24 Φεβρουαρίου 2001
[Τίθεται ορισμένες φορές το ερώτημα αν μπορεί να υπάρξει μία δημοκρατία μεταβιομηχανική, η οποία να είναι αντιπροσωπευτική, αλλά μετακομματική. Η απάντησή μου είναι όχι]
Το κομματικό φαινόμενο έχει σχετικά μικρή ζωή. Καλύπτει περίπου δύο αιώνες, που συμπίπτουν με τη διαδρομή της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. Καλύπτει, πιο συγκεκριμένα, τις διάφορες επιμέρους φάσεις της λεγόμενης βιομηχανικής εποχής που τελείωσε πριν από το τέλος του 20ού αιώνα. Η αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, και το κοινωνικό κράτος δικαίου, είναι η μεγάλη κατάκτηση αυτής της περιόδου. Η πολιτική αποκτά άλλωστε σάρκα και οστά, ως έννοια και ως πεδίο πάνω στο οποίο αναπτύσσονται όλες οι δημόσιες δραστηριότητες, μαζί με την ανάπτυξη της βιομηχανικής κοινωνίας και της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας.
8 Φεβρουαρίου 2001
Ευάγγελος Βενιζέλος
Το πρώτο κύμα του ελληνικού συνταγματισμού (1822 - 1827)
1. Η γενέθλια πράξη του νέου ελληνικού κράτους
Τα συντάγματα του Αγώνα δηλαδή τα τρία ολοκληρωμένα συνταγματικά κείμενα της περιόδου 1821 – 1827 (το «Προσωρινόν πολίτευμα της Ελλάδος κατά την εν Επιδαύρω Α’ Εθνικήν Συνέλευσιν» του 1822, «Ο Νόμος της Επιδαύρου ήτοι προσωρινό πολίτευμα της Ελλάδος κατά την εν Αστρει Β’ Εθνικήν Συνέλευσιν» του 1823 και το «Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος κατά την εν Τροιζήνοι Γ’ Εθνικήν Συνέλευσιν» του 1827), ενσωματώνουν διαδοχικά την πρωτογενή συντακτική βούληση του επαναστατημένου Έθνους. Επιτελούν συνεπώς τις βασικές νομικοπολιτικές λειτουργίες που ήδη από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα άρχισε να επιτελεί το σύνταγμα ως προϊόν των δύο μεγάλων επαναστάσεων της Γαλλικής και της Αμερικανικής .
24 Iανουαρίου 2001
Άρθρο του Υπουργού Πολιτισμού και Γενικού Εισηγητή της Πλειοψηφίας για την Αναθεώρηση του Συντάγματος, Ευάγγελου Βενιζέλου, στα ΝΕΑ
Τα ασυμβίβαστα
1. Η πρόταση για τη θέσπιση ασυμβιβάστου μεταξύ της βουλευτικής ιδιότητας και της άσκησης επαγγέλματος προέκυψε κατά τη φάση της επεξεργασίας των υπό αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος στην Επιτροπή Αναθεώρησης και ετέθη από πολλούς βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στις συνεδριάσεις του Κοινοβουλευτικού Τομέα Εργασίας.
Δύο είναι οι λόγοι που καθιστούν κρίσιμη την παρέμβαση αυτή. Ο πρώτος αφορά γενικότερα τον θεσμικό και πολιτικό ρόλο του βουλευτή, ενώ ο δεύτερος αφορά γενικότερα τις εγγυήσεις διαφάνειας που οφείλει να προσθέσει σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου η Αναθεώρηση του Συντάγματος. Άλλωστε η αρχή της διαφάνειας διέπει μαζί με την αρχή της ασφάλειας του ατόμου, της συμμετοχής του πολίτη και της συναίνεσης των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων όλη την αναθεωρητική πρωτοβουλία.
31 Δεκεμβρίου 2000
Άρθρο του Υπουργού Πολιτισμού, Ευάγγελου Βενιζέλου, στο ΒΗΜΑ
Σε ποιον ανήκει η ταμπακέρα;
[Συνταγματικά πραξικοπήματα δεν κάνει η δημοκρατικώς λειτουργούσα Βουλή των Ελλήνων έκανε το «παλάτι» με τη βοήθεια αυλικών και αυλοκολάκων]
1. Υποθέτω κατ' αρχάς ότι οφείλω να πω Μπράβο (με κεφαλαίο μάλιστα το αρχικό) στον «Τριβωνιανό» γιατί είναι τόσο επιμελής και επίμονος συνήγορος του έκπτωτου βασιλιά και των απόψεών του. Η χρήση και πάλι ψευδωνύμου ούτε προσθέτει μυστικιστικό κύρος στα επιχειρήματα ούτε αποκρύπτει τον ρόλο του καθενός.
Οταν δε την προηγούμενη Κυριακή έλεγα ότι θα μπορούσα να έχω απαντήσει ως «Αρμενόπουλος» στον «Τριβωνιανό», το έλεγα λόγω Θεσσαλονίκης και όχι επειδή ο Αρμενόπουλος είχε άκρως απαξιωτική άποψη για τον Τριβωνιανό, όπως είχε την καλοσύνη να μου επισημάνει με επιστολή του ο καθηγητής Γ. Κουμάντος. Ο ίδιος μού τόνισε ότι ως μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής δεν είχε ούτε καν κληθεί να εκφέρει άποψη για τη συνταγματικότητα της συμφωνίας και του νόμου του 1992.
24 Δεκεμβρίου 2000
Άρθρο του Υπουργού Πολιτισμού, Ευ. Βενιζέλου, στο ΒΗΜΑ
Η ψευδώνυμη περιουσία
[Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 8.12.1974 υπέρ της αβασίλευτης μορφής του πολιτεύματος ενσωματώνεται στην πρωτογενή διαδικασία παραγωγής του Συντάγματος του 1975 και άρα στο ίδιο το ισχύων Σύνταγμα της χώρας (άρθρο 1 και 110). Αμεση νομική συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι πως η λεγόμενη βασιλική περιουσία καθίσταται δημόσια ]
1. Λυπούμαι που δεν υπέγραψα το άρθρο μου για το «Βάρος της ιστορίας και τη "βασιλική" περιουσία» («Το Βήμα της Κυριακής» 10.12.2000) ως «Αρμενόπουλος».
10 Δεκεμβρίου 2000
[Τι προτιμούν όσοι εκφράζουν αντιρρήσεις; Να διαθέτει ο έκπτωτος βασιλιάς ως ατομική ιδιοκτησία το Μον Ρεπό με το πλήθος των αρχαιολογικών θησαυρών του, το Πολυδένδρι με τα δάση του και το Τατόι με τα δάση, τα αρχαία και τους συμβολισμούς του ή να καταβληθεί μια κάποια αποζημίωση; Ελπίζω το δεύτερο]
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για τη λεγομένη βασιλική περιουσία έδωσε την αφορμή να επανεμφανιστούν μια σειρά συμπτώματα που δυστυχώς επιχωριάζουν στον δημόσιο βίο και λόγο:
21 Νοεμβρίου 2000
Στην ασθένεια και στην αντιμετώπισή της η κοινωνική ανισότητα εμφανίζεται με τον πιο ωμό και απλό τρόπο, γιατί αφορά την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση, την ίδια την ανθρώπινη ζωή. Αυτό άλλωστε που ονομάζουμε κοινωνικό κράτος έχει προκύψει τους δύο περίπου τελευταίους αιώνες μέσα από μια εξέλιξη των πολιτικών και κοινωνικών αντιλήψεων για την ασθένεια, τα γηρατειά, την αναπηρία, τη φτώχεια που τώρα μας φαίνεται αυτονόητη, αλλά κάποτε δεν ήταν καθόλου έτσι.
20 Νοεμβρίου 2000
[Για την αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος]
Tην περίοδο αυτή βρίσκονται υπό αναθεώρηση 114 συνταγματικές διατάξεις που αφορούν το σύνολο, σχεδόν, της συνταγματικής ύλης: από τους αντιρρησίες συνείδησης και τα όρια της προφυλάκισης μέχρι τη διάκριση των διαφορών σε ιδιωτικές και διοικητικές και από την ισχύ των συνταγματικών δικαιωμάτων στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών μέχρι τη συνταγματική προστασία των δωρεών και των διαθηκών.
11 Νοεμβρίου 2000
Από την ως τώρα συζήτηση για τις εργασιακές σχέσεις δεν αναδείχθηκαν μόνο διαφορές αντιλήψεων και νοοτροπιών, αλλά προέκυψε και ένα πολύ σημαντικό αυτονόητο που μοιραζόμαστε όλοι μας: Το πρωτογενές πρόβλημα δεν είναι η αναζήτηση και η επιβολή μιας νέας ρύθμισης στις εργασιακές σχέσεις γιατί αυτή η νέα ρύθμιση είναι οπωσδήποτε αναγκαία ως αυταξία στη σημερινή εποχή. Το πρωταρχικό ζητούμενο είναι η απασχόληση, δηλαδή η διατήρηση και η δημιουργία θέσεων εργασίας. Εάν η νέα ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων συντελεί προς τον σκοπό αυτό, τότε βεβαίως και αυτή είναι και πρέπει να είναι ένα από τα αναγκαία μέτρα.
5 Νοεμβρίου 2000
1. Το ζήτημα των σχέσεων Κράτους και Εκκλησίας δεν έχει δυστυχώς συζητηθεί ποτέ στη χώρα μας κάτω από συνθήκες ψυχραιμίας και νηφαλιότητας. Αφθονούν συνεπώς οι παρεξηγήσεις, οι υπεραπλουστεύσεις και οι υπερβολές. Αυτό έγινε και πρόσφατα με αφορμή την υπόθεση των ταυτοτήτων, όπως και στη δεκαετία του '80 με αφορμή την υπόθεση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Στόχος μου είναι να συμβάλω στη διαμόρφωση των προϋποθέσεων ενός ήρεμου διαλόγου βασισμένου στον εκατέρωθεν σεβασμό αλλά και στη γνώση των συνταγματικών, ιστορικών, εκκλησιολογικών και πολιτειολογικών δεδομένων με συγκεκριμένες συγκριτικές αναφορές, όπου αυτό είναι αναγκαίο.
