικό πλαίσιο και περιλαμβάνει κάποια θετικά στοιχεία ιδίως σε σχέση με τη διοίκηση της ΕΥΠ και την οργάνωση της κυβερνοασφάλειας. Πάσχει όμως από μια γενετική αδυναμία: Δεν αποδέχεται ως οδηγό τη συμμόρφωση με τα πορίσματα της σχετικής νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και επιχειρεί να θέσει υπό τη συσταλτική πίεση του νομοθέτη τις συνταγματικές εγγυήσεις του απορρήτου των επικοινωνιών. Σε σχέση μάλιστα με την επείγουσα ανάγκη διερεύνησης εκκρεμών υποθέσεων, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις μπορεί να θεωρηθούν ειρωνικές. Εστιάζω την προσοχή μου στα βασικά.
13 Νοεμβρίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής
Μεταρρυθμιστική στρατηγική για τη Δικαιοσύνη
Στις 7 και 8 Νοεμβρίου με πρωτοβουλία του Κύκλου Ιδεών, τέθηκε σε δημόσια συζήτηση το ερώτημα αν η Δικαιοσύνη μπορεί να μεταρρυθμιστεί ως εξουσία και να αφυπνιστεί ως ιδέα, δηλαδή ως διεκδίκηση του σεβασμού και της εφαρμογής των εγγυήσεων του κράτους δικαίου. Το συνέδριο επιδίωξε να ανοίξει έναν διάλογο στο επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών, για την ακρίβεια, της μεταπολιτικής, με την ενεργό όμως συμμετοχή όλων των θεσμικών παραγόντων, προκειμένου ο αναγκαίος εθνικός διάλογος γύρω από το μείζον θεσμικό αλλά και αναπτυξιακό ζήτημα της Δικαιοσύνης, με την έννοια του δικαστικού συστήματος, να οργανωθεί και να διεξαχθεί έστω άτυπα. Αναλάβαμε την πρωτοβουλία αυτή έχοντας πλήρη συνείδηση της πολυπλοκότητας του προβλήματος.
7 Οκτωβρίου 2022
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου για την εφημερίδα Κεφάλαιο και το Capital.gr σε συνεργασία με τους New York Times
Οι πολλαπλές πραγματικότητες του κόσμου και η δυτική στρατηγική
Εις πείσμα όσων κατά καιρούς και ιδίως μετά την ιστορική ήττα του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού διακήρυξαν το τέλος των ιδεολογιών, οι ιδεολογίες κυριαρχούν στον κόσμο. Προσλαμβάνουν, αλλοιώνουν και εντέλει διαμορφώνουν την πραγματικότητα. Για την ακρίβεια, τις αντιφατικές και συγκρουόμενες εκδοχές της πραγματικότητας. Μιας πραγματικότητας που είναι ταυτόχρονα ψευδής επειδή έχει διαμορφωθεί τεχνητά, αλλά και αληθής επειδή είναι δραματικά απτή λόγω της βίας, συμβολικής και υλικής, που εμπεριέχει.
Όταν αναφέρομαι στις «ιδεολογίες» δεν εννοώ πλέον τις μεγάλες ιδεολογίες του 20ου αιώνα που παρά τις συγκρούσεις τους είχαν ως απώτερη κοινή μήτρα τον διαφωτισμό και ως εκ τούτου ήταν «δυτικές», αλλά σε συστήματα πεποιθήσεων, προκαταλήψεων και στερεοτύπων, που έχουν είτε θρησκευτική είτε φιλοσοφική αναγωγή. Κοινός παρονομαστής τους είναι το γεγονός ότι δεν μπορούν αλλά ούτε και διεκδικούν να χαρακτηριστούν ορθολογικά.
