15 Ιουνίου 2008
Η οικονομική κρίση είναι πολιτική
του Ευ. Βενιζέλου
Η «οικονομική και περιβαλλοντική» κρίση είναι ένας κομψός όρος πίσω από τον οποίο κρύβονται το καθημερινό άγχος και η ανασφάλεια του Έλληνα πολίτη που νιώθει να απειλείται από παντού. Ο πολίτης ζει στο επίκεντρο μιας πολύπλευρης κρίσης που ναι μεν έχει διεθνείς διαστάσεις, επιδεινώνεται όμως σοβαρά για καθαρά εγχώριους λόγους και εκδηλώνεται στο δικό του προσωπικό, οικογενειακό, αλλά και επιχειρηματικό επίπεδο.
Η περιβαλλοντική κρίση, είναι τελικά κρίση του μοντέλου ανάπτυξης, δηλαδή θεμελιώδης διάσταση της οικονομικής κρίσης. Η οικονομική κρίση στην καθημερινή ζωή του πολίτη είναι συνώνυμη της ακρίβειας. Η ακρίβεια είναι αφενός μεν αποτέλεσμα της αισχροκέρδειας και της «καρτελοποίησης» της αγοράς, αφετέρου δε συνέπεια της εισοδηματικής ανεπάρκειας και ανισότητας. Η ακρίβεια δεν αφορά όλους εξίσου. Θίγει πρωτίστως τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Ο πληθωρισμός του φτωχού, αλλά και μεσαίου νοικοκυριού είναι πολύ υψηλότερος του επίσημου.
Ο πολίτης τα εισπράττει όλα αυτά ως αδυναμία του κράτους και άρα του πολιτικού συστήματος να προβλέψει, να αποτρέψει ή έστω να διαχειριστεί την κρίση. Η κρίση μετατρέπεται σε πολιτική, σε κρίση νομιμοποίησης της κυβέρνησης, αλλά και του πολιτικού συστήματος, γενικά.
3 Φεβρουαρίου 2008
Για ένα νέο κίνημα πολιτικής συμμετοχής
του Ευ. Βενιζέλου
Ολοι μιλούν πια στις μέρες μας για την κρίση της πολιτικής, ενώ πολλοί αμφισβητούν τη λειτουργικότητα και το περιεχόμενο των παραδοσιακών ιδεολογικών και πολιτικών ταυτοτήτων, ιδίως τη διάκριση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς.
Αμφισβητούν, συνεπώς, το νόημα και την αξία της πολιτικής. Τα κοινοβούλια, οι κυβερνήσεις, τα κόμματα, τα πολιτικά πρόσωπα έχουν καταστεί αντικείμενο διαρκούς, σκληρής και συχνά καταλυτικής κριτικής σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό και σε διεθνές επίπεδο. Για παγκόσμια δημοκρατική διακυβέρνηση είναι δυστυχώς αστείο να γίνεται λόγος, ενώ το δημοκρατικό έλλειμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι η βασική ίσως αιτία για τις πολιτικές της αδυναμίες, αλλά και το κύριο κίνητρο για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Κατά διαστήματα το ενδιαφέρον εστιάζεται στην οργάνωση και λειτουργία των κομμάτων, στο εκλογικό σύστημα, στην αυτονομία της πολιτικής απέναντι στα οικονομικά συμφέροντα, στη σχέση πολιτικής και ΜΜΕ, στις δυσλειτουργίες της δημόσιας διοίκησης, στην αμφισβήτηση της ηθικής διάστασης της πολιτικής, στην αναζήτηση πραγματικών πολιτικών διακυβευμάτων, άρα και διαφορών μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων ως απάντηση στη διαδεδομένη αντίληψη περί ουσιαστικής πολιτικής ομοιομορφίας των κυβερνητικών επιλογών στο στενό δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. και του Συμφώνου Σταθερότητας.
17 Ιουνίου 2007
Το Σύνταγμα στον 21ο αιώνα
του Ευ. Βενιζέλου
Το Σύνταγμα στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα δείχνει να αντέχει και να ανταποκρίνεται σε μία σειρά από πιέσεις και προκλήσεις. Ανθίσταται απέναντι στην κρίση κυριαρχίας του εθνικού συνταγματικού κράτους, απέναντι στη διεθνοποίηση, την ιδιωτικοποίηση και την αποπολιτικοποίηση της κρατικής εξουσίας που κινείται με τη σειρά της μέσα στο νέο πλαίσιο της διεθνούς οικονομίας και μέσα στα συμφραζόμενα ενός νέου συστήματος διεθνούς ισχύος, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μετά το 1989-1990.
Το σύνταγμα προσαρμόζεται στους περιορισμούς που θέτουν στην ίδια τη συντακτική εξουσία και την αναθεωρητική αρμοδιότητα των κρατών η διεθνοποίηση του συνταγματικού φαινομένου και ο διεθνής δικαστικός έλεγχος των κρατικών συμπεριφορών μέσω περιφερειακών ιδίως δικαστικών οργάνων, όπως το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
12 Μαΐου 2007
Το Διαδίκτυο ο φυσικός μας χώρος
του Ευ. Βενιζέλου
Το Διαδίκτυο είναι πλέον ο φυσικός μας χώρος. Είναι το πιο δυναμικό και άμεσο μέσο επαφής με ένα ευρύτερο ακροατήριο. Οχι μόνο παρέχει δυνατότητες συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων, αλλά λειτουργεί ως εργαστήριο στο οποίο δοκιμάζονται αμέσως θέσεις, απόψεις, τάσεις, προδιαθέσεις.
Υπάρχουν μεγάλες ομάδες ανθρώπων, ιδίως νέων πολιτών, που αντιδρούν απέναντι στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης, που δεν γοητεύονται από τη διαμεσολάβηση του Τύπου, αλλά είναι ανοικτοί στην απευθείας προσωπική επικοινωνία χωρίς τους τυπικούς κανόνες και τις συμβάσεις της πολιτικής επικοινωνίας. Αυτό ώς ένα βαθμό μόνον γίνεται με τις ιστοσελίδες που λειτουργούν ως εξαιρετικά αρχεία. Από την άλλη μεριά, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είναι ένα μέσο προσωπικής και όχι δημόσιας επικοινωνίας.
Το μπλογκ / ιστολόγιο διαθέτει πάμπολλα πλεονεκτήματα: είναι γρήγορο, είναι αντισυμβατικό, είναι άμεσο, είναι δημόσιο και προσωπικό ταυτόχρονα, είναι διαδραστικό. Το δικό μου μπλογκ είναι -όπως λέει και το όνομά του- ένα πολιτικό ημερολόγιο. Ο καθένας και η καθεμιά μπορεί να θέσει ό,τι ζήτημα θέλει και όπου μπορώ δίνω απάντηση. Σχολιάζω και σχολιάζομαι. Νιώθω ότι συμμετέχω σε μια κοινότητα συνομιλητών. Δέχομαι την κριτική, ακόμη και όταν αυτή είναι πολύ σκληρή και ισοπεδωτική, γιατί ξέρω ότι πολλοί είναι αυτοί που θα προσέξουν και τις δικές μου απαντήσεις.
Πιστεύω ότι αποκτώ έτσι μια πολύ καλύτερη αίσθηση των τάσεων της κοινωνίας των πολιτών. Εντοπίζω προβλήματα και επαναπροσδιορίζω πολιτικές προτεραιότητες. Το όφελος για μένα είναι πολύ μεγάλο. Ελπίζω το ίδιο να ισχύει και για κάποιους από τους συνομιλητές μου.
*Άρθρο Ευ. Βενιζέλου στην Ελευθεροτυπία, 12 Μαΐου 2007
7 Φεβρουαρίου 2007
Τα κλούβια αυγά και το μέλλον του πανεπιστημίου
του Ευ. Βενιζέλου
Στήριξα και στηρίζω την πρωτοβουλία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ να αποχωρήσει η αξιωματική αντιπολίτευση από τη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος γιατί, στο σημείο στο οποίο έφτασε πλέον η διαδικασία αυτή, η αποχώρηση λειτουργεί ως θώρακας για την προστασία του αυστηρού χαρακτήρα του Συντάγματος.
Καμία διάταξη δεν έπρεπε και δεν πρέπει να εισαχθεί στην επόμενη, αναθεωρητική Βουλή, έχοντας συγκεντρώσει στην παρούσα Βουλή πλειοψηφία υπέρ της ανάγκης αναθεώρησής της ίση ή μεγαλύτερη των 180. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε εν λευκώ εξουσιοδότηση στην απλή πλειοψηφία της επόμενης Βουλής να διαμορφώσει κατά το δοκούν το περιεχόμενο της αναθεωρημένης διάταξης. Τέτοια ευχέρεια δεν πρέπει να διαθέτει ούτε το ΠΑΣΟΚ που φιλοδοξούμε να είναι η πλειοψηφία της νέας Βουλής. Οι πολίτες αξιώνουν συναινετικούς και μακροπρόθεσμους διακανονισμούς ως προς τους θεσμούς καθώς και ως προς κάποια μεγάλα θέματα, όπως η παιδεία.
4 Φεβρουαρίου 2007
Η ιστορική αυστηρότητα
του Ευ. Βενιζέλου
Αυτό που λέγεται σύνταγμα και τους τελευταίους δυόμισι αιώνες συνιστά τη βάση της αντιπροσωπευτικής/συνταγματικής δημοκρατίας και του κράτους δικαίου αποκτά την ικανότητα να οργανώνει γλωσσικά, πολιτικά και κανονιστικά τον μακρύ ιστορικό χρόνο, επειδή διαθέτει αυξημένη νομική ισχύ και κατά τον τρόπο αυτό διαφοροποιείται από τον κοινό νόμο, που υπόκειται στις διακυμάνσεις της συγκυρίας.
Το σύνταγμα είναι σύνταγμα επειδή είναι γραπτό και αυστηρό. Επειδή θεσπίζεται και αναθεωρείται (τροποποιείται, συμπληρώνεται ή ερμηνεύεται αυθεντικά) με ειδική διαδικασία, που περιέχει εγγυήσεις πολύ αυστηρότερες από αυτές που αφορούν τον κοινό νόμο. Συνεπώς, η διαδικασία της αναθεώρησης βρίσκεται στον πυρήνα του συνταγματικού φαινομένου και όλων των σχετικών θεσμικών εγγυήσεων.
7 Ιανουαρίου 2007
Ατζέντα 16
του Ευ. Βενιζέλου
Η συζήτηση για το άρθρο 16 λειτουργεί ήδη ως μηχανισμός παραγωγής παρεξηγήσεων για τις δυνατότητες του συντάγματος, αλλά και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, αλλοιώνει τις προτεραιότητες της εκπαιδευτικής πολιτικής, συγκαλύπτει κερδοσκοπικές επιχειρηματικές επιδιώξεις και καλλιεργεί φρούδες ελπίδες σε γονείς και παιδιά.
Στην κατάσταση αυτή είναι αναγκαίο να αντιταχθεί μία ολοκληρωμένη «Ατζέντα 16»:
1. Ένα αναβαθμισμένο, διεθνώς αξιόπιστο και ανταγωνιστικό δημόσιο πανεπιστήμιο δεν επιτυγχάνεται με το προσχέδιο της κυβέρνησης, αλλά με την άμεση νομοθετική χειραφέτηση των ελληνικών δημοσίων ΑΕΙ και ΤΕΙ από το υπουργείο Παιδείας, έτσι ώστε το καθένα από αυτά, με την ευθύνη της ακαδημαϊκής του κοινότητας, να διαμορφώσει τη φυσιογνωμία του.
Δεκέμβριος 2006
Που κρίνεται το ΠΑΣΟΚ;
του Ευ. Βενιζέλου
Το ΠΑΣΟΚ κρίνεται καθημερινά σε τρία διαφορετικά επίπεδα:
Πρώτον, σε σχέση με το κυβερνητικό του παρελθόν και το συνολικό αναπτυξιακό και κοινωνικό αποτέλεσμα που παρήγαγε όχι μόνο ως προς τα μεγέθη και τις επιδόσεις της εθνικής οικονομίας, αλλά και ως προς τις συνθήκες ζωής και τις προοπτικές κάθε πολίτη και κάθε οικογένειας.
Δεύτερον, σε σχέση με την σημερινή αντιπολιτευτική πληρότητα και επάρκεια, δηλαδή σε σχέση με την λειτουργία του ως θεσμικού και αντιπολιτευτικού αντίβαρου στην κυβερνητική πολιτική.
Τρίτον, σε σχέση με το μέλλον, με το στίγμα, τις προτεραιότητες και τις μεγάλες επιλογές της επόμενης κυβέρνησής του.
Ένα προγραμματικό συνέδριο, εκ των πραγμάτων προεκλογικό, δεν έχει συνεπώς σημασία ως εσωστρεφής ολιγοήμερη διαδικασία, αλλά ως έναυσμα και αφορμή ενός ευρύτατου πολιτικού διαλόγου τόσο μεταξύ των μελών, των φίλων και των στελεχών του ΠΑΣΟΚ όσο και ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και την κοινωνία των πολιτών.
Φθινόπωρο 2006
Οι πολιτικές προϋποθέσεις και τα διεθνή όρια της αναθεώρησης
του Ευ. Βενιζέλου
Η Mεταπολίτευση σε συνταγματικό επίπεδο ή ακριβέστερα στο επίπεδο της πολιτικής νομιμοποίησης του Συντάγματος μέσα από την συγκρότηση μιας ευρύτατης συνταγματικής συναίνεσης, ολοκληρώνεται μόλις το 2001.
Το Σύνταγμα του 1975 τέθηκε σε ισχύ με μία γενετικού χαρακτήρα αμφισβήτηση σε σχέση με το θεσμικό ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αυτό ήταν το πεδίο της αντιπαράθεσης γύρω από την αναθεώρηση του 1986. Μόλις το 2001 τα δύο μεγάλα κόμματα συμπίπτουν στις παραδοχές τους γύρω από το Σύνταγμα για το σύνολο της ύλης του, με ελάχιστες εξαιρέσεις: Η Ν.Δ. αποδέχεται τους συνταγματικούς διακανονισμούς του 1986 σε σχέση με τη δομή της εκτελεστικής εξουσίας και το ΠΑΣΟΚ αναγνωρίζει πανηγυρικά την σημασία των διατάξεων που προστατεύουν τα συνταγματικά δικαιώματα. Επιπλέον το 2001 διαμορφώνεται μία πρωτοφανής συνταγματική συναίνεση για το σύνολο σχεδόν των αναθεωρητέων διατάξεων.
Σεπτέμβριος 2006
Ευάγγελος Βενιζέλος
Ποια «νέα Ευρώπη»;
Η αρνητική έκβαση των δημοψηφισμάτων στη Γαλλία και την Ολλανδία για την κύρωση της Συνθήκης για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης προκάλεσε μία σειρά από ενδιαφέρουσες επιπτώσεις, όχι πάντοτε ορατές δια γυμνού οφθαλμού, ούτε ρητά συνδεόμενες με το συνταγματικό πρόβλημα της Ένωσης.
Η πιο θετική επίπτωση είναι αναμφίβολα η επαναφορά της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης στην πολιτική της κοίτη. Έγινε ευρύτατα αντιληπτό ότι το πρόβλημα της Ένωσης δεν είναι πρόβλημα νομικής φύσης και θεσμικών συμβολισμών, αλλά πρόβλημα βαθύτατα πολιτικό, αναπτυξιακό και κοινωνικό. Αυτό που λείπει δεν είναι μία νέα σαφέστερη νομική βάση της Ένωσης, αλλά μία σαφής και συγκροτημένη πολιτική στρατηγική για το μέλλον της Ευρώπης.
